Thường được biết đến với hương thơm đặc trưng và vị trà có phần đậm đà hơn, Bancha chiếm một vị trí đặc biệt trong lòng những người yêu trà tại xứ sở mặt trời mọc cũng như trên thế giới. Nó là minh chứng cho thấy giá trị có thể được tìm thấy ngay cả trong những gì tưởng chừng như bình dị nhất, từ những lá trà đã qua thời kỳ non tơ nhưng lại chứa đựng những phẩm chất riêng biệt đáng quý. Hành trình khám phá trà Bancha sẽ đưa chúng ta đến với một thế giới hương vị khác lạ, một quy trình chế biến đặc thù và những lợi ích sức khỏe thú vị.
Nguồn gốc đặc biệt từ những lá trà già và cây trà cổ thụ
Điểm khác biệt căn bản nhất của trà Bancha nằm ở chính nguồn gốc nguyên liệu. Thay vì sử dụng những búp non hay lá trà non mềm mại như nhiều loại trà xanh cao cấp khác, Bancha được chế biến từ những lá trà đã trưởng thành, thậm chí là lá già, được thu hoạch từ những cây trà có tuổi đời đáng kể, thường là từ ba năm trở lên. Những cây trà cổ thụ này, với bộ rễ ăn sâu vào lòng đất, đã tích lũy được nhiều dưỡng chất và khoáng chất, truyền tải vào từng chiếc lá. Lá trà Bancha thường có kích thước lớn hơn đáng kể so với lá non, có thể dài tới 20cm và mang màu nâu sậm đặc trưng sau khi chế biến, khác biệt rõ rệt với màu xanh tươi của Sencha hay Gyokuro.
Một điều thú vị là cái tên "Bancha" được cho là bắt nguồn từ cụm từ "Bangai-cha" (番外茶), có nghĩa là "trà bên ngoài" hoặc "trà bị loại". Điều này không hẳn mang ý nghĩa tiêu cực rằng đây là trà kém chất lượng, mà có thể hiểu là loại trà được thu hoạch ngoài vụ chính của những búp non thượng hạng, sử dụng những phần lá già hơn mà trước đây có thể đã bị bỏ qua. Ngày nay, Bancha đã vượt qua ý nghĩa ban đầu đó để trở thành một loại trà được yêu thích vì chính những đặc tính độc đáo của nó.
Hành trình khám phá hương vị đa tầng và phức hợp
Hương vị của trà Bancha là một bản giao hưởng mộc mạc nhưng đầy lôi cuốn, thể hiện sự phong phú và đa dạng tùy thuộc vào vùng trồng và kỹ thuật chế biến cụ thể. Nó không mang vị ngọt tinh tế hay vị cỏ non tươi mát như trà từ búp non, mà thiên về những nốt hương trầm ấm và đậm đà hơn. Khi thưởng thức, đặc biệt là trong những lần ngâm đầu tiên, người uống có thể cảm nhận được hương thơm dễ chịu của gỗ khô hoặc vỏ cây sưởi ấm, một cảm giác gần gũi và tự nhiên. Một số loại Bancha còn có thể hé lộ những tầng hương vị bất ngờ khác, phảng phất chút thơm bùi của hạnh nhân rang hay vị ngọt dịu nhẹ gợi nhớ đến các loại trái cây sấy khô.
Điều thú vị là hương vị của Bancha có thể biến đổi và phát triển qua nhiều lần ngâm. Theo như kinh nghiệm được chia sẻ, sau khoảng bốn đến sáu lần ngâm, vị trà có xu hướng lắng đọng lại, trở nên đậm đà hơn nhưng đồng thời cũng xuất hiện vị ngọt nhẹ nhàng, tinh tế hơn ở hậu vị. Một ưu điểm nổi bật khác của trà Bancha là hàm lượng caffeine tự nhiên thường thấp hơn đáng kể so với các loại trà xanh khác và trà đen. Điều này làm cho Bancha trở thành một lựa chọn lý tưởng cho những người nhạy cảm với caffeine hoặc muốn thưởng thức trà vào buổi chiều tối mà không lo bị mất ngủ hay cảm giác bồn chồn, kích thích quá mức.
Quy trình chế biến độc đáo làm nên phẩm chất riêng
Phương pháp chế biến trà Bancha được mô tả là tương đối đơn giản và ít công đoạn hơn so với các loại trà Nhật Bản khác vốn đòi hỏi sự tỉ mỉ cao độ, nhưng lại bao gồm những bước độc đáo góp phần tạo nên hương vị và đặc tính riêng của nó. Quá trình bắt đầu với việc thu hái những lá trà trưởng thành, thường là từ giống trà Shan Tuyết cổ thụ đã phát triển ít nhất ba năm. Sau khi thu hái, lá trà được chọn lọc kỹ lưỡng để loại bỏ những lá bị hư hỏng hay sâu bệnh.
Tiếp theo là công đoạn làm héo, lá trà được phơi trong bóng râm thay vì ngoài nắng gắt, nhằm mục đích giảm bớt độ ẩm một cách từ từ, giúp lá trà trở nên mềm dẻo hơn, chuẩn bị cho bước tiếp theo mà không bị giòn vỡ. Sau khi đã đạt độ héo mong muốn, lá trà sẽ được đem đi sao. Quá trình sao trà giúp ngừng quá trình oxy hóa, định hình hương vị và làm khô lá trà. Một bước đặc biệt và khá độc đáo trong quy trình làm một số loại Bancha chính là "hạ thổ". Thông thường có hai cách thực hiện: chôn trà dưới lòng đất hoặc rải trà trên mặt đất (thường được lót bạt sạch đối với các loại lá già).
