Trà cúc: Nét duyên thầm nơi phố Cảng nhộn nhịp

Trà cúc, với hương thơm thanh mát và vị ngọt dịu nhẹ, không chỉ đơn thuần là một thức uống quen thuộc mà đã trở thành biểu tượng văn hóa độc đáo, mang đậm dấu ấn của người dân xứ Cảng. Hương vị trà cúc nhẹ nhàng mà sâu lắng, như thể gói trọn cái hồn của vùng đất Hải Phòng – nơi mà sự mạnh mẽ, thẳng thắn hòa quyện với nét tinh tế và giản dị trong đời sống thường ngày.

Người ta tìm đến trà cúc không chỉ vì vị trà thơm ngọt, mà còn vì cảm giác bình yên, thư thái mà nó mang lại, khiến cho lòng người cứ vương vấn, lưu luyến mãi. Chính sự kết hợp hoàn hảo giữa nét cứng cỏi của con người nơi đây và sự mềm mại, thanh nhã trong từng ngụm trà đã tạo nên sức hút đặc biệt của trà cúc – một thức uống tuy giản dị nhưng ẩn chứa trong đó cả một chiều sâu văn hóa, phản ánh tình yêu và lòng tự hào của người Hải Phòng đối với mảnh đất quê hương.

Mộc mạc ngay từ những giọt trà

Quy trình chế biến trà cúc được thực hiện một cách tỉ mỉ và tinh tế, điều này thể hiện rõ trong hương vị đặc trưng của thức uống này. Những bông cúc nhỏ xinh, trắng hoặc vàng, được chọn lựa cẩn thận. Sau khi thu hoạch, hoa cúc phải trải qua quá trình làm sạch kỹ lưỡng, loại bỏ bụi bẩn rồi được sấy khô để giữ nguyên hương thơm tự nhiên. Tiếp đến, hoa cúc được sao nhẹ trên chảo với ngọn lửa liu riu, đảo đều tay để không bị cháy, giữ lại sự tinh tế của hương vị. Trước khi hãm trà, hoa cúc được rửa sạch thêm một lần nữa và để ráo nước, chuẩn bị cho giai đoạn kết hợp cùng trà.

Vào buổi sáng, nhiều thực khách thường chọn một ly trà cúc đậm đà để bắt đầu ngày mới, duy trì sự tỉnh táo suốt cả ngày dài. Còn vào buổi tối, trà cúc không pha trà mà chỉ kết hợp với cam thảo giúp dễ ngủ, mang lại sự thư thái nhẹ nhàng. Trà có thể được phục vụ nóng hoặc lạnh tùy theo sở thích. Ở nhiều quán, trà nóng được pha chế rất công phu, thường kèm theo một số vị thuốc bắc để tăng cường hương vị và công dụng. Nguyên liệu được cho vào phin giống như khi pha cà phê, nước nóng được rót chầm chậm để trà thẩm thấu qua từng giọt, cho ra vị trà đậm đà, dễ uống.

Ông Hưởng, 63 tuổi, chủ một quán trà cúc hơn 30 năm, cho biết một cốc trà cúc thơm ngon thường có màu vàng nâu ấm áp, tỏa ra hương thơm nhẹ nhàng, dễ chịu nhưng không lẫn vào đâu được. Vị trà cúc đậm đà nhưng hơi đắng chát và ngai ngái, khiến người uống lần đầu có thể ngạc nhiên. Nhưng rồi, hậu vị ngọt dịu nhanh chóng lan tỏa trong miệng, lưu lại nơi đầu lưỡi, khiến ai đã thử một lần cũng khó lòng quên được.

Thực khách thường xuyên ghé quán trà cúc đa phần là người dân bản địa, đặc biệt là những người lớn tuổi, đã quen thuộc với vị trà nồng đậm và chút chua dịu từ lát quất mỏng. Tuy nhiên, để phù hợp với nhiều đối tượng khách hàng có khẩu vị khác nhau, người bán có thể điều chỉnh tỷ lệ giữa hoa cúc và trà, thêm chút cam thảo ngọt ngào, giúp trà cúc dễ dàng thu hút cả những du khách từ nơi khác đến, khiến họ bị cuốn hút và nhớ mãi về thức uống độc đáo này của xứ Cảng.

Liệu nét thuần Việt trong trà cúc đang dần bị mai một?

