Trà sữa, cà phê, nước ép: Đâu là 'con gà đẻ trứng vàng' của ngành đồ uống?

Cơn sốt trà sữa bùng nổ tại Việt Nam cách đây khoảng một thập kỷ với sự xuất hiện của các thương hiệu quốc tế như Gong Cha, Koi Thé và sau đó là làn sóng thương hiệu nội địa như TocoToco, Phúc Long. Theo thống kê, thị trường trà sữa Việt Nam đã tăng trưởng trung bình 20% mỗi năm trong giai đoạn 2018-2023, với giá trị ước tính đạt khoảng 300 triệu USD.

"Trà sữa đã tạo nên một cuộc cách mạng trong văn hóa tiêu dùng đồ uống tại Việt Nam," ông Nguyễn Hoàng Tùng, chuyên gia phân tích thị trường F&B nhận định. "Từ chỗ chỉ là một trào lưu, nó đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống đô thị, đặc biệt là đối với giới trẻ và dân văn phòng."

Tuy nhiên, thị trường trà sữa đang dần bộc lộ những dấu hiệu bão hòa. Sự cạnh tranh khốc liệt đã khiến nhiều chuỗi trà sữa phải đóng cửa, đặc biệt sau đại dịch COVID-19. Đồng thời, mối quan ngại về sức khỏe liên quan đến hàm lượng đường cao và chất phụ gia trong trà sữa cũng khiến một bộ phận người tiêu dùng bắt đầu tìm kiếm các lựa chọn thay thế lành mạnh hơn.

Trong khi đó, cà phê - một thức uống đã ăn sâu vào văn hóa Việt Nam từ lâu, vẫn giữ vững vị thế của mình và còn có dấu hiệu tăng trưởng mạnh. Việt Nam không chỉ là quốc gia sản xuất cà phê lớn thứ hai thế giới mà còn là thị trường tiêu thụ cà phê năng động với sự phát triển của cả mô hình cà phê truyền thống và hiện đại.

"Sức mạnh của thị trường cà phê nằm ở tính đa dạng và khả năng thích nghi," bà Trần Thu Hà, sáng lập một chuỗi cà phê cao cấp tại Hà Nội chia sẻ. "Từ cà phê phin truyền thống, Espresso, Cappuccino cho đến những xu hướng mới như Cold Brew, cà phê đặc sản, cà phê thủ công... ngành cà phê không ngừng đổi mới để đáp ứng nhu cầu ngày càng tinh tế của người tiêu dùng."

Theo báo cáo của BMI Research, thị trường cà phê Việt Nam đạt giá trị khoảng 1 tỷ USD vào năm 2023 và dự kiến sẽ tăng trưởng với tốc độ 8-10% mỗi năm trong giai đoạn 2023-2028. Đáng chú ý, các chuỗi cà phê lớn như Highlands Coffee, The Coffee House, Trung Nguyên và Phúc Long đều ghi nhận sự tăng trưởng ổn định cả về doanh thu và số lượng cửa hàng mỗi năm.

Ông Huỳnh Văn Tuấn, Giám đốc Điều hành của một công ty nghiên cứu thị trường, nhận xét: "Cà phê có lợi thế là sản phẩm 'không có độ tuổi'. Nếu trà sữa chủ yếu nhắm đến khách hàng trẻ tuổi thì cà phê lại chinh phục được cả người già, người trẻ và tạo thành thói quen tiêu dùng hàng ngày. Điều này tạo nên sự ổn định cho thị trường cà phê."

Trong khi đó, nước ép trái cây - tân binh trên đường đua, đang ghi nhận sự tăng trưởng ấn tượng nhờ xu hướng tiêu dùng xanh và lành mạnh. Thị trường nước ép trái cây tại Việt Nam ước tính đạt giá trị khoảng 450 triệu USD vào năm 2023 và dự kiến tăng trưởng với tốc độ 15-18% trong 5 năm tới.

Các chuỗi cửa hàng nước ép như Healthy Farm, Juice Up và Detox Juice Bar đã nhanh chóng mở rộng tại các thành phố lớn. Đồng thời, các thương hiệu trà sữa và cà phê cũng bắt đầu bổ sung nước ép trái cây vào danh mục sản phẩm của mình để đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của người tiêu dùng.

Tuy nhiên, thị trường nước ép cũng đối mặt với những thách thức riêng. Chi phí nguyên liệu cao, thời hạn sử dụng ngắn, và yêu cầu khắt khe về an toàn vệ sinh thực phẩm là những rào cản lớn đối với các doanh nghiệp trong ngành này. Ngoài ra, giá thành cao hơn so với trà sữa và cà phê cũng khiến nước ép khó tiếp cận với đại đa số người tiêu dùng.

Vậy đâu mới thực sự là "con gà đẻ trứng vàng" của ngành đồ uống? Theo ý kiến của các chuyên gia, câu trả lời phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm tầm nhìn dài hạn, khả năng thích nghi với xu hướng thị trường, và hiệu quả trong mô hình kinh doanh.

Ông Lê Văn Minh, nhà sáng lập một thương hiệu F&B thành công tại TP.HCM, có quan điểm thú vị: "Thay vì cạnh tranh loại trừ, ba phân khúc này đang dần hình thành một hệ sinh thái đồ uống đa dạng, đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng ở các thời điểm và mục đích khác nhau trong ngày. Nhiều thương hiệu thành công nhất hiện nay đều đang áp dụng chiến lược đa dạng hóa sản phẩm, kết hợp cả ba dòng đồ uống này."

Minh chứng rõ nét nhất cho nhận định này là việc nhiều chuỗi cà phê lớn đã bổ sung trà sữa và nước ép vào thực đơn, trong khi các thương hiệu trà sữa cũng mở rộng sang cà phê và đồ uống lành mạnh. Phúc Long, ví dụ, từ thương hiệu trà và cà phê truyền thống đã thành công với các sản phẩm trà sữa, trong khi The Coffee House cũng đang phát triển mạnh dòng sản phẩm trà và nước trái cây.

Bà Nguyễn Thị Mai Phương, Tổng Giám đốc một công ty tư vấn chiến lược thương hiệu, dự báo: "Trong 3-5 năm tới, chúng ta sẽ chứng kiến sự xuất hiện của nhiều thương hiệu 'lai' - những cửa hàng đồ uống đa năng, nơi khách hàng có thể lựa chọn từ cà phê chất lượng cao, trà sữa sáng tạo đến nước ép tươi nguyên chất, tất cả đều trong một không gian. Đây có thể là mô hình thành công nhất trong tương lai."

Về mặt đầu tư, cà phê vẫn được xem là lĩnh vực hấp dẫn nhất đối với các nhà đầu tư dài hạn. Theo số liệu từ Hiệp hội Cà phê - Cacao Việt Nam, ngành cà phê đã thu hút khoảng 500 triệu USD vốn đầu tư trong và ngoài nước trong 5 năm qua, cao hơn nhiều so với trà sữa và nước ép trái cây.

Cuộc đua giữa trà sữa, cà phê và nước ép trái cây vẫn đang diễn ra sôi động trên thị trường đồ uống Việt Nam. Mỗi dòng sản phẩm đều có những thế mạnh và thách thức riêng, cũng như đối tượng khách hàng mục tiêu khác nhau. Trong bối cảnh thị trường đang không ngừng biến động và người tiêu dùng ngày càng đa dạng nhu cầu, có lẽ "con gà đẻ trứng vàng" thực sự chính là khả năng thích nghi, đổi mới và tạo ra giá trị đích thực cho khách hàng của mỗi doanh nghiệp.

Tiến Hoàng