Buổi lễ có sự tham dự của đại diện gia đình cố nhạc sĩ An Thuyên, nhạc sĩ Võ Vang cùng nhiều đồng nghiệp, học trò, bạn bè và những người yêu âm nhạc.
Sự nghiệp và di sản âm nhạc của nhạc sĩ An Thuyên
Phát biểu tại buổi lễ, bà Trần Việt Hoa - Giám đốc Trung tâm Lưu trữ Quốc gia III cho biết: Trung tâm trân trọng tiếp nhận khối tài liệu quý giá của hai nhạc sĩ, gồm hàng trăm bản thảo sáng tác, tác phẩm khí nhạc, hợp xướng, kịch hát, tư liệu tiểu sử và hình ảnh, được lưu giữ từ giai đoạn 1975 - 2025. Đây là những tư liệu có giá trị đặc biệt, không chỉ phản ánh hành trình sáng tạo nghệ thuật mà còn là minh chứng sống động cho một giai đoạn phát triển của âm nhạc Việt Nam.
Thiếu tướng, nhạc sĩ An Thuyên (1949 - 2015) là người con xứ Nghệ và là một trong những tên tuổi lớn của nền âm nhạc Việt Nam hiện đại. Ông từng học tại Trường Văn hóa Nghệ thuật Nghệ An, công tác tại Ty Văn hóa Nghệ An, sau đó nhập ngũ (1975) và phục vụ tại Đoàn Văn công Quân khu 4. Năm 1988, ông tốt nghiệp chuyên ngành sáng tác tại Nhạc viện Hà Nội (nay là Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam), rồi lần lượt đảm nhiệm nhiều vị trí quan trọng trong lĩnh vực âm nhạc, đặc biệt là Hiệu trưởng Trường Đại học Văn hóa - Nghệ thuật Quân đội (1993 - 2008).
Nhạc sĩ An Thuyên để lại một sự nghiệp đồ sộ, phong phú cả về số lượng và giá trị nghệ thuật. Các sáng tác của ông luôn thấm đẫm âm hưởng dân ca, đặc biệt là dân ca Nghệ Tĩnh, vừa mộc mạc, vừa sâu lắng. Nhiều ca khúc của ông đã trở nên quen thuộc với công chúng, như: Ca dao em và tôi, Neo đậu bến quê, Đêm nghe hát đò đưa nhớ Bác, Hà Tĩnh mình thương, Huế thương, Em chọn lối này, Hành quân lên Tây Bắc, Khi xe tăng qua miền quan họ.
Không chỉ sáng tác ca khúc, ông còn viết nhiều kịch hát, nhạc phim, khí nhạc, hợp xướng và âm nhạc cho khoảng 60 vở sân khấu kịch, tuồng, chèo. Năm 2007, ông vinh dự được tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật với các tác phẩm tiêu biểu: Em chọn lối này, Đêm nghe hát đò đưa nhớ Bác, Hành quân lên Tây Bắc, Khi xe tăng qua miền quan họ, thanh xướng kịch Nguyễn Công Trứ.
Tài năng và nhân cách của An Thuyên đã khắc sâu trong lòng bao thế hệ nghệ sĩ, học trò. Ông không chỉ là người thầy mẫu mực mà còn là người gìn giữ hồn cốt âm nhạc Việt Nam bằng sự chân thành và say mê bất tận.
Nhạc sĩ Võ Vang mang âm nhạc từ chiến trường vào cuộc sống
Cùng được tôn vinh trong dịp này là nhạc sĩ Võ Vang (tên thật: Vũ Văn Vang, sinh năm 1952 tại Hưng Hà, Thái Bình). Ông là một nhạc sĩ trưởng thành từ trong quân ngũ, người đã dâng hiến trọn cuộc đời cho âm nhạc, để lại một di sản phong phú, đậm chất sử thi, cách mạng và thính phòng.
Năm 1970, sau khi tốt nghiệp phổ thông, ông nhập ngũ, chiến đấu tại nhiều chiến trường ác liệt từ Trị Thiên - Lào - Campuchia. Năm 1974, ông được điều ra Bắc học đàn phong cầm cấp tốc để quay lại chiến trường phục vụ các đơn vị quân giải phóng. Sau hòa bình, ông tiếp tục học tập, rèn luyện tại Nhạc viện Hà Nội, chuyên ngành sáng tác và sau đó công tác tại Đoàn Nghệ thuật Quân chủng Phòng không - Không quân.
Không chỉ là người nghệ sĩ chiến sĩ, nhạc sĩ Võ Vang còn là một người thầy, người quản lý năng động khi từng đảm nhiệm cương vị Phó trưởng đoàn phụ trách chuyên môn rồi Giám đốc Trung tâm Văn hóa - Thể thao quận Thanh Xuân (Hà Nội).
Các tác phẩm của ông luôn thể hiện tình yêu Tổ quốc, con người và khát vọng vươn lên. Nhiều sáng tác nổi bật đã ghi dấu trong lòng người yêu nhạc, như: Dấu chân mẹ (Trio cho Violon, Cello, Piano); Nơi mặt trăng mặt trời gặp nhau; Hợp xướng “Biển trời linh thiêng”; Mãi mãi là bộ đội Cụ Hồ; Ca khúc thiếu nhi “Mỗi khi nhìn lên ảnh Bác”,...
Đặc biệt, tác phẩm “Hợp xướng Biển trời linh thiêng” là một trong những sáng tác tiêu biểu thể hiện rõ tâm huyết của ông với chủ đề lịch sử và chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc.
Với những đóng góp to lớn, nhạc sĩ Võ Vang đã được trao Huân chương Chiến công hạng Nhất, Huân chương Bảo vệ Tổ quốc, được vinh danh là Công dân Thủ đô tiêu biểu năm 2011 và đặc biệt là Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2022 với các tác phẩm “Nơi mặt trăng mặt trời gặp nhau”, “Ngẫu hứng Huế” và “Biển trời linh thiêng”.
Ông cũng là một trong những tác giả tham gia sáng tác và đạo diễn chương trình nghệ thuật hoành tráng kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, để lại dấu ấn mạnh mẽ về một người nghệ sĩ tận hiến, dùng âm nhạc để khắc họa vẻ đẹp bất diệt của đất nước và con người Việt Nam.
Việc tiếp nhận và lưu trữ tài liệu của hai nhạc sĩ An Thuyên và Võ Vang là hoạt động mang ý nghĩa văn hóa - lịch sử sâu sắc, góp phần bảo tồn di sản âm nhạc Việt Nam hiện đại, đồng thời tri ân những đóng góp lớn lao của hai người nghệ sĩ đã cống hiến trọn đời cho nghệ thuật nước nhà. Những trang bản thảo, những khuông nhạc, lời ca… được lưu giữ hôm nay không chỉ là chứng tích của quá khứ, mà còn là nguồn cảm hứng bất tận cho các thế hệ nghệ sĩ mai sau. Di sản mà hai nhạc sĩ An Thuyên và Võ Vang để lại sẽ mãi ngân vang như những nốt nhạc đẹp trong bản giao hưởng lớn của văn hóa dân tộc Việt Nam.
PHI LONG - VĂN BÌNH