Trà Shan tuyết (hay chè Shan tuyết) là loại trà thuộc dòng trà xanh, búp trà được phủ một lớp lông tơ bên ngoài màu trắng như tuyết nên người dân gọi là chè tuyết, nếu viết đầy đủ thì là trà Shan tuyết cổ thụ.
Theo kể lại, những cây chè có tuổi thọ từ 200 đến 300 năm tuổi, có cây đến 2 người ôm không xuể…nên người dân thường gọi là “cụ trà Shan tuyết, lão trà Shan tuyết”. Còn những cây từ 20 - 40 tuổi thì nhiều vô kể, người ta còn gọi là “tiểu thụ”, những cây tiểu thụ là 1 là do người dân thêm, 2 là những hạt của những cây cổ thụ rơi xuống đất tự đâm chồi nảy lộc.
Khác với các loại trà khác, bạn thấy các loại trà như trà ở Thái Nguyên, trà Lâm Đồng…đều nhỏ bé, cao tầm ngang ngực là chủ yếu, khi hái người dân cũng chỉ đứng dưới đất mà hái chứ không như loại trà Shan tuyết … Để hái trà Shan tuyết người dân phải trèo lên cây, lên cành để mà hái rất vất vả (đối với những cây tầm trên trăm tuổi).
Ngoài sự khác biệt từ ngoại hình, nơi sinh sống, nguồn gốc… mà khi nhắc đến trà Shan tuyết là phải nhắc đến hương vị đặc trưng của nó…Vị trà shan tuyết rất thanh, mang đậm hơi thở của vùng cao Tây Bắc, màu nước vàng sánh như mật, khi nhấp một ngụm sẽ cảm nhận ngay mùi thơm ngai ngái của khói bếp đặc trưng mà bất kỳ ai thưởng thức cũng sẽ dễ dàng bị “khuất phục”. Trà shan tuyết không chỉ là biểu tượng của vùng núi cao Tây Bắc mà còn là niềm tự hào của văn hóa trà Việt ta.
Cách pha trà Shan tuyết như nào để ngon, chuẩn vị
Theo các nghệ nhân trà, một ấm trà đơn giản nhưng để có được hương vị ngon cũng cần tuân thủ hướng dẫn pha một cách nghiêm ngặt. Có những điều bạn bắt buộc phải làm theo, có những điều bạn có thể biến tấu nhằm tạo sự đa dạng cũng như phù hợp với khẩu vị cá nhân.
Trong không khí hơi se lạnh, vào một buổi sớm tinh mơ, vừa được thưởng thức ấm chè Shan tuyết vừa được nghe những câu chuyện xoay quanh thứ chè đặc sản này, từ khâu chế biến cho đến cách pha, cách thưởng thức thì còn gì tuyệt vời bằng.
Nhựa chè thơm chan chát, quyến rũ đến mức đi trong hương mùa vụ của chè, người ta đã có cảm giác đáy họng mình cũng có vị chan chát, ngầy ngậy. Đúng là một thứ chè rất được nước, rất nịnh hương, uống xong rồi dư âm của thứ hương rừng sắc núi ấy vẫn cứ lưu mãi nơi đầu lưỡi.
Để pha được một ấm chè Shan tuyết ngon, người pha lấy 1 lượng búp đã xao vừa đủ pha 1 ấm chè, sau đó dùng nước sôi rót vào từ từ, ấm pha phải dùng loại xứ nung già mới có hương thơm đúng vị.
Bước 1: Tráng dụng cụ và làm nóng ấm trà
Bộ dụng cụ pha trà đúng chuẩn bao gồm 1 ấm trà, 1 tống và các tách trà. Tống trà là hũ dùng để đựng nước trà cùng chất liệu với ấm, tách. Dùng nước sôi 100 độ làm nóng toàn bộ dụng cụ pha trà. Bạn tráng bên trong ấm và dội nước nóng lên toàn bộ nắp và thân ấm. Đây là một bước quan trọng trong cách pha trà Shan Tuyết mà nhiều người không biết.
Bước 2: Cho trà vào trong ấm
Cách pha trà shan tuyết thì chắc chắn phải có trà rồi đúng không? Bạn chuẩn bị 3 đến 5 gram trà Shan Tuyết cho ấm 350 ml. Cho trà vào trong ấm, lúc này bạn đã bắt đầu cảm nhận được hương vị trà thơm và rất đặc trưng do hơi nóng của ấm bốc lên mang theo vị trà. Đây cũng là bước cảm nhận xem trà còn đạt chất lượng hay không.
Trà ngon, đảm bảo chất lượng sẽ không cảm nhận được mùi ẩm ướt mà rất thanh mát, cảm giác như đang được đứng giữa vườn trà tươi xanh.
Bước 3: Đánh thức trà
Cách pha trà Shan Tuyết có một bước gọi là đánh thức trà. Đây là bước mà chúng ta vẫn gọi dân dã là tráng trà. Mặc dù chỉ là một công đoạn nhỏ, đơn giản nhưng cũng có một vài quy tắc. Nước tráng trà không cần quá sôi. Lượng nước chỉ vừa đủ xâm xấp. Lắc ấm trà vài vòng rồi đổ nước đó đi. Mục đích của hành động này là để cánh trà nở ra, chiết xuất trà dễ dàng và ngon hơn.
Bước 4: Hạ nhiệt nước pha trà
Nước pha trà Shan tuyết chuẩn có nhiệt độ từ 75 đến 80 độ. Bạn sử dụng nước sôi, đổ vào tống qua lại vài lần cho nhiệt độ giảm tới mức mong muốn. Sau đó bạn sử dụng nước đó để pha trà. Đổ nước vào tống cũng là để xác định lượng nước vừa phải, hợp lý để pha.
Bước 5: Ủ trà
Cách pha trà shan tuyết quan trọng nhất là ủ trà. Ủ trà phải chín nhưng không bị cháy. Sử dụng nước đã hạ nhiệt ở bước 4 đổ vào trà. Ủ trong vòng 30 giấy rồi đổ ra tống. Sau khi bạn đã pha nhiều lần, tay bạn sẽ cảm nhận được nhiệt độ. Nếu nước pha nóng hơn mức 75 độ, thời gian ủ trà sẽ ngắn hơn. Điều này phụ thuộc vào xúc giác của bạn hoặc bạn có thể sử dụng bình đun có nhiệt kế điện tử.
Bước 6: Rót trà ra tống
Rót nước ra tống sẽ tránh cho trà bị ngâm, làm thay đổi hương vị và không pha được các lần sau. Chỉ với 5gram trà Shan Tuyết có thể pha được 10 lần nước. Hương vị ngon nhất là từ lần thứ 3 đến thứ 5.
Bước 7: Rót trà ra tách và thưởng thức
Đây là bước thú vị nhất, chính là thưởng thức trà. Bạn rót trà sang các tách nhỏ và cùng nhâm nhỉ với bạn bè người thân. Trà Shan tuyết thích hợp để uống sau bữa sáng và bữa trưa. Tránh uống vào buổi tối có thể gây mất ngủ với nhiều người.
Trà Shan tuyết không chỉ là thức uống có vị ngọt đặc trưng của mật ong tinh khiết hay núi rừng Tây Bắc mà đây còn được xem là một loại dược liệu quý giúp phòng ngừa, hỗ trợ điều trị rất nhiều bệnh tật nhờ vào công dụng tuyệt vời của nó.
Hải Phong