Từ trà sữa đến cà phê: Cuộc đổ bộ của các thương hiệu nhượng quyền

Vào đầu những năm 2010, làn sóng trà sữa đầu tiên đã đổ bộ vào Việt Nam với những thương hiệu như Gong Cha, Koi Thé hay Ding Tea. Những cửa hàng trà sữa với không gian hiện đại, menu đa dạng và cách thức phục vụ chuyên nghiệp đã nhanh chóng thu hút giới trẻ Việt. Điều đáng chú ý là những thương hiệu này đã mang đến mô hình kinh doanh nhượng quyền – một khái niệm còn khá mới mẻ tại thị trường Việt Nam lúc bấy giờ.

Sức hút từ trà sữa đã tạo ra một làn sóng nhượng quyền thứ hai vào giữa thập kỷ, khi hàng loạt thương hiệu nội địa như Phúc Long, TocoToco, Cha Go cũng tham gia vào thị trường, không chỉ cạnh tranh mà còn bổ sung thêm những hương vị đặc trưng phù hợp với khẩu vị người Việt. Đáng chú ý, chỉ trong vòng vài năm, số lượng cửa hàng trà sữa tại các thành phố lớn đã tăng lên chóng mặt, tạo nên một "cơn sốt" thực sự trong giới kinh doanh nhỏ lẻ và các nhà đầu tư.

Thành công của mô hình nhượng quyền trong lĩnh vực trà sữa đã mở đường cho làn sóng thứ ba – sự bùng nổ của các thương hiệu cà phê nhượng quyền. Khác với văn hóa cà phê truyền thống đã ăn sâu vào đời sống người Việt từ lâu, thương hiệu như Starbucks đã mang đến một trải nghiệm cà phê theo phong cách phương Tây. Những không gian hiện đại, menu đa dạng với nhiều biến tấu của cà phê, kết hợp với bánh ngọt và đồ ăn nhẹ đã tạo nên một văn hóa cà phê mới mẻ, đặc biệt hấp dẫn tầng lớp trung lưu đang ngày càng gia tăng tại các đô thị lớn.

Song song với các thương hiệu quốc tế, làn sóng cà phê nhượng quyền nội địa cũng không kém phần sôi động. Highlands Coffee, The Coffee House, Trung Nguyên Legend đã mở rộng mạng lưới thông qua mô hình nhượng quyền, kết hợp giữa phong cách hiện đại và hương vị truyền thống để chinh phục người tiêu dùng Việt Nam. Đặc biệt, nhiều thương hiệu này còn mạnh dạn vươn ra thị trường quốc tế, đưa cà phê Việt Nam ra toàn cầu.

Cuộc đổ bộ của các thương hiệu nhượng quyền không chỉ dừng lại ở trà sữa và cà phê. Thị trường còn chứng kiến sự xuất hiện của các chuỗi đồ uống kết hợp như nước ép trái cây, sinh tố, sữa chua trân châu, hay thậm chí là các thức uống có cồn như bia thủ công. Mỗi phân khúc đều có những thương hiệu nổi bật riêng, tạo nên một thị trường đa dạng và cạnh tranh gay gắt.

Các chuyên gia trong ngành F&B cho rằng, thành công của các thương hiệu nhượng quyền đồ uống tại Việt Nam bắt nguồn từ nhiều yếu tố. Trước hết, đó là sự thay đổi trong thói quen tiêu dùng của người Việt, đặc biệt là thế hệ trẻ. Họ không chỉ tìm kiếm một ly đồ uống ngon mà còn cần một không gian thoải mái để gặp gỡ bạn bè, làm việc hoặc thư giãn. Các thương hiệu nhượng quyền với không gian được thiết kế chuyên nghiệp, âm nhạc và ánh sáng được chăm chút đã đáp ứng được nhu cầu này.

Thứ hai, mô hình nhượng quyền cung cấp một giải pháp kinh doanh tương đối an toàn cho các nhà đầu tư nhỏ. Họ được thừa hưởng một thương hiệu đã được khẳng định, quy trình vận hành chuẩn hóa, và sự hỗ trợ từ công ty mẹ. Điều này giảm thiểu rủi ro so với việc tự khởi nghiệp một thương hiệu hoàn toàn mới.

Thứ ba, sự phát triển của công nghệ và các nền tảng giao hàng như Grab, Baemin, ShopeeFood đã tạo điều kiện cho các thương hiệu này tiếp cận khách hàng rộng rãi hơn, không chỉ giới hạn trong phạm vi cửa hàng.

Tuy nhiên, cuộc đổ bộ của các thương hiệu nhượng quyền cũng đặt ra không ít thách thức. Sự cạnh tranh khốc liệt dẫn đến việc nhiều cửa hàng phải đóng cửa sau thời gian ngắn hoạt động. Chi phí nhượng quyền cao, cùng với tiền thuê mặt bằng đắt đỏ tại các vị trí đắc địa, đòi hỏi vốn đầu tư lớn mà không phải ai cũng có khả năng thu hồi trong thời gian ngắn.

Bên cạnh đó, thị trường còn chứng kiến hiện tượng "bão hòa" ở một số phân khúc. Chẳng hạn, làn sóng trà sữa đã có dấu hiệu chững lại vào những năm gần đây, buộc các thương hiệu phải không ngừng đổi mới để thu hút khách hàng hoặc chuyển hướng sang các phân khúc khác.

Đại dịch COVID-19 cũng là một thử thách lớn đối với các thương hiệu nhượng quyền. Nhiều cửa hàng phải đóng cửa tạm thời hoặc vĩnh viễn trong giai đoạn giãn cách xã hội. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để các thương hiệu đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển dịch vụ giao hàng và bán hàng trực tuyến.

Nhìn về tương lai, cuộc đổ bộ của các thương hiệu nhượng quyền đồ uống tại Việt Nam dự kiến sẽ còn tiếp diễn với nhiều biến chuyển mới. Xu hướng kết hợp đồ uống với ẩm thực, tạo ra những không gian "lifestyle" thay vì đơn thuần là quán cà phê hay trà sữa đang dần hình thành. Các thương hiệu cũng chú trọng hơn đến yếu tố bền vững, từ nguồn nguyên liệu đến bao bì thân thiện với môi trường, nhằm đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng hiện đại.

Sự đa dạng hóa sản phẩm cũng là một xu hướng đáng chú ý. Nhiều thương hiệu trà sữa đã bổ sung cà phê vào menu và ngược lại, các chuỗi cà phê cũng mở rộng sang phân khúc trà và các loại đồ uống khác để tối đa hóa lợi nhuận và đáp ứng nhu cầu đa dạng của khách hàng.

Cuộc đổ bộ của các thương hiệu nhượng quyền từ trà sữa đến cà phê không chỉ là một hiện tượng kinh tế mà còn là một biến chuyển văn hóa tại Việt Nam. Nó phản ánh sự hội nhập sâu rộng của Việt Nam vào nền kinh tế toàn cầu, đồng thời tạo ra những cơ hội việc làm và mô hình kinh doanh mới cho thế hệ trẻ. Trong tương lai, sự cân bằng giữa các thương hiệu quốc tế và nội địa, giữa truyền thống và hiện đại sẽ là chìa khóa để thị trường đồ uống Việt Nam tiếp tục phát triển bền vững và đa dạng.

Tiến Hoàng