Khi vị đắng không còn là tiêu chí duy nhất
Với nhiều thế hệ, cà phê gắn liền với vị đắng mạnh mẽ – một nét đặc trưng được hình thành từ thói quen tiêu thụ hạt robusta rang đậm, vốn có hàm lượng caffeine cao và hậu vị đắng kéo dài. Một ly cà phê phin đen sánh đặc, có khi được thêm đường hoặc sữa đặc để dịu vị, là hình ảnh quen thuộc trong văn hóa cà phê Việt Nam.
Tuy nhiên, điều này đang dần thay đổi. Giờ đây, người uống cà phê không còn chỉ tìm kiếm độ đậm đắng, mà bắt đầu quan tâm đến sự cân bằng giữa vị chua, hậu ngọt và hương thơm. Những loại cà phê arabica với đặc tính chua thanh, hương trái cây và hậu vị kéo dài đang dần được yêu thích hơn. Không ít thực khách khi bước vào quán cà phê đã biết phân biệt hạt arabica và robusta, biết hỏi về phương pháp pha chế, và sẵn sàng trải nghiệm những dòng cà phê specialty thay vì chỉ chọn một ly cà phê phin truyền thống.
Sự thay đổi này không chỉ xuất phát từ nhu cầu cá nhân, mà còn từ sự phát triển chung của ngành cà phê thế giới. Những xu hướng như third wave coffee (làn sóng cà phê thứ ba), cà phê specialty, hay slow bar đã giúp người tiêu dùng tiếp cận nhiều hơn với những dòng cà phê có chất lượng cao, rang vừa phải để giữ lại hương vị tự nhiên của hạt. Khi đã quen với sự phức tạp và tinh tế của một tách espresso hay pour-over được pha chế đúng cách, không ít người nhận ra rằng cà phê ngon không nhất thiết phải thật đắng.
Sự chuyển mình trong cách phục vụ
Gu thưởng thức thay đổi, và các quán cà phê cũng buộc phải thích nghi. Nếu như trước đây, một quán cà phê chỉ cần phục vụ robusta pha phin là đủ, thì nay, khách hàng kỳ vọng nhiều hơn thế. Một quán cà phê hiện đại cần có đa dạng lựa chọn từ robusta đến arabica, từ espresso đến cold brew, từ cà phê truyền thống đến cà phê specialty. Không chỉ đơn thuần là một ly cà phê, đó còn là câu chuyện về nguồn gốc hạt, cách rang, phương pháp pha chế và trải nghiệm cá nhân hóa cho từng thực khách.
Sự tinh tế trong cách phục vụ giờ đây cũng quan trọng không kém chất lượng hạt. Nếu như trước đây, nhân viên quán cà phê chỉ cần biết pha chế cơ bản, thì nay họ cần có kiến thức vững vàng về profile hương vị của từng loại cà phê, cách pha chế phù hợp và cách hướng dẫn khách hàng cảm nhận trọn vẹn ly cà phê của mình. Một quán cà phê không chỉ bán cà phê, mà còn phải trở thành một người dẫn dắt hương vị – giúp khách hàng hiểu và đánh giá được chất lượng của từng tách cà phê.
Giữ bản sắc nhưng không ngừng đổi mới
Sự chuyển mình của gu thưởng thức không có nghĩa là loại bỏ hoàn toàn vị đắng hay những giá trị truyền thống. Ngược lại, nó đặt ra một yêu cầu mới: làm sao để giữ được tinh thần của cà phê Việt nhưng vẫn đáp ứng được thị hiếu hiện đại?
Thực tế, nhiều quán cà phê đã chọn cách tái định nghĩa vị đắng trong cà phê, thay vì loại bỏ nó. Thay vì robusta rang cháy đậm, nhiều nơi sử dụng robusta chất lượng cao, rang vừa để giữ được vị đắng êm dịu nhưng không gắt, hậu vị kéo dài nhưng không khé cổ. Một số khác chọn cách blend giữa robusta và arabica để tạo ra sự cân bằng giữa đắng – chua – ngọt, phù hợp với cả khách hàng truyền thống lẫn những người yêu thích trải nghiệm mới.
Bên cạnh đó, các phương pháp pha chế cũng đóng vai trò quan trọng trong việc định hình gu thưởng thức. Nếu như cà phê phin từng là lựa chọn duy nhất, thì nay, espresso, cold brew, pour-over hay syphon đang dần được yêu thích hơn. Những phương pháp này không chỉ giúp khai thác tối đa hương vị của hạt cà phê, mà còn mang đến trải nghiệm uống cà phê đa dạng hơn, phù hợp với từng thời điểm trong ngày và từng sở thích cá nhân.
Cà phê không chỉ là một thức uống, mà còn là một phần của văn hóa, của lối sống. Sự thay đổi trong gu thưởng thức không phải là một trào lưu thoáng qua, mà là dấu hiệu của một thị trường đang trưởng thành, nơi người tiêu dùng ngày càng hiểu biết hơn, tinh tế hơn và đòi hỏi nhiều hơn. Trong bối cảnh đó, những quán cà phê biết cách kết hợp giữa truyền thống và đổi mới, giữa bản sắc và xu hướng, sẽ là những nơi giữ chân khách hàng lâu dài.
Thủy Linh