Tại các thành phố lớn, mong muốn kết hôn của nhiều bạn trẻ đang gặp lực cản hữu hình: gánh nặng chi phí sinh hoạt và nhà ở. Giá bất động sản liên tục ở mức cao trong khi thu nhập trung bình không tăng tương ứng khiến giấc mơ an cư ngày càng xa vời. Các chính sách về nhà ở xã hội, nhà ở cho người thu nhập thấp, cùng những điều chỉnh trong Luật Đất đai đã mở ra tín hiệu tích cực, song chưa đủ để giải bài toán này trong ngắn hạn.
Ảnh minh họa
Yêu thì dám, sống chung có thể dám, nhưng bước vào hôn nhân lại cần điều kiện vững chắc, đặc biệt là tài chính. Nhiều bạn trẻ rời quê lên thành phố học tập, lập nghiệp, gặp gỡ rồi yêu nhau. Thế nhưng khi thu nhập chỉ đủ trang trải cơ bản, họ khó đưa ra quyết định gắn bó lâu dài. Không ít cặp đôi lựa chọn sống thử để giảm chi phí và tìm sự ổn định, nhưng vẫn chưa mạnh dạn tiến tới hôn nhân. Câu hỏi “bao giờ mua được căn hộ nhỏ nhất?” dường như không có câu trả lời rõ ràng. Với mức lương hiện tại, nhiều người phải tính tới cả chục năm, thậm chí lâu hơn trong điều kiện giá nhà đứng yên, điều rất khó xảy ra.
Không chỉ kinh tế, sự thay đổi trong thị trường lao động cũng tạo thêm áp lực. Theo truyền thông quốc tế, trí tuệ nhân tạo (AI) có thể làm biến đổi hơn 80 triệu vị trí việc làm mỗi năm, đồng thời tạo ra khoảng 60 triệu công việc mới đòi hỏi chuyên môn cao trong các lĩnh vực như bán dẫn, phần mềm, tự động hóa. Không phải người trẻ nào cũng kịp trang bị kỹ năng phù hợp để thích nghi.
Hệ quả là: kết hôn muộn, ngại sinh con, sinh ít con và mất cân đối giới tính trở thành những vấn đề xã hội nổi bật. Nhiều bậc cha mẹ mong con ổn định gia đình để yên tâm tuổi già, nhưng không phải ai cũng có điều kiện hỗ trợ con cái. Khi trưởng thành, mỗi người trẻ đều phải tự tạo dựng cuộc sống của riêng mình điều không dễ dàng giữa bối cảnh nhiều biến động.
Đất nước hiện đang trải qua giai đoạn tỷ lệ sinh giảm, tuổi kết hôn tăng, đặc biệt tại các đô thị lớn; trong khi tốc độ già hoá dân số ngày càng rõ nét. Điều này đặt ra thách thức lớn đối với an sinh xã hội và sự phát triển bền vững.
Giải bài toán này cần góc nhìn chiến lược và giải pháp tổng thể, từ chính sách nhà ở, thị trường lao động, đến môi trường sống – làm việc phù hợp cho người trẻ. Khi áp lực được chia sẻ, khi tương lai bớt lo lắng, người trẻ sẽ tự tin hơn trong việc lựa chọn tình yêu, hôn nhân và xây dựng tổ ấm. Đó cũng là cách bảo đảm sự phát triển của gia đình, cộng đồng và quốc gia trong dài hạn.
VĂN HÙNG