Trà xanh từ lâu đã trở thành thức uống quen thuộc với nhiều người nhờ hương vị tươi mát, nhẹ nhàng và những lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe. Nhưng bạn đã bao giờ tự hỏi tại sao trà xanh lại có màu xanh đặc trưng và điều gì ảnh hưởng đến sắc xanh ấy chưa? Câu trả lời nằm trong cấu trúc hóa học của lá trà và cách mà chúng được xử lý.
Màu xanh của trà xanh không chỉ là yếu tố thẩm mỹ mà còn phản ánh chất lượng và giá trị dinh dưỡng của trà.
1. Màu xanh của trà xanh bắt nguồn từ đâu?
Màu xanh của trà xanh chủ yếu được tạo nên bởi các hợp chất tự nhiên trong lá trà, đặc biệt là chlorophyll (diệp lục). Đây là sắc tố chịu trách nhiệm cho màu xanh lá cây của cây cối và có vai trò thiết yếu trong quá trình quang hợp. Khi lá trà được hái và xử lý theo phương pháp sản xuất trà xanh, các bước chế biến như hấp hoặc sao khô nhanh chóng sẽ ngăn chặn quá trình oxy hóa.
Trong khi các loại trà như hồng trà hoặc trà đen có màu nâu đỏ do lá trà bị oxy hóa hoàn toàn, thì trà xanh giữ được sắc xanh tự nhiên nhờ enzym polyphenol oxidase bị vô hiệu hóa trong quá trình xử lý nhiệt. Điều này giúp các hợp chất diệp lục và catechin một loại polyphenol chống oxy hóa mạnh mẽ không bị phá hủy, từ đó duy trì màu xanh đặc trưng.
2. Các yếu tố ảnh hưởng đến màu xanh của trà xanh
Màu xanh của trà xanh không chỉ phụ thuộc vào diệp lục mà còn chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố trong suốt quá trình trồng, thu hoạch và chế biến:
a. Điều kiện canh tác
Ánh sáng mặt trời: Cây trà xanh thường được trồng ở những khu vực có ánh sáng mặt trời vừa phải. Trong một số trường hợp, như sản xuất trà Matcha, cây trà được che nắng khoảng 20–30 ngày trước khi thu hoạch. Quá trình này làm tăng lượng diệp lục trong lá, giúp màu trà đậm xanh hơn.
Chất lượng đất: Đất giàu dinh dưỡng sẽ tạo điều kiện cho cây trà phát triển khỏe mạnh, lá xanh mướt và chứa nhiều dưỡng chất.
b. Kỹ thuật chế biến
Phương pháp hấp hoặc sao khô: Ở Nhật Bản, lá trà thường được hấp nhanh ở nhiệt độ cao để giữ nguyên sắc xanh tươi. Trong khi đó, ở Việt Nam, trà xanh thường được sao trên chảo nóng, tạo ra sắc xanh hơi ngả vàng.
Thời gian và nhiệt độ chế biến: Quá trình xử lý nhiệt quá lâu hoặc không đủ nhiệt có thể làm giảm lượng diệp lục, khiến màu trà nhạt hoặc hơi xỉn.
c. Chất lượng lá trà
Lá trà non thường có màu xanh sáng và chứa nhiều diệp lục hơn lá già. Do đó, trà được làm từ búp non thường có màu xanh bắt mắt hơn so với trà làm từ lá già.
d. Cách pha trà
Nhiệt độ nước: Nước quá nóng (trên 80°C) có thể làm phá hủy các sắc tố diệp lục, khiến nước trà bị ngả vàng hoặc nâu.
Chất lượng nước: Nước có độ kiềm cao có thể làm thay đổi màu sắc của trà, khiến nước trà kém xanh hơn.
3. Làm thế nào để giữ được màu xanh của trà khi pha?
Để có được tách trà xanh hoàn hảo với màu sắc hấp dẫn, bạn có thể áp dụng những mẹo sau:
Dùng nước ấm ở nhiệt độ từ 70–80°C.
Tránh để trà tiếp xúc với ánh sáng mạnh hoặc nhiệt độ cao sau khi pha.
Bảo quản trà trong hộp kín, tránh ẩm và ánh sáng mặt trời.
Màu xanh của trà xanh không chỉ là yếu tố thẩm mỹ mà còn phản ánh chất lượng và giá trị dinh dưỡng của trà. Bằng cách hiểu rõ về nguyên nhân và các yếu tố ảnh hưởng đến màu xanh này, chúng ta không chỉ thưởng thức trà ngon hơn mà còn biết cách bảo quản và pha chế sao cho đúng chuẩn. Hãy trân trọng từng chén trà xanh món quà từ thiên nhiên chứa đựng sức khỏe và sự thanh khiết!