Từ nguyên liệu đầu vào đến quy trình chế biến, trà cúc luôn là một thức uống mà những người bán hảo tâm trân trọng, cẩn thận gìn giữ và liên tục cải tiến để mang lại hương vị thuần khiết nhất. Trà cúc nguyên bản vốn là loại trà chỉ được nấu từ các nguyên phụ liệu tự nhiên, đặc trưng của Việt Nam, thể hiện sự gắn bó sâu sắc với truyền thống và văn hóa bản địa. Những bông hoa cúc – linh hồn của loại trà này – được trồng trọt, chăm sóc kỹ lưỡng bởi những người nông dân Việt, luôn được thu hoạch vào thời điểm đẹp nhất để đảm bảo giữ trọn độ tươi, thơm và dược tính của hoa. Từng công đoạn, từ chọn hoa cho tới chế biến, đều được thực hiện với sự chú tâm và tỉ mỉ, để mỗi tách trà cúc không chỉ là một thức uống mà còn là một phần của ký ức, của văn hóa Việt.

Tuy nhiên, trong thời gian gần đây, một số quán trà cúc tự phát, mở bán theo xu hướng, đã có sự thay đổi trong công thức chế biến. Để làm cho sản phẩm của mình thêm phần độc đáo và bắt mắt, một số chủ quán đã thêm táo đỏ nhập khẩu từ Trung Quốc vào trà cúc, tạo ra một sự pha trộn mới lạ nhằm thu hút khách hàng. Mặc dù việc bổ sung táo đỏ có thể mang lại sự mới mẻ, và có những lợi ích nhất định về hương vị lẫn giá trị dinh dưỡng, nhưng điều này đã gây nên không ít tranh luận về việc sử dụng nguyên liệu hoàn toàn từ Việt Nam - vốn là điều làm nên sự đặc biệt của trà cúc từ bao năm nay.

Theo ông Hưởng – một người bán trà cúc lâu đời tại Hải Phòng, hành động này có thể làm mất đi giá trị nguyên bản của trà cúc. Đối với ông, cũng như nhiều người Hải Phòng khác yêu mến loại thức uống này, việc giữ nguyên vẹn tính thuần Việt và đặc trưng của trà cúc là điều vô cùng quan trọng. Họ cho rằng, sự đơn giản, mộc mạc của hoa cúc Việt Nam chính là yếu tố cốt lõi làm nên hương vị đặc biệt, thân thuộc của trà. Trong nhịp sống hối hả của thành phố Cảng nhộn nhịp, từng ngụm trà cúc chính gốc mang đến sự nhẹ nhàng, gắn kết với văn hóa truyền thống, điều mà bất kỳ sự thay đổi nào cũng khó lòng thay thế.

Dù việc thêm táo đỏ có thể làm tăng sự đa dạng và hấp dẫn thị trường, nhưng với những người đã yêu trà cúc từ lâu, đó vẫn không phải là trà cúc thực thụ. Trà cúc thuần Việt, với sự giản dị nhưng đầy tinh tế, là một phần không thể thiếu của cuộc sống thường nhật nơi phố Cảng, mang đến cảm giác gần gũi và một phần của di sản văn hóa địa phương.

Sự bình dị giữa phố Cảng nhộn nhịp

Từ bao giờ, việc nhàn nhã ngồi nhâm nhi một ly trà cúc vào mỗi sáng sớm đã trở thành thói quen không thể thiếu của người dân nơi đây. Trong cái không khí se lạnh hay ánh nắng nhẹ của Hải Phòng, ngồi bên ly trà cúc, từng ngụm trà thấm đượm vào lòng, mang đến cảm giác thư thái và gần gũi hơn với nhịp sống chậm rãi, yên bình. Trà cúc không chỉ đơn thuần là một thức uống, mà còn là phần ký ức, là nhịp cầu kết nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa truyền thống và cuộc sống hiện đại. Chính điều này làm cho văn hóa trà cúc Hải Phòng trở nên đặc biệt và khó quên với bất kỳ ai đã từng nếm thử.

Thói quen uống trà đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống. Địa điểm thưởng trà ngày càng đa dạng để phục vụ nhu cầu của nhiều đối tượng khác nhau. Đó có thể là sự náo nhiệt tại các quán trà trên phố Phan Bội Châu, hay sự bận rộn, vội vã ở các phố Minh Khai, Lê Đại Hành. Nhưng nếu bạn yêu thích không gian yên bình, hãy ghé quán trà trên phố Hai Bà Trưng, gần ngã tư Mê Linh. Bước qua khỏi dòng người đông đúc và bước vào quán, bạn sẽ có cảm giác như lạc vào một chốn xa xăm. Ở đây, trà cúc mang vị đậm đà, hòa quyện với không gian mát mẻ của cây cối và mùi hương nhẹ nhàng từ các loài hoa theo mùa. Ngồi nhâm nhi chén trà, bạn có thể ngắm nhìn những giò lan đung đưa theo gió và những chú chim sẻ tung tăng, thậm chí còn bạo dạn đậu lên bàn. Chén trà, với những cánh hoa vàng nhẹ nhàng xoay trong nước, khi đưa lên miệng nhấp một ngụm, sẽ cảm nhận được vị chát ban đầu, rồi sau đó là vị ngọt dịu lan tỏa trong cổ họng. Trong khoảnh khắc ấy, tâm hồn dường như cũng trở nên thư thái và nhẹ nhàng hơn.

