Bạc hà, loài cây nhỏ bé nhưng mang trong mình sức mạnh của thiên nhiên, từ lâu đã được sử dụng trong y học cổ truyền phương Đông để giảm đau, làm mát cơ thể và hỗ trợ tiêu hóa. Khoa học hiện đại cũng khẳng định những công dụng ấy hoàn toàn có cơ sở. Trong lá bạc hà chứa hàm lượng cao menthol, hoạt chất tạo nên hương thơm mát lạnh đặc trưng, đồng thời đóng vai trò như một “liều thuốc tự nhiên” giúp thư giãn cơ trơn dạ dày, làm dịu cảm giác co thắt và giảm đau. Theo một nghiên cứu đăng trên tạp chí Prescrire International, tinh dầu bạc hà có khả năng giảm đáng kể các triệu chứng khó tiêu, đau bụng và co thắt dạ dày, nhờ khả năng ức chế sự hoạt động quá mức của các sợi thần kinh ruột.
Không chỉ là thức uống thanh mát, trà bạc hà còn là phương thuốc tự nhiên giúp giảm đau dạ dày hiệu quả.
Điều khiến trà bạc hà trở nên đặc biệt không chỉ nằm ở tác dụng vật lý, mà còn ở khả năng cân bằng cảm xúc, yếu tố thường bị bỏ qua trong điều trị bệnh dạ dày. Khi con người căng thẳng, cơ thể tiết ra nhiều hormone cortisol, làm tăng tiết axit và khiến lớp niêm mạc dạ dày dễ bị tổn thương. Trà bạc hà, với mùi hương mát dịu, lại có tác dụng trấn an hệ thần kinh, giúp làm dịu tâm trạng, giảm lo âu và mang lại cảm giác nhẹ nhõm. Chỉ cần hít một hơi hương bạc hà, người ta có thể cảm nhận được sự thư thái lan tỏa và chính điều đó, một cách gián tiếp, giúp dạ dày được “nghỉ ngơi” khỏi áp lực tinh thần.
Tác dụng làm mát và chống viêm của bạc hà còn được lý giải bằng cơ chế hoạt động của các hợp chất polyphenol và flavonoid có trong lá. Những hợp chất này giúp trung hòa các gốc tự do, nguyên nhân gây viêm nhiễm và tổn thương tế bào dạ dày. Khi được pha thành trà, tinh chất bạc hà được giải phóng dần trong nước nóng, tạo nên một hỗn hợp dịu nhẹ giúp giảm viêm, giảm sưng và kích thích quá trình tiết dịch tiêu hóa. Nhờ đó, người uống cảm nhận được dạ dày hoạt động dễ dàng hơn, không còn cảm giác đầy hơi, chướng bụng sau bữa ăn.
Một nghiên cứu khác được công bố năm 2008 trên Digestive Diseases and Sciences cũng chứng minh rằng chiết xuất bạc hà có thể làm giảm đáng kể các cơn đau bụng, đầy hơi và tiêu chảy ở bệnh nhân mắc hội chứng ruột kích thích (IBS). Dù không phải là thuốc, bạc hà lại mang đến hiệu quả đáng kể nhờ cơ chế thư giãn cơ trơn, điều hòa nhu động ruột và bảo vệ lớp niêm mạc. Điều này giải thích vì sao, trong dân gian, lá bạc hà thường được nhai tươi hoặc pha trà để xoa dịu những cơn đau dạ dày nhẹ, giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu ngay sau khi sử dụng.
Sự khác biệt của trà bạc hà so với nhiều loại đồ uống khác là nó hoàn toàn không chứa caffeine, thành phần có thể kích thích tiết axit dạ dày và khiến tình trạng viêm trở nên nghiêm trọng hơn. Vì thế, trà bạc hà trở thành lựa chọn lý tưởng cho người bệnh dạ dày, đặc biệt là những ai thường bị khó ngủ do đau hoặc căng thẳng. Một tách trà bạc hà ấm vào buổi tối không chỉ giúp dạ dày thư giãn mà còn cải thiện giấc ngủ, mang lại cảm giác bình yên sau một ngày dài mệt mỏi.
Cách pha trà bạc hà tại nhà cũng vô cùng đơn giản nhưng đòi hỏi một chút tinh tế. Nước sôi không nên quá nóng để tránh làm bay mất tinh dầu quý trong lá. Thông thường, người ta đun sôi nước, thả vào vài lá bạc hà tươi rồi đậy kín khoảng 5 phút, khi nước chuyển màu vàng nhạt và hương thơm dịu tỏa ra là có thể thưởng thức. Nhiều người thích thêm một thìa mật ong hoặc vài giọt chanh, vừa tăng hương vị, vừa hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn. Mỗi buổi sáng hay sau bữa ăn, uống một tách trà bạc hà không chỉ giúp làm sạch khoang miệng mà còn giúp dạ dày hoạt động nhịp nhàng, giảm hiện tượng ợ hơi và khó tiêu.
Trong y học cổ truyền, bạc hà còn được dùng như một bài thuốc hỗ trợ điều trị viêm loét dạ dày. Khi dạ dày xuất hiện cơn đau, nhai kỹ 2–3 lá bạc hà tươi rồi nuốt chậm giúp tinh dầu thấm vào niêm mạc, giảm co thắt và làm dịu cảm giác nóng rát. Với những người hay bị đầy hơi, có thể kết hợp bạc hà cùng gừng hoặc cam thảo để vừa ấm bụng, vừa giúp khí trong dạ dày lưu thông dễ dàng hơn. Những giải pháp dân gian tưởng chừng đơn giản ấy, nay đã được khoa học chứng minh về hiệu quả và tính an toàn khi sử dụng thường xuyên.
Dẫu vậy, cũng cần hiểu rằng trà bạc hà, dù tốt, không phải là “thần dược”. Những người bị trào ngược dạ dày thực quản (GERD) cần thận trọng, bởi menthol có thể làm giãn cơ vòng thực quản, khiến axit dễ trào ngược hơn. Phụ nữ mang thai hoặc người đang dùng thuốc kháng axit nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng hằng ngày. Bên cạnh đó, việc duy trì lối sống lành mạnh, ăn uống đúng giờ, giảm stress và ngủ đủ giấc, vẫn là yếu tố quyết định để bảo vệ hệ tiêu hóa lâu dài.
Có thể nói, trà bạc hà là món quà giản dị của thiên nhiên dành cho những chiếc dạ dày nhạy cảm. Trong từng ngụm trà, hương mát lành lan tỏa khắp khoang miệng, đưa lại cảm giác thanh sạch và dễ chịu. Nhưng hơn thế, nó còn là một phương pháp chăm sóc tinh thần, nơi con người tìm thấy sự bình yên sau chuỗi ngày căng thẳng. Giữa thế giới hiện đại đầy áp lực, việc dành vài phút mỗi ngày để thưởng thức một tách trà bạc hà ấm nóng cũng chính là cách chúng ta lắng nghe cơ thể, xoa dịu tâm trí và chữa lành từ bên trong.
Một tách trà, một hơi thở chậm, và một dạ dày được thư giãn, đó là tất cả những gì bạc hà có thể mang đến. Nhỏ bé, dịu dàng nhưng đầy quyền năng, trà bạc hà xứng đáng trở thành liệu pháp tự nhiên giúp cân bằng giữa sức khỏe thể chất và tinh thần, giúp chúng ta sống nhẹ nhõm hơn giữa nhịp sống ngày càng khắc nghiệt.