Trong kỷ nguyên số, thương mại điện tử không chỉ thay đổi cách người tiêu dùng mua sắm mà còn định hình lại hành vi kinh doanh truyền thống. Tuy nhiên, sự bùng nổ của sàn online cũng đặt ra thách thức lớn trong công tác quản lý thuế. Từ ngày 1/7/2025, chính sách thuế mới chính thức có hiệu lực, đánh dấu bước ngoặt trong việc đưa hoạt động kinh doanh trên sàn thương mại điện tử vào khuôn khổ minh bạch và công bằng hơn.
Từ 1/7/2025, sàn TMĐT sẽ khấu trừ, nộp thay thuế VAT và thu nhập cá nhân theo doanh thu gộp để chống thất thu thuế. Ảnh minh họa
Kinh doanh online: Không còn “vùng xám” thuế
Thực tế những năm qua cho thấy, việc các cá nhân và hộ kinh doanh nhỏ lẻ hoạt động sôi động trên các sàn thương mại điện tử nhưng không kê khai đầy đủ thu nhập đã gây ra thất thoát đáng kể cho ngân sách nhà nước. Không chỉ tạo sự bất công đối với các doanh nghiệp truyền thống, điều này còn dẫn đến môi trường kinh doanh thiếu minh bạch.
Để khắc phục điều đó, Nghị định 117/2024/NĐ-CP ra đời, yêu cầu các sàn thương mại điện tử và nền tảng số phải khấu trừ và nộp thay thuế giá trị gia tăng (VAT) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN) cho người bán, bao gồm cả cá nhân trong nước và cá nhân cư trú ở nước ngoài. Cơ chế khấu trừ trực tiếp này không chỉ tăng cường tính tuân thủ mà còn giúp người bán giảm bớt gánh nặng về thủ tục kê khai thuế.
Cách tính thuế: Không tính trên tiền thực nhận
Một trong những điểm đáng chú ý của quy định mới là doanh thu tính thuế được xác định dựa trên tổng doanh thu gộp, không trừ bất kỳ chi phí nào như phí vận chuyển, phí giao dịch, chiết khấu hay trợ giá. Tức là, cơ sở để tính VAT và TNCN là toàn bộ số tiền người mua thanh toán, không phụ thuộc vào khoản mà người bán thực nhận.
Ví dụ, một cá nhân bán hàng trên Shopee với doanh thu sản phẩm là 259 triệu đồng, sau khi trừ các loại phí và khuyến mãi chỉ còn nhận về 196 triệu đồng. Tuy nhiên, thuế vẫn được tính trên 259 triệu đồng, không phải trên khoản 196 triệu đồng thực nhận. Đây là nguyên tắc được quy định rõ tại Thông tư 40/2021/TT-BTC.
Mức thuế cụ thể được áp dụng như sau:
Đối với cá nhân cư trú trong nước:
Hàng hóa: VAT 1%, TNCN 0,5%
Dịch vụ: VAT 5%, TNCN 2%
Vận tải và dịch vụ gắn với hàng hóa: VAT 3%, TNCN 1,5%
Đối với cá nhân ở nước ngoài:
Hàng hóa: TNCN 1%
Dịch vụ: TNCN 5%
Vận tải, dịch vụ gắn với hàng hóa: TNCN 2%
Thuế sẽ được khấu trừ ngay khi đơn hàng được xác nhận là thành công và người mua đồng ý thanh toán. Số tiền thuế được tính theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu của từng đơn hàng hoàn tất.
Ai được hoàn thuế?
Không phải tất cả người bán đều phải nộp thuế cố định. Với các hộ, cá nhân có doanh thu trong năm dưới 100 triệu đồng (và từ năm 2026 là dưới 200 triệu đồng), họ sẽ được xem là đối tượng không chịu thuế và có thể làm thủ tục hoàn thuế nếu đã bị khấu trừ.
Điều này tạo ra sự công bằng cho các cá nhân bán hàng nhỏ lẻ, đồng thời khuyến khích họ đăng ký và khai báo thuế đúng quy định mà không sợ bị thiệt thòi.
Với người bán không qua sàn: Tự kê khai và nộp thuế
Trong trường hợp người bán hàng online không thông qua các sàn TMĐT mà bán qua mạng xã hội, website cá nhân hoặc nền tảng nhắn tin, họ sẽ phải tự kê khai và nộp thuế qua Cổng thông tin điện tử của Tổng cục Thuế. Việc này đòi hỏi người bán phải chủ động theo dõi doanh thu và thực hiện đầy đủ nghĩa vụ khai báo.
