Ngày 12/7/2025, Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới. Sự kiện này càng khẳng định giá trị toàn cầu của tư tưởng và di sản Phật hoàng để lại – một kho tàng không chỉ của dân tộc Việt Nam mà còn của nhân loại.
Quần thể chùa Yên Tử (Quảng Ninh) – nơi Phật hoàng Trần Nhân Tông tu hành, sáng lập Thiền phái Trúc Lâm, được mệnh danh là đất tổ của Phật giáo Việt Nam
Minh quân anh hùng của một thời đại
Trần Nhân Tông (1258 – 1308), vua thứ ba triều Trần, đi vào lịch sử như một anh hùng dân tộc kiệt xuất. Dưới triều đại của Ngài, Đại Việt hai lần chiến thắng quân Nguyên – Mông (1285 và 1288), đỉnh cao là trận Bạch Đằng huyền thoại. Chiến thắng ấy xuất phát từ trí tuệ minh triết: biết quy tụ sức mạnh toàn dân, lấy “chí nhân thay cường bạo”.
Sau chiến tranh, Ngài chủ trương hòa hiếu với phương Bắc, tập trung khôi phục quốc gia, ổn định xã hội. Chính sách khoan hòa, chăm lo dân sinh, phát triển nông nghiệp, thương nghiệp và văn hóa đưa đất nước vào thời kỳ thịnh trị.
Từ ngai vàng đến non thiêng Yên Tử
Năm 1299, Trần Nhân Tông rời ngai vàng lên Yên Tử tu hành – một quyết định giác ngộ, biến sức mạnh tinh thần thành nền tảng trường tồn của dân tộc. Ngài sáng lập Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, dòng thiền mang đậm bản sắc Việt, kết hợp tinh hoa Phật giáo với Nho – Lão, nhấn mạnh “hòa quang đồng trần”, gắn đạo với đời, nhập thế cứu dân. Tư tưởng ấy trở thành kim chỉ nam cho đời sống tinh thần Việt Nam nhiều thế kỷ.
Tầm vóc toàn cầu của tư tưởng Trần Nhân Tông
Ngày nay, thế giới không chỉ tôn vinh Trần Nhân Tông là minh quân anh hùng, mà còn là nhà văn hóa, nhà hiền triết. Tư tưởng từ bi, khoan dung, hòa giải, cùng triết lý nhập thế mà Ngài khởi xướng mang giá trị nhân văn sâu sắc, vượt biên giới và thời gian. Việc UNESCO công nhận quần thể Yên Tử – Vĩnh Nghiêm – Côn Sơn, Kiếp Bạc là Di sản văn hóa thế giới đã nâng tầm di sản ấy, biến Phật hoàng Trần Nhân Tông từ “Phật của dân tộc” thành giá trị chung của nhân loại.
Di sản sống trong lòng dân tộc
Phật hoàng Trần Nhân Tông để lại dấu ấn không chỉ trong sử sách, mà trong tâm thức dân tộc. Ngài là hiện thân của bản lĩnh dựng nước – giữ nước, trí tuệ và lòng từ bi, sự đoàn kết và khoan dung. Trong hành trình hội nhập hôm nay, học hỏi và phát huy giá trị tư tưởng của Ngài là cách bồi đắp sức mạnh tinh thần, nuôi dưỡng cội nguồn văn hóa, giúp dân tộc Việt Nam tự tin sải bước cùng nhân loại.
NGÔ QUẢNG