Độ ẩm và lượng mưa để trồng chè
Chè là cây ưa ẩm, cung cấp sản phẩm là búp và lá non nên cần nhiều nước. Tuy nhiên, chè là cây sợ úng. Nếu bị ngập úng hoặc đất có mực nước cao rễ chè dễ bị thối.
Yêu cầu về lượng mưa đối với sinh trưởng của cây chè:
– Tổng lượng mưa năm đạt 1.500 – 2.000 mm/năm (tốt nhất khoảng 1800 mm).
– Trừ vùng chè có tưới, trong điều kiện canh tác nhờ mưa, cây chè khó sinh trưởng bình thường nếu lượng mưa thấp hơn 1150 mm.
– Lượng mưa trung bình tháng cần thiết để cây chè sinh trưởng > 150 mm.tháng-1.
Với khí hậu nhiệt đới gió mùa, có 2 mùa mưa nắng rõ rệt, sự phân bố lượng mưa gây khó khăn cho ngành trồng chè Việt Nam: vào mùa mưa (tháng 5 – 10) mưa tập trung gây nguy hiểm. nguy cơ xói mòn, rửa trôi chất dinh dưỡng, đất thì cần có biện pháp chống xói mòn. Ngược lại, vào mùa khô (tháng 11 – 3 năm sau) thiếu nước, để tránh thiệt hại cần áp dụng các biện pháp phòng trừ rễ.
Yêu cầu về độ ẩm của cây chè:
+ Độ ẩm đất: 80 – 85% độ ẩm lớn nhất.
+ Độ ẩm không khí: 75 – 80% hoặc > 80%.
Tuy nhiên, ở vùng nhiệt đới, nơi khí hậu chỉ có hai mùa mưa nắng, cây chè cũng cần 1-2 tháng nắng để ngừng sinh trưởng và hoàn thành chu kỳ sinh sản hàng năm. Đây cũng là thời điểm tốt nhất để đốn tạo hình cho cây chè.
Nhiệt độ trồng chè
Nhiệt độ không khí có vai trò quan trọng đối với sự khởi đầu, hình thành và sinh trưởng của mầm chè, do đó ảnh hưởng đến việc thu hoạch búp chè, khoảng cách giữa hai lần hái và năng suất của vườn chè. Trong khoảng 17-25 độ C, tốc độ kéo dài chồi tương quan tuyến tính với nhiệt độ trung bình.
Sự sinh trưởng của cây chè theo sự biến động của nhiệt độ được ghi nhận như sau:
– Từ trên 10 độ C: cây chè bắt đầu sinh trưởng.
– Nhiệt độ trung bình hàng năm để cây chè sinh trưởng bình thường là 12,5 độ C; nhiệt độ không khí tối thiểu để chồi phát triển là 13-14 độ C; Nhiệt độ thích hợp cho cây chè dao động trong khoảng 18-30 độ C.
– Nếu nhiệt độ ban ngày cao trên 30 độ C hoặc ban đêm thấp hơn 14 độ C có thể làm giảm tốc độ sinh trưởng. Nhiệt độ cao trên 35 độ C, tốc độ quang hợp thuần và sinh trưởng giảm nhanh. Sự tích lũy tanin trong cây chè bị ức chế. Ở 40 độ C, các bộ phận non của cây chè bị cháy sém từ mép ngoài. Thiệt hại thậm chí còn lớn hơn nếu độ ẩm của đất thấp.
Để cây chè phát triển tốt, tùy theo giống mà cần có một khoảng nhiệt độ nhất định. Tổng nhiệt độ cần thiết cho cây chè sinh trưởng là 3500 – 4000 độ C/năm. Trong khoảng nhiệt độ thích hợp, nhiệt độ càng cao thì hàm lượng tanin trong lá càng cao. Nhiệt độ quá thấp hoặc quá cao sẽ làm giảm khả năng tích lũy tanin trong búp chè.
Tương tự như ảnh hưởng của lượng mưa, cây chè cũng cần một thời gian lạnh và nhiệt độ thấp để ngừng sinh trưởng và hoàn thành chu kỳ sinh sản hàng năm. Điểm nhiệt độ thấp tuyệt đối mà thực vật có thể chịu được khác nhau tùy theo giống, có một số giống có thể chịu được nhiệt độ -25 độ C hoặc thấp hơn.
Ánh sáng
Cây chè có nguồn gốc từ rừng nhiệt đới nên khả năng chịu bóng rất tốt, thường quá trình quang hợp của cây chè diễn ra tốt nhất trong điều kiện ánh sáng tán xạ. Ánh sáng trực tiếp trong điều kiện nhiệt độ không khí cao có hại cho sinh trưởng và quang hợp của cây chè. Để hạn chế tác hại của ánh sáng mạnh và nhiệt độ cao, một số vùng trồng chè đã áp dụng biện pháp trồng che bóng.
Tính chất chiếu sáng (định hướng hay tán xạ), cường độ chiếu sáng có ảnh hưởng lớn đến sinh trưởng và chất lượng chè. Yêu cầu về ánh sáng của cây chè thay đổi tùy theo giống và tuổi cây:
– Các giống chè lá to có yêu cầu về ánh sáng thấp hơn các giống chè lá nhỏ.
– Cây chè non yêu cầu ánh sáng thấp hơn cây chè lớn.
Trong điều kiện dinh dưỡng cân đối và các yếu tố nhiệt độ, ẩm độ thích hợp, ánh sáng ngày dài có thể là yếu tố chính để chè đạt năng suất tối đa.
Bảo An