Người dân làng nghề chè Phú Hội, xã Sơn Phú thu hái chè.
Ông Vũ Văn Đắc - Trưởng xóm Phú Hội, cho biết, năm 2019, hai xóm Phú Hội 1 và Phú Hội 2 được sáp nhập và lấy tên là Phú Hội. Xóm hiện có 79 hộ, với gần 290 nhân khẩu. Nhờ thổ nhưỡng và khí hậu phù hợp, từ nhiều năm nay, người dân trong xóm đã chọn cây chè để phát triển kinh tế. Đến nay, 100% hộ dân trong xóm đều có nguồn thu nhập từ cây chè, với tổng diện tích khoảng 25ha.
Theo lời kể của các cụ cao niên, cùng với quá trình lên khai hoang lập xóm của của người quê Thái Bình những năm 1960, cây chè đã được được phủ kín diện tích đất hoang hóa, thay thế diện tích rừng tạp và dần trở thành cây trồng xóa nghèo cho người dân Phú Hội. Tuy nhiên, cũng như nhiều địa khác ở Định Hóa, sản phẩm chè Phú Hội vốn không được đánh giá cao về chất lượng do chủ yếu là diện tích chè trung du đã bắt đầu già cỗi và cách thức chế biến còn lạc hậu. Do vậy, để nâng cao thu nhập cho người trồng chè, đòi hỏi phải nâng cao chất lượng sản phẩm chè.
Từ khoảng năm 2010, các hộ dân ở Phú Hội bắt đầu đẩy mạnh chuyển đổi sang trồng các giống chè lai cho năng suất, chất lượng cao như: LDP1, PH1, TRI777… Cùng với đó, hàng chục hộ dân trong xóm được huyện Định Hoá hỗ trợ chè giống khi chuyển đổi hoặc trồng mới chè cành (100% giá giống cho hộ nghèo và cận nghèo; 50% giá giống cho các hộ không thuộc diện chính sách). Kết quả, các giống chè cành hiện chiếm 95% diện tích chè của xóm Phú Hội.
Với việc sản lượng và chất lượng chè ngày càng được nâng cao, năm 2019, 11 hộ dân trong xóm đã liên kết thành lập Hợp tác xã (HTX) dịch vụ nông nghiệp Phú Hội. HTX ra đời nhằm tìm kiếm đầu ra ổn định cho sản phẩm chè và từng bước xây dựng thương hiệu chè Phú Hội. Đến nay, sau khoảng 4 năm hoạt động, các sản phẩm chè của HTX đã được bán ở hơn 10 tỉnh, thành trong cả nước. Năm 2023, HTX dịch vụ nông nghiệp Phú Hội phấn đấu có 1 sản phẩm chè được chứng nhận OCOP cấp tỉnh.
Một số sản phẩm trà Phú Hội, xã Sơn Phú.
Ông Đặng Ngọc Hà - Giám đốc HTX dịch vụ nông nghiệp Phú Hội, cho biết, chúng tôi đã có khoảng 10ha chè được trồng theo quy trình VietGAP. Đặc biệt, HTX còn có 2ha chè được trồng theo hướng hữu cơ, dựa trên cơ sở diện tích chè VietGAP được trồng trước đó. Hiện nay, giá thành chè búp khô của HTX dao động từ 200 đến 250 nghìn đồng/kg, còn đối với chè được trồng theo hướng hữu cơ có giá 450-500 nghìn đồng/kg.
Nhờ cây chè, đời sống của bà con ở Phú Hội được nâng lên rõ rệt, thu nhập bình quân đạt gần 50 triệu đồng/người/năm. Xóm hiện chỉ còn 4 hộ nghèo và 1 hộ cận nghèo, không còn nhà dột nát. Từ việc ổn định kinh tế, nhân dân trong xóm hăng hái tham gia xây dựng nông thôn mới. Theo đó, tuyến đường trục xóm dài hơn 2km được nhân dân hiến trên 2.000m² đất, đóng góp hàng trăm ngày công lao động và đối ứng trên 300 triệu đồng để mở rộng lên 4,5m. Bên cạnh đó, bà con còn đối ứng trên 200 triệu đồng xây mới nhà văn hóa và hàng trăm triệu đồng để hoàn thiện đường nội đồng, kênh mương, hệ thống thoát nước… Bức tranh nông thôn mới khởi sắc đã hiện hữu ở một vùng quê đi lên từ cây chè.
Đẩy mạnh chuyển đổi giống chè, đầu tư sản xuất và chế biến chè sạch, chè an toàn đã giúp cho giá trị kinh tế của cây trồng này tăng lên, biến giấc mơ làm giàu của nhiều người dân xóm Phú Hội trở thành hiện thực.
PHI LONG