Huyền thoại từ một cung đường lửa
Nằm trên dãy núi Thung Nưa, đoạn đèo Truông Bồn dài khoảng 5km, độ cao gần 70m, thuộc tuyến đường chiến lược 15A đi qua xã Mỹ Sơn, huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An. Trong những năm tháng chiến tranh chống Mỹ, nơi đây trở thành huyết mạch nối liền hậu phương miền Bắc với tiền tuyến miền Nam.
Truông Bồn được xem là điểm dội bom ác liệt của không quân Mỹ
Với vị trí chiến lược quan trọng, Truông Bồn trở thành điểm dội bom ác liệt của không quân Mỹ. Từ năm 1964 đến 1968, kẻ thù đã trút xuống vùng đất này gần 19.000 quả bom, hàng chục nghìn quả tên lửa, tàn phá 211 làng mạc, cướp đi sinh mạng của hàng nghìn người dân và chiến sĩ. Nhưng bom đạn không thể chặn được dòng người, dòng hàng chi viện ra mặt trận. Gần 94.000 lượt xe đã vượt qua “tọa độ lửa” này an toàn, cùng với hàng triệu tấn hàng, vũ khí, nhu yếu phẩm tiếp sức cho chiến trường miền Nam.
Không ai khác, chính lực lượng thanh niên xung phong (TNXP) đã trở thành những “cọc tiêu sống”, “pháo đài thép” trên tuyến đường này. Với khẩu hiệu "Tim có thể ngừng đập, nhưng đường không thể tắc", họ san lấp hố bom, phá bom nổ chậm, giữ vững mạch máu giao thông – bằng cả mồ hôi, máu và tính mạng.
13 đóa hoa không nở trọn mùa xuân
13 đóa hoa bất tử nằm mãi ở nơi này
Ngày 31/10/1968, chỉ vài giờ trước khi lệnh ngừng ném bom miền Bắc được thực thi, một trận bom dữ dội đã giáng xuống Truông Bồn. Trong làn khói lửa mù mịt, 13/14 chiến sĩ TNXP thuộc Đại đội 317 – Tổng đội TNXP chống Mỹ cứu nước tỉnh Nghệ An – đã anh dũng hy sinh. Họ là những chàng trai, cô gái tuổi đôi mươi, có người sắp cưới, có người chuẩn bị rời đơn vị để trở về tiếp tục học hành, có người là lao động duy nhất trong gia đình nghèo khó. Tất cả đều đã tình nguyện ở lại với đồng đội, với con đường.
Những chiến sỹ hi sinh khi tuổi đời còn rất trẻ
Sự hy sinh của 13 chiến sĩ – trong đó có 11 nữ – trở thành khúc tráng ca làm rúng động hàng triệu trái tim người Việt. Truông Bồn từ đó không chỉ là địa danh, mà là huyền thoại.
Di tích lịch sử – Địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng
Tại đây những hiện vật quý giá được sưu tầm và bảo tồn
Ngày 12/01/1996, Truông Bồn được công nhận là Di tích lịch sử Quốc gia. Năm 2008, Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân cho 14 chiến sĩ TNXP Truông Bồn – ghi nhận sự cống hiến và hy sinh cao cả.
Với tấm lòng tri ân, UBND tỉnh Nghệ An đã đầu tư xây dựng Khu Di tích lịch sử Truông Bồn trên diện tích hơn 217.000m², với tổng kinh phí 365 tỷ đồng. Công trình được khánh thành vào năm 2015, trở thành điểm đến thiêng liêng của hàng triệu lượt du khách mỗi năm – từ cựu TNXP, cựu chiến binh đến học sinh, sinh viên và người dân cả nước.
Tại đây những bông hoa, nén hương hàng ngày vẫn được dâng lên các anh, các chị
Tại đây, những ngọn nến tri ân không bao giờ tắt. Những vòng hoa, nén hương thơm vẫn đều đặn được dâng lên. Khu di tích không ngừng được tôn tạo, mở rộng, với hệ thống thuyết minh chuyên nghiệp, cảnh quan xanh mát, và những hiện vật quý giá được sưu tầm, bảo tồn. Để mỗi du khách đến đây vẫn có thể cảm nhận được những mất mát to lớn của các anh hùng lực lượng vũ trang để chúng ta có được cuộc sống ấm no, hạnh phúc ngày hôm này.
Còn mãi với thời gian
Nhà lưu niệm vẫn lưu giữ lại những giá trị lịch sử để thế hệ mai sau biết đến ghi nhớ công ơn của các thế hệ đi trước hy sinh xương máu của mình bảo vệ sự bình yên của Tổ quốc hôm nay
Hôm nay, Truông Bồn không chỉ là một điểm đến tâm linh – mà còn là bài học sống động về tinh thần yêu nước, về lòng quả cảm và sự hy sinh thầm lặng của biết bao con người. Hơi thở của Truông Bồn không chỉ thuộc về quá khứ, mà vẫn đang lan tỏa trong từng bước chân của lớp lớp học sinh, đoàn viên, những người trẻ hôm nay đang tiếp nối lý tưởng của cha anh.
UBND tỉnh Nghệ An đã đầu tư xây dựng Khu Di tích lịch sử Truông Bồn trên diện tích hơn 217.000m²
Ở nơi này, lời ru của đất mẹ vẫn vang lên dịu dàng mà kiên cường để linh hồn các anh, các chị yên giấc ngàn thu. Để thế hệ hôm nay, mai sau mãi ghi nhớ: có những con đường được trải bằng xương máu, có những mùa xuân còn dang dở nhưng rực rỡ đến vô cùng.
Diễm Phước