Thực trạng "báo động": Tái cấu trúc để tồn tại
Quyết định đóng cửa chi nhánh tại vị trí đắc địa ở quận 1, TP. HCM của Burger King, chỉ giữ lại 10 cửa hàng trên toàn quốc, phản ánh một xu hướng đáng chú ý: các thương hiệu quốc tế đang co cụm, tối ưu hóa hoạt động để thích ứng với áp lực thị trường. Không chỉ riêng Việt Nam, làn sóng này đang diễn ra trên toàn cầu. Starbucks, McDonald's cũng đã phải điều chỉnh chiến lược, rút lui khỏi những vị trí đắt đỏ, tìm kiếm cơ hội ở ngoại ô hoặc những khu vực đông dân cư với chi phí thuê mặt bằng thấp hơn.
Có nhiều yếu tố tạo nên "cơn bão" hoàn hảo, đẩy các thương hiệu F&B toàn cầu vào tình thế khó khăn tại Việt Nam:
- Gánh nặng chi phí: Chi phí thuê mặt bằng cao, đặc biệt ở các khu vực trung tâm thành phố lớn, là gánh nặng không nhỏ đối với các thương hiệu quốc tế. Đại dịch COVID-19 càng làm trầm trọng thêm vấn đề này khi doanh thu sụt giảm mạnh, khiến bài toán lợi nhuận trở nên nan giải.
- "Gu" tiêu dùng Việt: Người tiêu dùng Việt Nam ngày càng ưa chuộng sự tiện lợi, giá cả hợp lý. Các thương hiệu nội địa, với lợi thế am hiểu thị hiếu, khẩu vị địa phương, đã nhanh chóng nắm bắt xu hướng này, tung ra những sản phẩm, dịch vụ phù hợp với túi tiền người Việt. Trong khi đó, nhiều thương hiệu quốc tế vẫn loay hoay với mô hình kinh doanh chuẩn hóa toàn cầu, giá thành cao, khó cạnh tranh.
- Sức ép cạnh tranh: Thị trường F&B Việt Nam đang chứng kiến sự trỗi dậy mạnh mẽ của các thương hiệu nội địa như Highlands Coffee, Phúc Long, The Coffee House... Không chỉ am hiểu thị trường, các thương hiệu này còn sở hữu mạng lưới cửa hàng rộng khắp, chiến lược giá cả linh hoạt, tạo nên áp lực cạnh tranh không nhỏ cho các đối thủ quốc tế.
- Mô hình kinh doanh mới: Sự phát triển của "bếp ảo" (cloud kitchen) đang tạo ra những thay đổi lớn trong ngành F&B. Mô hình này cho phép các doanh nghiệp tập trung vào dịch vụ giao hàng trực tuyến, tối ưu hóa chi phí mặt bằng, nhân sự, tăng khả năng cạnh tranh. Trong khi đó, nhiều thương hiệu quốc tế vẫn duy trì mô hình cửa hàng truyền thống, chi phí vận hành cao, khó thích ứng với xu hướng mới.
Thích ứng để tồn tại: Tìm kiếm lối đi mới
Trong bối cảnh đầy thách thức này, các thương hiệu F&B quốc tế cần phải có những điều chỉnh chiến lược mạnh mẽ để tồn tại và phát triển.
- Tối ưu hóa chi phí: Thu hẹp quy mô ở những vị trí đắt đỏ, tìm kiếm mặt bằng phù hợp hơn về chi phí và quy mô. Đồng thời, cần xem xét áp dụng mô hình kinh doanh mới như "bếp ảo" để giảm thiểu chi phí vận hành, tăng hiệu quả kinh doanh.
- "Nói tiếng Việt": Am hiểu thị trường, văn hóa và thói quen tiêu dùng của người Việt là chìa khóa thành công. Các thương hiệu quốc tế cần nghiên cứu kỹ lưỡng thị hiếu, khẩu vị, mức chi tiêu của người tiêu dùng Việt để điều chỉnh sản phẩm, dịch vụ cho phù hợp.
- Linh hoạt trong chiến lược: Cần từ bỏ tư duy áp dụng mô hình kinh doanh chuẩn hóa toàn cầu, thay vào đó là sự linh hoạt, sáng tạo để thích ứng với thị trường Việt Nam. Điều này có thể bao gồm việc đa dạng hóa thực đơn, điều chỉnh giá cả, phát triển các chương trình khuyến mãi phù hợp với từng nhóm khách hàng, từng khu vực.
- Tận dụng công nghệ: Ứng dụng công nghệ trong quản lý, vận hành, tiếp thị là xu hướng tất yếu. Các thương hiệu quốc tế cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để nâng cao hiệu quả hoạt động, tiếp cận khách hàng, tạo trải nghiệm mua sắm tốt hơn.
- Phát triển kênh bán hàng trực tuyến: Xu hướng mua sắm trực tuyến đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam. Các thương hiệu F&B cần đầu tư phát triển kênh bán hàng trực tuyến, hợp tác với các ứng dụng giao đồ ăn để tiếp cận khách hàng rộng rãi hơn.
- Xây dựng thương hiệu: Bên cạnh chất lượng sản phẩm, dịch vụ, việc xây dựng thương hiệu mạnh, tạo sự khác biệt, gắn kết với người tiêu dùng cũng là yếu tố quan trọng. Các thương hiệu quốc tế cần đầu tư vào các hoạt động truyền thông, quảng bá, xây dựng hình ảnh thương hiệu tích cực, gần gũi với người tiêu dùng Việt.
Tương lai nào cho F&B toàn cầu tại Việt Nam: Cuộc đua chưa có hồi kết
Thị trường F&B Việt Nam vẫn tiềm ẩn nhiều cơ hội hấp dẫn. Tuy nhiên, để thành công, các thương hiệu quốc tế cần thay đổi, thích ứng với môi trường kinh doanh đầy thách thức. Việc thu hẹp quy mô chỉ là giải pháp tình thế. Chiến lược dài hạn cần tập trung vào việc thấu hiểu thị trường, tối ưu hóa hoạt động, tạo ra giá trị độc đáo cho người tiêu dùng.
Sự linh hoạt, sáng tạo, kết hợp với ứng dụng công nghệ, phát triển kênh bán hàng trực tuyến, xây dựng thương hiệu mạnh mẽ sẽ là những "chìa khóa" giúp các thương hiệu F&B toàn cầu mở ra cánh cửa thành công tại thị trường Việt Nam đầy tiềm năng nhưng cũng không kém phần khốc liệt này.
Bảo An