Ngoài VAT và TNCN, một số loại thuế khác như thuế môn bài, thuế tài nguyên, bảo vệ môi trường hoặc thuế tiêu thụ đặc biệt cũng có thể được áp dụng tùy vào loại hình kinh doanh.
Xuất hóa đơn: Ai phải làm và khi nào?
Một điểm mới đáng chú ý là quy định về hóa đơn điện tử đối với hộ, cá nhân kinh doanh trên sàn TMĐT. Theo Nghị định 70 và Thông tư 32, tùy vào hình thức kinh doanh mà người bán sẽ sử dụng loại hóa đơn khác nhau:
Nếu bán hàng trực tiếp đến người tiêu dùng: phải sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền.
Nếu không bán trực tiếp cho người tiêu dùng: sử dụng hóa đơn điện tử có mã của cơ quan thuế.
Người bán cũng có thể ủy quyền cho sàn thương mại điện tử xuất hóa đơn thay, giúp đơn giản hóa thủ tục hành chính và đảm bảo minh bạch hóa giao dịch.
Trong trường hợp khách hàng từ chối nhận hàng khi giao đến, đơn hàng được hệ thống ghi nhận là “Hoàn”, thì người bán không cần phải xuất hóa đơn. Nhưng nếu đơn hàng đã được giao thành công và sau đó bị hoàn trả, người bán phải lập phiếu trả hàng và hóa đơn điều chỉnh giảm doanh thu tương ứng. Điều này bảo đảm tính minh bạch trong việc giảm trừ doanh thu và đối chiếu thuế với cơ quan quản lý.
Quản lý thông tin người mua trên hóa đơn ra sao?
Một khó khăn lớn với người bán trên sàn online là không thể biết chi tiết thông tin người mua do chính sách bảo mật của nền tảng. Để khắc phục điều này, các chuyên gia khuyến nghị nên ghi tên người mua theo định dạng: “Người mua trên sàn + ID đơn hàng”, giúp dễ quản lý, tra cứu và giải trình với cơ quan thuế. Bên cạnh đó, với hóa đơn điện tử từ máy tính tiền, người bán không bắt buộc phải ghi thông tin người mua, trừ khi khách có yêu cầu.
Tăng thu từ thương mại điện tử: Kết quả ban đầu khả quan
Theo báo cáo của Cục Thuế, chỉ trong 5 tháng đầu năm 2025, tổng số thu thuế từ hoạt động kinh doanh trên nền tảng số đạt 74.400 tỷ đồng, tăng hơn 55% so với cùng kỳ năm ngoái. Con số này cho thấy việc siết chặt quản lý thuế với thương mại điện tử đang đi đúng hướng.
Phó Cục trưởng Cục Thuế, ông Đặng Ngọc Minh nhận định: Nghị định 117 không chỉ nâng cao hiệu quả thu ngân sách mà còn tạo môi trường kinh doanh công bằng, cạnh tranh lành mạnh giữa các chủ thể, dù họ kinh doanh theo mô hình truyền thống hay hiện đại. Đồng thời, vai trò của các sàn TMĐT cũng được nâng cao trong việc trở thành đối tác hỗ trợ cơ quan thuế quản lý nghĩa vụ tài chính của người bán.
Hướng đến tài chính số hiện đại, minh bạch và bền vững
Việc chuyển đổi số trong quản lý thuế không còn là xu hướng mà là yêu cầu tất yếu. Với các chính sách mới, ngành thuế đang từng bước hiện đại hóa quy trình, tăng cường ứng dụng công nghệ để tạo ra một hệ sinh thái thuế công bằng, thuận tiện và minh bạch cho mọi đối tượng nộp thuế.
Từ ngày 1/7, người bán hàng trên sàn TMĐT không chỉ cần chú ý đến giá cả và chất lượng sản phẩm, mà còn phải trang bị thêm kiến thức về thuế. Đó là yếu tố bắt buộc để kinh doanh bền vững, hợp pháp và sẵn sàng cạnh tranh lâu dài trong môi trường số.
Nếu bạn là người kinh doanh online, hãy chủ động tìm hiểu và cập nhật chính sách thuế mới để tránh bị động và rơi vào thế vi phạm không mong muốn. Thuế không còn là gánh nặng, mà chính là “chiếc chìa khóa” mở ra con đường phát triển minh bạch, chuyên nghiệp cho doanh nghiệp số.