Ở Hà Nội, trà hiện diện trong đời sống hàng ngày, từ quán nước vỉa hè đến bàn tiếp khách trong mỗi gia đình. Một ấm trà xanh đặc trên gánh hàng rong đã trở thành ký ức của nhiều thế hệ, nơi người lao động dừng chân nghỉ ngơi, nơi những câu chuyện đời thường được sẻ chia. Trà cũng có mặt trong những căn nhà cổ, với ấm trà sen được pha cẩn trọng, để mỗi vị khách ghé thăm đều cảm nhận được sự trân trọng và hiếu khách. Ngày nay, khi nhịp sống đô thị ngày càng hối hả, ly trà đá bên hiên phố vẫn là chốn dừng chân quen thuộc, mang lại cảm giác gần gũi và thân tình.
Nói đến văn hóa trà Hà Nội, không thể không nhắc tới nghệ thuật ướp trà sen Hồ Tây – tinh hoa được coi là “đệ nhất danh trà”. Người Hà thành có cách ướp trà rất cầu kỳ: chọn sen Bách diệp vào buổi sớm, khéo léo tách từng lớp gạo sen để ướp với lá trà Thái Nguyên, lặp đi lặp lại nhiều lần cho đến khi hương sen thấm đẫm trong từng cánh trà. Chén trà sen vì thế mang hương vị nồng nàn nhưng thanh khiết, vừa gợi nhắc đến hồn cốt thiên nhiên, vừa toát lên sự công phu, tinh tế của người Hà Nội. Ngoài sen, họ còn biết cách ướp trà bằng nhài, ngọc lan, hoa sói…, mỗi hương vị lại mở ra một chiều sâu cảm xúc, minh chứng cho sự tài hoa trong việc thưởng thức và sáng tạo.
Với người Hà Nội, chén trà không chỉ là thức uống, mà còn là nhịp cầu tình cảm. Câu nói quen thuộc “Chén trà là đầu câu chuyện” phản ánh đúng tinh thần ấy: mời nhau chén trà là mời gọi sự sẻ chia, là mở ra một mối giao hảo. Trong những buổi đàm đạo văn chương, trong các cuộc gặp gỡ bạn bè hay những lúc tự đối diện với chính mình, trà vẫn âm thầm hiện diện như một tri kỷ. Hương trà lan tỏa, đưa con người đến gần nhau hơn, và cũng giúp tâm hồn tìm được sự lắng đọng giữa bộn bề đời sống.
Có thể nói, thưởng trà của người Hà Nội là sự chậm rãi và thanh nhã. Họ không uống trà để vội vàng giải khát, mà để cảm nhận trọn vẹn hương - sắc - vị, để tìm thấy sự an nhiên trong khoảnh khắc. Chính từ chén trà, phong thái Tràng An được gìn giữ: lịch lãm, tinh tế, trân trọng cái đẹp giản dị. Bởi vậy, trà không chỉ là một phần của đời sống, mà còn trở thành biểu tượng văn hóa, góp phần khắc họa nên bản sắc của người Hà thành.
Nếu như người lớn tuổi nâng niu chén trà như một phần ký ức, giữ trọn nếp xưa với trà sen Hồ Tây, với ấm tích đất nung và nhịp thưởng thức chậm rãi, thì lớp trẻ lại tìm đến trà theo cách gần gũi, hiện đại hơn. Họ ngồi bên ly trà đá vỉa hè để trò chuyện với bạn bè, hay bước vào những quán trà đạo, trà hoa để tìm chút bình yên trong nhịp sống hối hả. Hai thế hệ, hai cách thưởng trà khác nhau, nhưng đều gặp nhau ở một điểm chung: coi trà là cái cớ để gắn kết, để sẻ chia. Chính sự tiếp nối ấy khiến văn hóa trà Hà Nội không già đi, cũng không mất đi, mà luôn vận động, vừa giữ được hồn cốt truyền thống, vừa hòa nhập cùng nhịp sống mới.
Trong dòng chảy sôi động của Hà Nội hôm nay, giữa những tòa cao ốc và nhịp sống tất bật, chén trà vẫn giữ nguyên giá trị vốn có: vừa gần gũi, vừa thanh tao. Văn hóa thưởng trà, từ trà xanh vỉa hè đến trà sen Hồ Tây, là minh chứng cho sức sống bền bỉ của một nếp sinh hoạt truyền thống, góp phần làm nên diện mạo thanh lịch của mảnh đất ngàn năm văn hiến.