Vùng đất hội tụ lợi thế và khát vọng vươn lên
Nằm ở độ cao trên 1.200m, Trà Linh được thiên nhiên ưu đãi khí hậu mát mẻ quanh năm, đất đai màu mỡ, hệ sinh thái phong phú. Đây là điều kiện hiếm có để phát triển các loài dược liệu quý, đặc biệt là Sâm Ngọc Linh- loại “quốc bảo” đã được khoa học chứng minh có hàm lượng saponin cao vượt trội so với nhiều giống sâm khác trên thế giới. Với đặc thù địa hình núi cao, rừng sâu, Trà Linh gần như giữ nguyên vẹn sự trong lành, ít bị tác động bởi quá trình đô thị hóa, tạo ra môi trường sinh trưởng lý tưởng cho dược liệu.
Ông Hồ Quang Biểu - Phó Chủ tịch TP Đà Nẵng tại hội trợ Sâm Ngọc Linh
Hiện toàn xã có hơn 7.300 ha rừng tự nhiên, trong đó phần lớn là rừng đặc dụng và phòng hộ, đóng vai trò lá phổi xanh, giữ đất giữ nước và duy trì vi khí hậu đặc trưng. Đến nay, khoảng 1.430 ha rừng đã được giao, cho thuê để phát triển sâm Ngọc Linh, với sự tham gia ngày càng đông đảo của doanh nghiệp, hợp tác xã và hộ dân. Diện tích trồng thực tế đã đạt hơn 1.240 ha, sản lượng hàng năm ước tính hàng trăm tấn, hình thành nên những vườn sâm liên hoàn trải dài trên sườn núi, tạo cảnh quan vừa kinh tế vừa sinh thái.
Giá trị kinh tế từ loại cây đặc hữu này được minh chứng rõ rệt: mỗi kg củ sâm có giá dao động từ vài chục đến cả trăm triệu đồng; lá sâm cũng được thu mua ổn định với giá 5-10 triệu đồng/kg tùy thời điểm. Đây không chỉ là nguồn thu nhập lớn, góp phần cải thiện đời sống người dân mà còn giúp nhiều hộ thoát nghèo, vươn lên khá giả. Chính quyền địa phương gọi Sâm Ngọc Linh là “cây làm giàu”, bởi ngoài lợi ích trực tiếp cho người trồng, nó còn kéo theo dịch vụ bảo vệ rừng, chế biến dược liệu, thương mại và du lịch trải nghiệm.
Theo quy hoạch cũ, vùng bảo tồn và phát triển Sâm Ngọc Linh rộng hơn 15.500 ha, trải dài trên các dãy núi cao. Không dừng lại ở đó, TP Đà Nẵng hiện đang nghiên cứu khả năng trồng di thực ở những địa bàn có điều kiện sinh thái tương đồng, nhằm mở rộng vùng nguyên liệu, chủ động nguồn cung và tạo lợi thế cạnh tranh cho thương hiệu sâm Việt Nam trên thị trường quốc tế. Điều này không chỉ giúp đa dạng hóa vùng trồng mà còn giảm thiểu rủi ro khi biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp.
Với sự hội tụ giữa thiên nhiên ưu đãi, tri thức bản địa của đồng bào dân tộc thiểu số và quyết tâm của chính quyền, Trà Linh đang dần khẳng định vị thế một “thủ phủ sâm” mới. Khát vọng vươn lên không chỉ dừng lại ở phát triển kinh tế hộ gia đình mà còn hướng tới xây dựng nền công nghiệp dược liệu hiện đại, đưa thương hiệu Sâm Ngọc Linh Đà Nẵng sánh ngang với những sản phẩm dược liệu hàng đầu khu vực và thế giới.
Nền tảng phát triển bền vững
Tại buổi làm việc với chính quyền xã Trà Linh mới đây, Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Hồ Quang Bửu nhấn mạnh: cùng với mục tiêu xây dựng trung tâm Sâm Ngọc Linh quốc gia, Trà Linh cần hướng tới “xã không rác thải nhựa, không bãi rác”. Nếu làm được, kinh tế địa phương có thể tăng gấp nhiều lần chỉ trong 2-3 năm, đồng thời thu hút các nhà đầu tư quan tâm đến phát triển xanh và du lịch bền vững.
Để khẳng định vị thế trung tâm sâm quốc gia, địa phương cần tạo ra những điểm nổi trội riêng, từ đó có cơ sở đề xuất cơ chế đặc thù với Trung ương và các tổ chức quốc tế. Một gợi mở quan trọng là kết nghĩa với các phường lớn ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, biến hoạt động kết nghĩa thành kênh quảng bá thương hiệu, xúc tiến thương mại cho sản phẩm địa phương.
Trà Linh – một xã miền núi nằm ở phía Tây TP Đà Nẵng đang đứng trước cơ hội bứt phá khi được quy hoạch trở thành trung tâm phát triển dược liệu của cả nước, với Sâm Ngọc Linh là sản phẩm chủ lực. Sở hữu điều kiện khí hậu – thổ nhưỡng thuận lợi, tri thức bản địa quý giá cùng sự quan tâm đặc biệt từ thành phố, Trà Linh đang chuyển mình, hướng đến mô hình phát triển kinh tế gắn liền với bảo tồn thiên nhiên và văn hóa.
Đáng chú ý, nhiều tập đoàn lớn như THACO, BRG đã ký kết hợp tác phát triển Sâm Ngọc Linh và dược liệu với TP Đà Nẵng. Đây được xem là nền tảng vững chắc để Trà Linh từng bước hình thành khu công nghiệp sinh học - dược liệu phía Tây thành phố. Mô hình này không chỉ tập trung vào trồng trọt, mà còn gắn liền với chế biến sâu, nghiên cứu khoa học và bảo tồn nguồn gen quý hiếm.
Bên cạnh yếu tố sản xuất, Đà Nẵng cũng chỉ đạo ngành nông nghiệp khẩn trương xây dựng cơ sở dữ liệu điện tử về Sâm Ngọc Linh, đồng thời triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc, nhằm minh bạch hóa chất lượng sản phẩm, phòng chống hàng giả và nâng cao uy tín thương hiệu trên thị trường.
Tuy nhiên, tầm nhìn của Trà Linh không dừng lại ở công nghiệp dược liệu. Mục tiêu dài hạn là xây dựng một hệ sinh thái phát triển đa giá trị: kết hợp kinh tế dược liệu với du lịch sinh thái, bảo vệ rừng và gìn giữ văn hóa bản địa. Mô hình “xã không rác thải nhựa”, nơi mỗi vườn sâm không chỉ là vùng nguyên liệu mà còn là điểm du lịch trải nghiệm, đang từng bước được hình thành, hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế và bảo vệ môi trường.
Sự đồng hành của thành phố cùng quyết tâm của cộng đồng người dân địa phương chính là yếu tố then chốt. Nếu triển khai đồng bộ, đúng hướng, Trà Linh hoàn toàn có thể trở thành trung tâm dược liệu đặc hữu cấp quốc gia, góp phần thúc đẩy Đà Nẵng phát triển bền vững và nâng cao vai trò là hạt nhân kinh tế – sinh thái của khu vực miền Trung – Tây Nguyên trong giai đoạn mới.
Bài, ảnh: ĐÌNH TĂNG