Hũ mơ trong góc bếp xưa
Ở nhiều căn bếp miền Bắc, nhất là vào khoảng cuối tháng Tư, đầu tháng Năm, không khó để bắt gặp một hũ mơ ngâm đường đặt nơi nhiều nắng nhất. Hũ thuỷ tinh cao cổ, đựng đầy những quả mơ tròn vàng óng, phủ lên trên lớp đường trắng chưa kịp tan. Mỗi sáng, nắng chiếu qua thành hũ, ánh lên thứ màu hổ phách trong trẻo – như một mảnh nắng được giữ lại.
Mơ thường được mẹ, được bà lựa kỹ từ chợ, phải là loại mơ ta, quả vừa chín tới, còn hơi chua. Về nhà, rửa sạch, để ráo rồi lần lượt xếp vào hũ cùng đường. Không cần chất bảo quản, chỉ có thời gian, sự kiên nhẫn và một chút nắng đầu hè là đủ. Cứ thế, mơ ngâm thành nước, trong veo, thơm dịu và chua ngọt một cách tự nhiên.
Không chỉ là món giải khát, hũ mơ còn là biểu tượng của nếp sống ngăn nắp, bền bỉ và ân cần. Trong cái cách bà dặn không mở nắp khi chưa đủ ngày, cái cách mẹ dùng chiếc muôi thủy tinh múc nước mơ ra ly, có cả một thứ tình mềm mại, đủ đầy mà ta chỉ hiểu khi đã đi xa khỏi căn bếp đó.
Mùi vị của ký ức
Nước mơ không phải là thứ khiến người ta xuýt xoa vì độc lạ, mà là hương vị khiến ta lặng đi vì quen. Chỉ một ngụm nhỏ thôi, vị chua dịu lập tức tràn lên đầu lưỡi, rồi vị ngọt thanh tan ra chậm rãi như một mạch hồi ức. Không giống chanh, không giống đào, mơ có cái riêng rất lạ, vừa gần gũi, vừa khó gọi tên.
Vị nước mơ mang theo những chiều hè oi ả, nơi lũ trẻ con chân trần chạy ngoài sân rồi ghé vào bếp xin mẹ một ly mơ đá. Đó còn là những đêm sốt nhẹ, mẹ ngồi đầu giường, tay cầm chiếc thìa khuấy chén nước mơ ấm, bảo uống cho bớt mệt. Mỗi khi trời đổ nắng, người mỏi mệt, chỉ cần một ngụm mơ mát lạnh là như được tưới dịu từ trong ra ngoài.
Mùi vị ấy không chỉ làm dịu cái nắng hè, mà còn làm dịu lòng người. Nó gợi lại những ngày bình yên, nơi có thời gian trôi chậm và sự quan tâm được thể hiện bằng những điều nhỏ nhặt. Có lẽ vì vậy, nước mơ không chỉ là một món uống, mà còn là sợi dây âm thầm nối ta với ký ức, với những người từng chăm chút cho ta bằng chính bàn tay của họ.
Khi nước mơ bước ra thành phố
Từ căn bếp nhỏ của bà, của mẹ, nước mơ nay đã có mặt trên kệ của những tiệm trà hiện đại, trong menu của các quán cà phê có gu. Người ta gọi đó là “trà mơ mật ong”, “mơ đá cam thảo”, “mơ soda gừng”, đặt vào ly thuỷ tinh đẹp mắt, thêm vài lát cam, vài nhánh hương thảo cho hợp thời. Cũng là mơ, nhưng được khoác lên lớp áo mới hiện đại, bắt mắt, và hợp với nhịp sống đô thị hơn.
Thế nhưng, dù biến tấu ra sao, hương mơ vẫn luôn giữ một điều không đổi: cái cảm giác thân quen mà nó mang đến. Không ít người trẻ, giữa những ngày quay cuồng với công việc, đã tìm thấy sự dịu dàng trong một ly trà mơ giữa phố. Có khi không vì khát, mà chỉ vì nhớ – nhớ một căn bếp xưa, nhớ một mùa hè trong veo, nhớ một người từng ngâm cho mình hũ mơ đầu mùa.
Và cũng như vậy, nước mơ không chỉ là một thức uống truyền thống được làm mới, mà còn là một phần tuổi thơ đang âm thầm tái sinh giữa đời sống thành thị. Một ký ức có thể uống được, giản dị, mộc mạc, mà đầy sức sống.