Trong năm 2023 lừa đảo trên mạng gây thiệt hại 390.000 tỷ đồng

Theo đó, tổng số tiền người dân bị các đối tượng lừa đảo trên mạng khoảng 8.000-10.000 tỷ đồng, tăng gấp rưỡi so với năm 2022. “Trong đó có 91% thông tin liên quan lĩnh vực tài chính. Tỷ lệ người dùng thiết bị di động, mạng xã hội… nhận tin nhắn, cuộc gọi lừa đảo trực tuyến là 73%”.

Theo thống kê của Bộ Công an, Bộ Thông tin và Truyền thông, hiện nay có 3 nhóm lừa đảo chính (giả mạo thương hiệu, chiếm đoạt tài khoản và các hình thức kết hợp khác), với 24 thủ đoạn lừa đảo.

Một số phương thức, thủ đoạn phạm tội chủ yếu trong hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt nhằm chiếm đoạt tài sản điển hình, có thể kể đến gồm: Lừa đảo chiếm đoạt tài sản thông qua nền tảng OTT (Zalo, Facebook, Wechat…); kêu gọi tham gia đầu tư tài chính; kêu gọi làm cộng tác viên các sàn thương mại điện tử; lừa đảo trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng (giả mạo SMS Brandname, nhân viên hoặc thư điện tử của ngân hàng…); lừa đảo thông qua dịch vụ viễn thông.

Các đối tượng tội phạm hoạt động mang tính chuyên nghiệp, xây dựng kịch bản và phân công vai trò cụ thể, triệt để lợi dụng khoa học, công nghệ để tấn công người dùng. Tội phạm trú chân tại địa bàn các quốc gia láng giềng như Campuchia, Myanmar…; các đối tượng cầm đầu thường là người nước ngoài.

Ngoài ra, việc người dùng mạng xã hội thiếu ý thức, cảnh giác trước phương thức, thủ đoạn tinh vi trên không gian mạng cũng là nguyên nhân làm gia tăng các vụ lừa đảo qua mạng.

Việc ngăn chặn tội phạm lừa đảo qua mạng không chỉ là trách nhiệm của riêng ngành Công an mà cần có sự tham gia, huy động sức mạnh của cả hệ thống chính trị; sự phối hợp giữa các Bộ, ngành, cơ quan, doanh nghiệp, đặc biệt là người dân cần nâng cao nhận thức để cảnh giác, hiểu biết về phương thức, thủ đoạn của kẻ lừa đảo từ đó trang bị những kỹ năng phòng, chống lại các hoạt động lừa đảo.

Trong thời gian qua Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao cũng đưa ra các khuyến cáo cho người dân như: Cần nâng cao hơn nữa ý thức cảnh giác, kỹ năng để có thể tự bảo vệ bản thân khi tham gia tương tác trên môi trường mạng; thường xuyên tìm hiểu, cập nhật thông tin về các loại hình, phương thức thủ đoạn lừa đảo trên không gian mạng từ các nguồn tin cậy.

Thận trọng, tìm hiểu, kiểm tra kỹ thông tin trước khi thực hiện các giao dịch tài chính trên không gian mạng. Không vay tiền online từ các ứng dụng không rõ nguồn gốc. Cần nhận thức rõ các rủi ro khi tham gia đầu tư, kinh doanh tiền mã hóa, tiền kỹ thuật số do hiện nay pháp luật Việt Nam chưa công nhận bất cứ loại hình tiền ảo, tiền mã hóa nào. Vì vậy, người dân sẽ chịu toàn bộ rủi ro khi tham gia vào các hoạt động đầu tư, huy động vốn, trả thưởng theo mô hình đa cấp và các giao dịch mua bán tiền ảo.

Nâng cao ý thức trong việc mở, quản lý và sử dụng tài khoản thanh toán, thẻ ngân hàng, giấy tờ tùy thân của mình. Không thực hiện việc chuyển tiền, cung cấp thông tin cá nhân, mã OTP, tài khoản E-Banking, tải các ứng dụng/link/email theo yêu cầu của người lạ.

Tuyệt đối không thực hiện các hành vi mua bán, trao đổi, cho thuê, mượn tài khoản thanh toán, thẻ ngân hàng, giấy tờ tùy thân. Cài đặt bảo mật bảo vệ các tài khoản mạng xã hội bằng xác thực 2 lớp. Hạn chế chia sẻ thông tin cá nhân của bản thân, gia đình, bạn bè… trên không gian mạng để tránh bị các đối tượng lợi dụng thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.

Kịp thời thông báo cho cơ quan công an gần nhất để được tiếp nhận, giải quyết nếu nghi ngờ có hành vi lừa đảo qua mạng hoặc các hành vi vi phạm pháp luật khác.

Thượng tá Cao Việt Hùng, Phó Trưởng phòng 4 - A05 Bộ Công an cho biết, hiện A05 đang tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các đơn vị chức năng của NHNN, Bộ Thông tin và Truyền thông để triển khai giải pháp rà soát, định danh, xác thực thuê bao di động, tài khoản ngân hàng với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để hạn chế tình trạng sim “rác”, tài khoản ngân hàng “rác”; ngăn chặn, hạn chế giao dịch, chuyển nhận dòng tiền vi phạm pháp luật.

A05 cũng tổ chức làm việc với các đơn vị cung cấp dịch vụ xuyên biên giới như Google, Facebook… triển khai giải pháp kiểm soát, ngăn chặn, phối hợp cung cấp thông tin tội phạm lừa đảo qua mạng. A05 đang khẩn trương phối hợp với Hiệp hội An ninh mạng quốc gia xây dựng, cung cấp miễn phí phần mềm giúp phát hiện lừa đảo qua mạng.

Tiến Hoàng