Được người dân bản địa vô tình phát hiện khi mọc xen lẫn với cà phê trong rẫy, loại sầu riêng hạt này sở hữu cái tên dân dã "sầu riêng bã đậu", sau được gọi là "óc khỉ" nhờ hình dáng tròn trịa với nhiều múi nhỏ bên trong.
Hiện nay, sầu riêng óc khỉ đã được nhân giống và trồng rộng rãi trên khắp Tây Nguyên. Sầu riêng óc khỉ sở hữu hình dáng tròn trịa, vỏ mỏng sần sùi, gai thưa và nhọn. Khi chín, sầu toả ra mùi hương thoang thoảng, không nồng nặc như các loại sầu khác. Bên trong, múi sầu óc khỉ có màu vàng rực, hạt lép, cùi dày và vị ngọt thanh, béo bùi.. Mỗi kilogam sầu riêng óc khỉ hiện được bán lẻ với giá 100.000 - 130.000 đồng, luôn trong tình trạng "cháy hàng" mỗi khi về đến các chợ đầu mối lớn.
Tuy nhiên, điểm yếu của sầu riêng óc khỉ là dễ bị sượng và hư hỏng nếu thu hoạch không đúng độ chín hoặc gặp thời tiết mưa nhiều. Quả cũng rất nhạy cảm, dễ bị thối nếu không được bảo quản cẩn thận. Đây cũng là lý do khiến nhiều thương lái e ngại kinh doanh loại quả này, dù sức mua trên thị trường rất lớn.
Với mức giá sỉ chỉ khoảng 55.000 - 65.000 đồng/kg, sầu riêng óc khỉ kém hấp dẫn nhà vườn so với các giống sầu riêng khác. Cây lại rất lâu ra quả, thường phải đến 8 năm mới cho thu hoạch một mùa, càng làm giảm sức hút về mặt kinh tế.
Mặc dù vậy, với hương vị đặc biệt và hình dáng độc đáo, sầu riêng óc khỉ vẫn có một lượng "fan" trung thành nhất định. Nhiều người sẵn sàng bỏ ra 200.000 - 250.000 đồng để mua một khay múi óc khỉ bóc sẵn, chỉ để thưởng thức hương vị thơm ngon đặc trưng của loại quả này.
Với những ưu điểm về hương vị, giá thành và tiềm năng phát triển, sầu riêng óc khỉ được kỳ vọng sẽ trở thành "vua sầu" mới trong tương lai. Tuy nhiên, để khai thác tối đa tiềm năng của loại sầu này, cần có sự đầu tư nghiên cứu, phát triển giống cây và quy trình trồng trọt hợp lý, đồng thời nâng cao hiệu quả thu hoạch và bảo quản để đưa sầu óc khỉ đến với đông đảo người tiêu dùng.
Theo thống kê của Cục Trồng trọt, diện tích trồng sầu riêng tại Tây Nguyên, đặc biệt là Đắk Lắk, đang tăng nhanh. Điều này mở ra cơ hội phát triển cho sầu riêng óc khỉ nói riêng và ngành sầu riêng Việt Nam nói chung.
Bảo An