Chị Phượng, 43 tuổi, kinh doanh tự do tại Hải Phòng, chia sẻ rằng bản thân hầu như uống trà cúc mỗi ngày. “Nhiều người cứ rủ đi cà phê, trà chanh nhưng mà riêng là người Hải Phòng, mình đã mê món trà cúc này từ những năm cấp 3 rồi. So với những nước uống kia thì trà cúc có lợi cho sức khỏe hơn nhiều.” Một ngày mới sẽ thật sự sảng khoái và trọn vẹn khi được thưởng thức một cốc “thơm vị cúc, đượm vị trà” và ngồi ngắm phố phường tấp nập qua lại. Thói quen này chị và nhiều bạn bè đã duy trì qua nhiều năm, đến nay đã trở thành một nhịp sống thường ngày không thể thiếu.

Không phải ngẫu nhiên mà trà cúc lại được yêu thích đến vậy. Đó là sự kết tinh từ thiên nhiên, với những bông hoa cúc tươi được lựa chọn kỹ lưỡng, trải qua quy trình chế biến công phu để tạo ra hương vị đặc trưng. Người dân Hải Phòng không chỉ uống trà để giải khát mà còn để tìm kiếm sự tĩnh lặng và thư thái cho tâm hồn, để mỗi ly trà trở thành một khoảnh khắc kết nối và sẻ chia. Chính vì thế, trà cúc đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống hàng ngày, mang đậm dấu ấn văn hóa và tinh thần của người dân đất Cảng.

Muốn hiểu người Hải Phòng, hãy hiểu trà cúc

Trong thời gian gần đây, trà cúc Hải Phòng đã thu hút nhiều du khách nhờ phong trào food tour. Mặc dù ban đầu, không ít người cảm thấy khó làm quen với vị đắng chát của trà cúc, nhưng sau vài ngụm, vị ngọt thanh nhẹ nhàng ẩn hiện sau lớp đắng ấy dần chinh phục họ. Nhiều người trở nên say mê với trải nghiệm độc đáo này, và muốn quay lại để thưởng thức thêm nhiều lần. Có thể nói, hương vị của trà cúc đã trở thành biểu tượng cho bản sắc con người vùng đất cảng Hải Phòng.

Giống như vị trà cúc có chút đắng và chát, người Hải Phòng nổi bật với tính cách mạnh mẽ, thẳng thắn, và kiên cường – những đặc điểm phản ánh tinh thần của một vùng đất cảng giàu truyền thống và không ngừng vươn lên. Người dân nơi đây sống phóng khoáng, tự tin, sẵn sàng đối mặt với mọi khó khăn và thử thách, luôn giữ thái độ lạc quan dù trong hoàn cảnh nào. Cũng như trà cúc, vẻ ngoài của người Hải Phòng đôi khi khiến người ta có cảm giác e dè, bởi sự cứng cỏi và sắc sảo. Nhiều người có thể hiểu lầm sự gai góc ấy, giống như việc ngụm trà đầu để lại cảm giác đắng chát.

Tuy nhiên, càng tiếp xúc lâu hơn, người ta càng nhận ra đằng sau lớp vỏ cứng rắn là một tâm hồn chân thành, nồng hậu và nghĩa tình. Người Hải Phòng luôn sống với trái tim rộng mở, không ngại ngần giúp đỡ người khác, và sự chân thật trong từng hành động đã khiến họ chiếm được cảm tình từ những người xung quanh. Cũng như trà cúc, khi qua đi vị đắng, người ta lại cảm nhận được sự ngọt ngào, thanh mát nơi hậu vị, làm say lòng người thưởng thức. Tính cách thẳng thắn nhưng tình cảm của người Hải Phòng đã khiến nhiều người yêu mến, giống như cách trà cúc từ từ khắc sâu vào lòng những ai từng thưởng thức nó.

Trà cúc, với hương thơm dịu nhẹ và vị đậm đà, đã trở thành một phần quan trọng trong văn hóa Hải Phòng. Không chỉ là một thức uống, trà cúc tượng trưng cho sự kết hợp giữa sức mạnh và sự giản dị của mảnh đất cảng. Mỗi tách trà không chỉ gợi lên hương vị mà còn kể về cuộc sống kiên cường của người dân nơi đây, để lại dấu ấn sâu sắc trong lòng người thưởng thức.

Thực hiện: Yến Phương