Cúc chi có nguồn gốc từ vùng Á Đông và Đông Bắc châu Âu, nhưng từ lâu đã bén duyên và trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa và đời sống của người Việt. Lịch sử ghi nhận, cúc chi đã được trồng tại Trung Quốc từ thế kỷ 15 trước Công nguyên, ban đầu với mục đích làm dược liệu. Tại Việt Nam, những vùng đất như Hưng Yên, Hà Nội trở thành quê hương của loài hoa này, nơi cúc chi được nâng niu, chăm sóc để trở thành một thức quà quý giá.
Xưa kia, cúc chi là vật phẩm tiến vua, được các bậc đế vương trân trọng bởi những công dụng tuyệt vời mà nó mang lại. Ngày nay, cúc chi vẫn giữ nguyên giá trị ấy, được biết đến rộng rãi với cái tên "trà hoa cúc tiến vua", một danh xưng gợi nhớ về nguồn gốc cao quý và những phẩm chất vượt trội của loài hoa này.
Cứ mỗi độ thu sang, khi tiết trời se lạnh, cũng là lúc những cánh đồng cúc chi bắt đầu khoe sắc. Từ tháng 9 đến tháng 12 hàng năm, những bông hoa nhỏ nhắn, vàng ươm đồng loạt bung nở, tạo nên một khung cảnh đẹp đến nao lòng. Nhưng để có được những tách trà cúc chi thơm ngon, đậm đà, người ta phải chọn hái những bông hoa vừa mới hé nở, còn e ấp, chưa bung xòe hết cỡ. Bởi lẽ, đó là thời điểm mà dược tính và hương vị của hoa đạt đến độ hoàn hảo nhất.
Không chỉ đẹp, cúc chi còn ẩn chứa trong mình những giá trị dược liệu vô cùng quý giá. Từ lâu, trà hoa cúc đã được sử dụng trong y học cổ truyền như một phương thuốc tự nhiên, giúp bồi bổ sức khỏe và hỗ trợ điều trị nhiều chứng bệnh.
Theo Đông y, cúc chi có vị đắng nhẹ, tính mát, mang lại tác dụng thanh nhiệt, giải độc, mát gan, rất thích hợp cho những ai thường xuyên bị nóng trong, nổi mụn nhọt. Những bài thuốc Đông y thường sử dụng cúc chi để chữa đau họng, hạ sốt, giảm mụn. Ở Triều Tiên, trà hoa cúc được tin rằng có khả năng giúp tinh thần tỉnh táo, minh mẫn.
Y học Trung Quốc cổ đại cũng đánh giá cao khả năng làm sạch gan và mắt của trà hoa cúc. Theo quan niệm này, gan thuộc hành Mộc, có liên quan mật thiết đến mắt và cảm xúc tức giận, căng thẳng. Trà hoa cúc được cho là có thể giúp chữa đau mắt do căng thẳng hoặc mất cân bằng âm dương, cải thiện thị lực, giảm tình trạng mờ mắt, hoa mắt.
Còn trong y học hiện đại, trà hoa cúc được sử dụng để hỗ trợ điều trị suy giãn tĩnh mạch chân, xơ vữa động mạch, thông qua việc uống trà hoặc đắp gạc.
Bí mật đằng sau những công dụng tuyệt vời của cúc chi nằm ở thành phần bisabolol (levomenol) có trong tinh dầu hoa. Hoạt chất này được biết đến với khả năng chống kích ứng, chống viêm, kháng khuẩn, đồng thời còn có tác dụng dưỡng da, giúp giảm bong tróc và thúc đẩy quá trình tái tạo da.
Để tạo ra những tách trà cúc chi hảo hạng, người trồng hoa phải tuân thủ một quy trình nghiêm ngặt, từ khâu canh tác đến thu hái và chế biến. Cúc chi được trồng theo phương pháp thuận tự nhiên, không sử dụng phân bón hóa học hay thuốc bảo vệ thực vật, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho sức khỏe người dùng.
Mùa thu hoạch cúc chi kéo dài từ tháng 9 đến tháng 12, chia làm hai đợt, mỗi đợt cách nhau khoảng một tháng. Những bông hoa được hái bằng tay một cách tỉ mỉ, cẩn thận, loại bỏ những bông bị sâu bệnh, hư hỏng.
Sau khi thu hái, cúc chi được sấy lạnh theo quy trình khép kín, đảm bảo hoa khô tự nhiên, giữ nguyên màu sắc, hương vị và dược tính. Trước khi đến tay người tiêu dùng, cúc chi còn được sàng lọc một lần nữa để loại bỏ những bông không đạt chất lượng, chỉ giữ lại những bông hoa đẹp nhất, tinh túy nhất.
Uống trà hoa cúc không chỉ là thưởng thức một thức uống, mà còn là tận hưởng một khoảnh khắc thư giãn, tĩnh tâm giữa bộn bề cuộc sống. Thời điểm lý tưởng để nhâm nhi tách trà cúc chi là sau khi thức dậy, sau bữa ăn khoảng 30 phút hoặc trước khi đi ngủ 30 phút.
Bảo An