Quá trình này được tin là giúp trà "chín" thêm, phát triển những hương vị phức hợp, có thể là những nốt hương đất hoặc khoáng chất độc đáo, đồng thời tăng cường các tác dụng có lợi cho sức khỏe khi sử dụng. Cuối cùng, sau khi hoàn tất các công đoạn chế biến, trà Bancha thành phẩm sẽ được đóng gói cẩn thận trong các túi kín khí để bảo vệ trà khỏi độ ẩm, ánh sáng và không khí từ môi trường bên ngoài, đảm bảo giữ trọn vẹn chất lượng và hương vị đặc trưng cho đến khi đến tay người thưởng thức.
Nghệ thuật pha và thưởng thức trà Bancha đúng điệu
Để có thể cảm nhận hết được cái hay, cái đẹp trong hương vị của trà Bancha, việc pha trà đúng cách là vô cùng quan trọng. Mặc dù cách pha không quá cầu kỳ như một số nghi lễ trà đạo phức tạp, nhưng việc chú ý đến nhiệt độ nước và thời gian hãm trà sẽ quyết định rất nhiều đến chất lượng của tách trà cuối cùng. Đầu tiên, cần chuẩn bị ấm pha trà và cho vào đó một lượng trà Bancha thích hợp. Lượng trà này có thể tùy chỉnh dựa trên thể tích của ấm và sở thích về độ đậm nhạt của người uống. Bước tiếp theo là sử dụng nước sôi có nhiệt độ khoảng từ 90 đến 95 độ C.
Mức nhiệt độ này đủ nóng để có thể chiết xuất hiệu quả các hợp chất hương vị từ những lá trà già và cứng cáp hơn so với lá non, nhưng không quá nóng đến mức làm trà bị cháy hoặc tạo ra vị đắng gắt không mong muốn. Sau khi rót nước nóng vào ấm, trà cần được hãm trong khoảng thời gian từ 5 đến 7 phút. Thời gian hãm trà tương đối dài này là cần thiết để lá trà Bancha có đủ thời gian nở ra và giải phóng hết các tầng hương vị phức hợp của nó.
Cuối cùng, sau khi hãm đủ thời gian, trà sẽ được rót ra qua một chiếc rây lọc nhỏ để giữ lại bã trà, chỉ giữ lại phần nước trà trong, có màu nâu hổ phách đẹp mắt. Lúc này, tách trà Bancha thơm ngon, chuẩn vị đã sẵn sàng để bạn thưởng thức, cảm nhận sự ấm áp, mộc mạc và hương vị đậm đà đặc trưng của nó.
Khám phá những lợi ích sức khỏe đáng chú ý
Ngoài hương vị độc đáo và trải nghiệm thưởng thức thú vị, trà Bancha còn được biết đến với nhiều lợi ích tiềm năng cho sức khỏe, được lưu truyền qua nhiều thế hệ người sử dụng. Nhờ vào thành phần tự nhiên và quy trình chế biến đặc biệt, loại trà này được cho là có khả năng hỗ trợ cơ thể trên nhiều phương diện.
Một trong những công dụng nổi bật được đề cập là khả năng thanh lọc cơ thể, giúp loại bỏ độc tố và từ đó góp phần làm đẹp da từ bên trong. Bên cạnh đó, việc uống trà Bancha cũng được tin là có thể duy trì sức khỏe răng miệng, giúp răng trắng sáng và giữ cho hơi thở thơm mát. Đối với những ai quan tâm đến việc kiểm soát cân nặng, trà Bancha có thể là một thức uống hỗ trợ hữu ích trong chế độ ăn uống lành mạnh. Các đặc tính của trà còn được cho là có lợi cho hệ tiêu hóa, giúp điều trị các vấn đề như viêm loét dạ dày và một số bệnh liên quan đến đường ruột. Đặc biệt, Bancha còn được nhắc đến với khả năng giải độc rượu hiệu quả.
Với hàm lượng caffeine thấp và các hợp chất tự nhiên khác, trà Bancha có tác dụng an thần nhẹ, giúp thư giãn tinh thần và cải thiện chất lượng giấc ngủ, hỗ trợ điều trị một số vấn đề liên quan đến thần kinh. Hơn nữa, giống như nhiều loại trà xanh khác, Bancha cũng chứa các chất chống oxy hóa có thể đóng vai trò trong việc ngăn ngừa sự phát triển của các tế bào ung thư. Dù cần nhiều nghiên cứu khoa học hơn để khẳng định chắc chắn tất cả các công dụng này, nhưng những lợi ích được lưu truyền đã góp phần làm nên giá trị và sự yêu thích dành cho trà Bancha.
Trà Bancha hiện lên không chỉ là một loại trà thông thường được làm từ lá già, mà là một thức uống mang đậm dấu ấn của thời gian, của sự trưởng thành và của một quy trình chế biến độc đáo. Từ hương vị mộc mạc, trầm ấm đến hàm lượng caffeine thấp và những lợi ích sức khỏe đáng quý, Bancha mang đến một lựa chọn thú vị và khác biệt trong thế giới trà đạo Nhật Bản, mời gọi người thưởng thức khám phá vẻ đẹp tiềm ẩn trong sự giản dị.
Bảo Anh