Đôi nét về lịch sử và nguồn gốc của Ochazuke
Theo các tài liệu nghiên cứu, Ochazuke hay cơm chan nước trà xuất hiện tại Nhật Bản vào thời Heian (794 – 1185) với tên gọi Yuzuke. Lúc này, món Yuzuke là sự kết hợp đơn giản của cơm chan nước nóng. Đến thời Edo (1603-1867), nước đã được thay bằng nước trà nóng giúp món Ochazuke trở nên hấp dẫn hơn và dần phổ biến trong các bữa ăn hàng ngày của người Nhật.
Dọc theo chiều dài lịch sử, ochazuke chuyển mình từ một món ăn tầm thường đuổi khách thành món ăn đặc sắc gắn liền với văn hóa Nhật Bản. Đó là chưa kể, vào năm 1952, đạo diễn Ozu Sujiro đã cho ra mắt một bộ phim mang tên "Ochazuke no aji" (tạm dịch: Hương vị cơm chan trà) đã góp phần khắc hoạ tính chất đơn sơ, mộc mạc nhưng đầy trân quý của món ăn khi đặt ra câu chuyện bất hoà của hai vợ chồng được hóa giải nhờ món ochazuke đong đầy tình thương.
Nguồn gốc của ochazuke đến nay vẫn còn là dấu chấm hỏi khi không có một ghi chép rõ ràng về sự xuất hiện của món ăn này. Tuy nhiên, nhiều người truyền miệng nhau rằng món ăn bắt nguồn từ Trung Quốc với xuất thân là cơm chan trà "người nghèo" nhưng như mọi người vẫn thường bảo, món ăn nào cứ hễ đến Nhật sẽ được "tân trang" lên một đẳng cấp mới.
Ngoài ra, một thuyết khác còn cho Nhật Bản vốn dĩ nổi tiếng với Thần đạo Shinto, nơi mà con người được dạy rằng cần phải trân trọng tất cả những gì đang có quanh ta bởi vạn vật đều có linh hồn, đều có một vị thần bảo hộ. Thế nên, nếu bỏ đi những món ăn thừa biết đâu sẽ xúc phạm một vị thần bảo hộ nào đó. Chính bởi thế, người Nhật lấy tất cả những phần thừa đó đem chế biến thành ochazuke - một món ăn riêng biệt đậm chất văn hóa Phù Tang.
Hương vị đặc biệt của Ochazuke
Cách chế biến và thưởng thức ochazuke cũng không cần sự cầu kỳ mà thực chất lại rất đơn giản. Ngày xưa, ochazuke vốn được làm từ tất cả các món đồ thừa của ngày hôm trước, cứ thế cho vào bát cơm nóng, xong chan trà vào, trộn lên và ăn thôi.
Nước trà thường được dùng trong món Ochazuke là trà xanh gạo lứt rang Genmaicha, trà rang Houjicha hoặc trà Nhật vị đậm (bancha),… Về món mặn, cơm chan nước trà truyền thống thường được kết hợp với gia vị, dưa muối (umeboshi), tảo biển (nori) hoặc wasabi, trứng cá (mentaiko), nội tạng ướp muối (shiokara),...
ngày nay, do nhu cầu thưởng thức ochazuke theo hướng đẹp mắt, ngon miệng và "sang trọng" hơn nên món này đã được biến tấu một chút. Thông thường sẽ là cơm nóng ở dưới, bên trên có thịt ba chỉ hoặc cá hồi áp chảo nướng, rồi thêm vào vài sợi rong biển khô hoặc cá ngừ bào, xong cứ thế đổ ngập nước trà nóng vào là có ngay ochazuke phiên bản chỉn chu, đẹp mắt.
Trong truyện tranh, phim ảnh, cơm chan nước trà thường xuất hiện như một bữa ăn vội của sinh viên lúc nửa đêm hoặc của một nhân viên mệt nhoài sau giờ tan sở. Tương tự như thế, món ăn cũng có ý nghĩa đặc biệt trong đời sống của người dân xứ Phù Tang khi đây là lựa chọn tiện lợi cho những lúc bận rộn hoặc khi cần tận dụng những thức ăn còn lại của bữa trước.
Với sự mộc mạc, đơn sơ, cơm chan nước trà được xem là tinh hoa ẩm thực và chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc về nếp sống, văn hóa của người Nhật. Nếu yêu trà và nền văn hóa Nhật Bản, Ochazuke sẽ là sự lựa chọn tuyệt vời dành cho bạn. Món ăn chắc chắn sẽ khiến bạn bị chinh phục bởi hương vị giản dị nhưng đầy tinh tế.
Hương Trà