Trước đây, khi nói đến trà, người ta thường chỉ biết đến trà rang lá Mộc Câu, là sản phẩm trà thành phẩm phổ biến với hậu vị đắng, ngọt đặc trưng. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của ngành công nghiệp trà, ngày càng nhiều người sản xuất được tiếp cận và học hỏi nhiều phương pháp chế biến trà đa dạng hơn. Từ đây, búp trà Shan tuyết cho ra đời hơn mười loại trà thành phẩm, tạo nên sự đa dạng và màu sắc của trà rừng Hà Giang.
Trà đen là một loại trà lên men có nhiều hương vị và màu sắc khác nhau. Trà đen có vị ngọt, hương thơm đặc biệt thoang thoảng mùi mật ong, hương caramel... Trà đen tương đối phổ biến nhưng đòi hỏi kỹ thuật cao từ người sản xuất. Chế biến Trà đen không đòi hỏi nhiều dụng cụ như chảo, bom rang như các dòng khác nhưng yêu cầu về mặt kỹ thuật lại cực kỳ cao. Mỗi người cho ra một loại trà thành phẩm đều có hương vị khác nhau nên cần phải hiểu rõ phương pháp pha chế và quản lý nhiệt độ cho từng mẻ. Trà đen có vị ngọt dễ uống, không gây mất ngủ, rất tốt cho việc giải nhiệt nên thường được các chị em phụ nữ ưa chuộng, đây cũng là nguyên liệu chính để pha chế trà sữa rất được giới trẻ ưa chuộng.
Trà ống Lam đã trở thành loại trà đặc sản nổi tiếng của Hà Giang được nhiều người tìm mua. Những ống tre được người dân miền núi lựa chọn kỹ lưỡng thường xuyên, những búp trà hảo hạng được nhồi tỉ mỉ vào ống tre và sấy khô trên lửa, quá trình sấy khô chậm theo thời gian tạo nên hương vị độc đáo của trà ống Lam. Hương gạo xanh của trà Shan tuyết hòa quyện với nhựa tre tươi, tạo nên hương vị núi rừng không thể nhầm lẫn. Ưu điểm của trà ống Lam là dễ bảo quản và có thể pha với số lượng lớn trong một lần nên được những người sành trà ưa chuộng.
Trà vàng rất được khách hàng nước ngoài ưa chuộng vì hương vị độc đáo và giá trị bảo quản lâu dài. Trà vàng được chế biến đơn giản nhưng đòi hỏi hai bước quan trọng nhất là rang và phơi để tạo nên hương vị đặc trưng của loại trà lên men này với hương thơm nồng nàn của ánh nắng mặt trời. Điểm đặc biệt của trà lên men sống là thời gian bảo quản càng lâu thì giá trị càng cao. Quá trình ủ trà theo thời gian sẽ giúp hương vị trà chuyển hóa thành hương vị gần gũi với các loại dược liệu quý. Đó là lý do tại sao có câu nói "một năm trà, ba năm thuốc". Khi thời gian lên men đủ, trà lên men sống có thể pha và uống trực tiếp hoặc pha thành trà chín, hoặc ép thành bánh trà có hình dạng theo yêu cầu. Từ đây, sản phẩm trà sẽ có giá trị cao hơn trên thị trường.
Trong số các sản phẩm thành phẩm từ cây chè Shan tuyết, Bạch Trà Búp là loại trà có giá trị nhất hiện nay. Bạch trà và trà trắng được coi là "nữ hoàng" của các loại trà vì hương vị thanh cao của loại trà cao cấp này. Những búp trà trắng dài vô tận từ lâu đã trở thành một phần của các bữa tiệc trà dành cho những người sành trà khắp mọi nơi. Với nguồn nguyên liệu quý giá, sản lượng của dòng trà này không cao bằng các dòng khác nên rất được săn đón hàng năm, đặc biệt là vào mùa Xuân và mùa Thu.
Chè Shan tuyết là cây trồng chủ lực mang lại hiệu quả kinh tế bền vững cho người dân Hà Giang. Cùng với sự phát triển, các sản phẩm chế biến từ chè Shan tuyết đã được nhiều người trong và ngoài nước biết đến. Ngày nay, nhu cầu thị trường đa dạng, các nhà sản xuất bắt kịp xu hướng thị trường, tạo ra những thay đổi rõ nét giúp ngành chè đáp ứng được nhiều nhu cầu của khách hàng hơn. Hiện nay, trên thị trường, các sản phẩm như Bạch trà, Hồng trà, Chè ép,... đã được người dùng công nhận với số lượng đơn hàng không ngừng tăng lên, từng bước đưa thương hiệu chè Shan tuyết Hà Giang ra thị trường thế giới.
Bảo An