Với ưu thế dễ trồng, chăm sóc thuận lợi, thu hoạch nhanh và tiêu thụ quanh năm, cây bí từ lâu đã trở thành lựa chọn quen thuộc của nhiều gia đình nông dân. Phổ biến nhất là bí xanh, bí đao thường được trồng trên giàn và cả bí ngô mập mạp nơi góc vườn. Ngày trước, khi đời sống còn dựa nhiều vào tự cung tự cấp, mỗi nhà chỉ trồng vài dây, đủ cho bữa ăn hằng ngày. Nay nhu cầu thị trường tăng lên, nhiều hộ đã mở rộng diện tích, tạo ra nguồn nông sản ổn định. Với đặc tính vỏ dày, cứng, ít chịu ảnh hưởng của hóa chất, bí trở thành mặt hàng an toàn, được các bếp ăn tập thể và hộ gia đình sử dụng nhiều, mang lại thu nhập bền vững cho người trồng.
Bí cũng là loại thực phẩm “đa năng.” Từ nồi canh bí nấu thịt, xương, đến mứt bí, nước giải khát thanh nhiệt hay các món chè làm từ bí ngô, mỗi cách chế biến đều mang hương vị riêng, quen thuộc và gần gũi.
Ảnh minh họa
Bên cạnh bí, mướp và dưa chuột là những loại rau củ chủ lực, luôn có mặt trên các sạp chợ và siêu thị. Mướp có thể xào với thịt hoặc lòng gà, cũng có thể nấu cùng lạc dập tạo nên bát canh dân dã, mát lành. Dưa chuột lại là nguyên liệu quen thuộc trong các món gỏi, món cuốn hay ăn kèm bún, bánh đa, thịt luộc, giản dị nhưng hợp khẩu vị quanh năm.
Người nông dân, vùng nông thôn và cả nền nông nghiệp truyền thống chính là lực lượng tạo nên nguồn rau củ phong phú cho xã hội. Nhiều vùng chuyên canh đã hình thành, xen canh – gối vụ theo kinh nghiệm lâu đời. Cùng với đó, công nghệ hiện đại như nhà kính, hệ thống tưới tự động, quy trình sản xuất thực phẩm an toàn đã giúp nâng cao năng suất và chất lượng. Tuy nhiên, phương thức canh tác truyền thống với đất đai được cải tạo, chăm bón tự nhiên vẫn tạo ra những sản phẩm đậm vị, thơm ngọt hơn điều mà nhiều người tiêu dùng vẫn ưu ái. Khi sản xuất quy mô lớn tăng mạnh, hương vị tự nhiên đôi khi có phần thay đổi, khó giữ trọn nét đặc trưng.
Là quốc gia nhiệt đới với khí hậu đa dạng, Việt Nam có lợi thế lớn về cây trồng bốn mùa. Song, những năm gần đây, thời tiết biến động thất thường, mưa lũ gia tăng khiến nhiều vùng đất bạc màu. Trong bối cảnh đó, việc nghiên cứu giống mới, nâng cao khả năng chống chịu và duy trì nguồn cung rau củ ổn định càng trở nên cấp thiết, nhất là khi thiên tai có thể làm gián đoạn sản xuất.
Nông sản Việt Nam ngày càng phong phú và đã hiện diện ở nhiều thị trường quốc tế. Tuy vậy, để phát triển bền vững, ngành nông nghiệp vẫn cần tiếp tục hoàn thiện quy trình an toàn thực phẩm, đảm bảo chất lượng đồng đều trong mọi điều kiện khí hậu. Từ những giàn bí, giàn mướp đến ruộng dưa chuột xanh mướt, rau củ quả vẫn là mặt hàng chiến lược gần gũi trong từng bữa ăn và gắn bó với cuộc sống của hàng triệu gia đình Việt.
VĂN HÙNG