Khi thời tiết chuyển mùa, sự thay đổi đột ngột về nhiệt độ và độ ẩm khiến cơ thể nhiều người phản ứng theo những cách khó chịu, trong đó phổ biến nhất là tình trạng phù nề, tích nước. Hiện tượng này khiến khuôn mặt trông to hơn bình thường, các đường nét như xương hàm hoặc gò má bị mờ đi, kéo theo cảm giác nặng mặt và thiếu tỉnh táo. Làn da trong giai đoạn giao mùa cũng dễ trở nên xỉn màu, thô ráp, mất độ ẩm và kém mịn màng do hàng rào bảo vệ da bị ảnh hưởng bởi môi trường.
Nước đậu đen giúp giảm phù nề, cải thiện da khi giao mùa. (Ảnh - IT)
Theo tạp chí Woman, khi nhiệt độ giảm, cơ thể có xu hướng co mạch nhẹ để giữ ấm, khiến quá trình tuần hoàn máu chậm lại. Song song, tốc độ trao đổi chất cũng giảm, làm khả năng đào thải nước thừa qua tuyến mồ hôi và hệ bài tiết bị hạn chế. Đây là nguyên nhân khiến nhiều người thấy cơ thể “nặng nước”, chân tay và mặt có dấu hiệu sưng nhẹ vào buổi sáng hoặc cuối ngày. Cùng với đó, sự thay đổi độ ẩm không khí khiến da dễ mất nước dù cảm giác bên ngoài khá lạnh, dẫn đến tình trạng xỉn màu, sần sùi, kết hợp với phù nề tạo nên vẻ mệt mỏi tổng thể.
Tiến sĩ Ngô Á Phàm, Giám đốc Phòng khám Đông y Hưng Trung, nhận định rằng không chỉ yếu tố khí hậu tác động đến tình trạng phù nề, mà lối sống hiện đại cũng đóng vai trò đáng kể. Ông cho biết nhiều người thường xuyên thức khuya, ăn uống thất thường, ít vận động và dành nhiều giờ trong ngày để ngồi làm việc. Các thói quen này làm hoạt động trao đổi chất giảm sút, khiến cơ thể khó xử lý lượng nước và muối dư thừa. Bên cạnh đó, việc tiêu thụ đồ ăn nhiều dầu mỡ, thực phẩm nhiều muối, đồ ngọt, cà phê hoặc rượu bia khiến cơ chế cân bằng nước trong cơ thể rối loạn, dễ dẫn đến giữ nước và sưng phù.
Biểu hiện của tình trạng này không chỉ nằm ở hình thể. Nhiều người cảm thấy cơ thể uể oải, khó tập trung, tiêu hóa kém hoặc da nổi mụn dễ dàng hơn khi giao mùa. Môi trường lạnh và ẩm cũng thúc đẩy sự hoạt động quá mức của tuyến bã nhờn trong khi lớp sừng trên da dày lên, khiến lỗ chân lông dễ bị tắc nghẽn. Khi kết hợp với quá trình trao đổi chất chậm lại, độc tố và bã nhờn không được đào thải kịp thời, từ đó gây ra mụn và khiến da xỉn màu kéo dài.
Theo bác sĩ Ngô Á Phàm, một trong những cách đơn giản để hỗ trợ giảm phù nề và cải thiện sức khỏe làn da trong thời điểm giao mùa là bổ sung nước đậu đen rang. Ông cho biết đây là thức uống bình dân, dễ làm nhưng mang lại hiệu quả tốt trong việc thúc đẩy quá trình trao đổi chất. Đậu đen chứa nhiều khoáng chất, chất xơ và các hợp chất chống oxy hóa mạnh như anthocyanin – chất giúp trung hòa gốc tự do, giảm tình trạng viêm, đồng thời hỗ trợ da sáng và đều màu.
Trong Đông y, đậu đen được xem là thực phẩm bổ thận, cơ quan có vai trò quan trọng trong điều hòa nước và chất điện giải trong cơ thể. Khi thận hoạt động ổn định, cơ thể vận hành tốt hơn, hạn chế hiện tượng tích nước. Do đó, nước đậu đen thường được khuyên dùng cho người hay mệt mỏi, thiếu năng lượng, thức khuya hoặc làm việc cường độ cao. Một số tài liệu Đông y còn ghi nhận đậu đen rang tính ấm, phù hợp hơn với khí hậu lạnh của giai đoạn giao mùa, giúp cơ thể giữ nhiệt và giảm cảm giác mệt.
Đáng chú ý, đậu đen chứa nhiều axit amin thiết yếu, thành phần quan trọng trong quá trình tổng hợp collagen. Collagen giữ vai trò duy trì độ đàn hồi, độ ẩm và vẻ mịn màng của da. Khi cơ thể bước vào mùa lạnh, việc bổ sung thực phẩm giàu axit amin giúp hạn chế lão hóa sớm, giảm khô căng da và hỗ trợ phục hồi hàng rào bảo vệ da. Nhờ đó, uống nước đậu đen đều đặn không chỉ giúp giảm phù mà còn cải thiện sức khỏe tổng thể của da.
Cách làm nước đậu đen rang: Người dùng chỉ cần rửa sạch và để ráo đậu đen, sau đó rang trên chảo khô lửa nhỏ khoảng 10 phút cho đến khi nghe tiếng nổ nhẹ, vỏ đậu hơi nứt. Quá trình rang giúp giải phóng hương thơm, đồng thời làm tăng tính ấm của đậu theo quan điểm y học cổ truyền. Sau khi rang, đậu được ninh ở lửa nhỏ trong 20-30 phút. Nếu có thời gian, có thể ủ đậu trong nước nóng 30-60 phút rồi mới ninh để giúp đậu mềm và thẩm thấu tốt hơn.
Đây là cách chế biến không quá cầu kỳ, không cần thêm đường hoặc chất tạo ngọt. Người thích uống thanh có thể để nguyên vị, còn nếu muốn dễ uống hơn, có thể pha loãng hoặc thêm một lượng nhỏ muối biển để cân bằng điện giải.
Thời điểm uống thích hợp: Theo bác sĩ Ngô Á Phàm, lượng nước đậu đen nên ở mức khoảng 500 ml mỗi ngày, tương đương một phần ba nhu cầu nước trung bình của cơ thể. Thời điểm nên uống là buổi chiều, giai đoạn hoạt động trao đổi chất đang tiếp diễn, hỗ trợ đào thải nước thừa hiệu quả hơn. Ngược lại, nên tránh uống sát giờ ngủ để không gây tiểu đêm, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.
Tuy nước đậu đen là thức uống an toàn, bác sĩ lưu ý không nên lạm dụng vì có thể gây mất cân bằng dinh dưỡng. Người có hệ tiêu hóa yếu nên uống lượng nhỏ để cơ thể thích nghi dần.
Thời tiết khi giao mùa với nhiều thay đổi bất lợi, việc bổ sung nước đậu đen được xem là biện pháp nhẹ nhàng và dễ áp dụng để giảm phù nề và cải thiện làn da. Kết hợp với giấc ngủ đủ, chế độ ăn lành mạnh và vận động thường xuyên, cơ thể có thể thích nghi tốt hơn với thời tiết, duy trì vẻ khỏe mạnh và tỉnh táo trong suốt mùa lạnh.
Bùi Quốc Dũng