Nàn Sín, từ một xã nghèo khó khăn nhất huyện Si Ma Cai, đã bắt đầu có cơ hội phát triển sau khi Thủy điện Bắc Hà đi vào hoạt động vào tháng 5/2012. Trước đây, người dân tại thôn Phìn Chư 3 phải đối mặt với những thách thức lớn do địa hình núi đá, giao thông khó khăn và thiếu đất canh tác. Tuy nhiên, sự ra đời của thủy điện đã biến dòng sông Chảy thành tuyến giao thông thuận lợi, kết nối Nàn Sín với các khu vực lân cận, đồng thời thu hút du lịch. Các chủ trương đầu tư hạ tầng từ tỉnh và huyện cũng giúp cải thiện đường sá, mở ra cơ hội mới cho người dân nơi đây.
Hướng tới tương lai, phát triển chè Nàn Sín có thể trở thành bước ngoặt, góp phần nâng cao đời sống và xóa đói giảm nghèo cho cộng đồng.
Anh Giàng Seo Hồ là một trong các hộ dân trồng chè ở thôn Giàng Trá Chải, xã Nàn Xín. Nhà anh Hồ sở hữu một đồi chè cổ thụ, nơi những cây chè cao lớn với búp xanh non, vươn mình trong ánh nắng. Gia đình anh hiện có 10 cây chè đã được trồng hàng chục năm. Theo lời anh Hồ, những người già trong thôn nói đây là giống chè Shan tuyết, thường phát triển ở vùng cao, có khí hậu trong lành như Nàn Sín. Trước đây, người dân chỉ thu hái chè để dùng trong gia đình hoặc đãi khách. Bởi cây chè cổ thụ không có giá trị về gỗ nên một số hộ còn chặt để trồng cây khác. Tuy nhiên, những năm gần đây, nhận thấy tiềm năng của chè cổ thụ, Đảng ủy và UBND xã đã tuyên truyền vận động người dân chăm sóc và phát triển loại chè này thành sản phẩm hàng hóa.
Hiện tại, xã Nàn Sín có khoảng 300 cây chè cổ thụ, chủ yếu tại ba thôn: Nàn Sín, Giàng Trá Chải và Phìn Chư. Người dân phải đeo gùi và bắc thang để hái chè. Có hai loại chè được thu hoạch: loại thường (búp có 2-3 lá non) và loại đặc biệt (búp chỉ có 1 lá non). Giá bán trung bình cho búp tươi là 40.000 đồng/kg, chè khô từ 400.000 - 450.000 đồng/kg, còn loại đặc biệt có giá hơn 1 triệu đồng/kg. Mỗi năm, cây chè cho thu hoạch 2-3 vụ, trung bình khoảng 5 kg búp tươi/vụ.
Anh Hầu Seo Lằng (thôn Phìn Chư, xã Nàn Sín) chia sẻ: "Gia đình tôi có 15 cây chè Shan tuyết cổ thụ. Trước đây, chúng tôi không nhận thấy giá trị kinh tế của chúng, cứ để cây phát triển tự nhiên. Kể từ khi có sự chỉ đạo từ xã và hợp tác xã đứng ra thu mua, chúng tôi đã chú trọng chăm sóc và thu hoạch".
Để sản xuất chè khô đặc sản, người dân Nàn Sín phải trải qua nhiều công đoạn thủ công từ hái, sao, sấy đến vò chè. Anh Lằng cho biết, muốn chè ngon, cần phải sơ chế ngay sau khi hái và nếu hai người làm liên tục thì mất khoảng 3-4 tiếng để có một mẻ chè khô.
Ông Sùng Seo Hòa - Bí thư Đảng ủy xã cho hay: Nàn Sín có 479 hộ với hơn 2.600 nhân khẩu, 99% là người dân tộc Mông. Dù xã đã đạt 12/19 tiêu chí nông thôn mới, nhưng thu nhập bình quân đầu người vẫn còn thấp (25,22 triệu đồng/năm). Việc thay đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, và phát triển vùng chè cổ thụ là một hướng đi quan trọng để nâng cao thu nhập và xây dựng nông thôn mới, góp phần giảm nghèo bền vững.
"Tôi đã thưởng thức nhiều loại chè nhưng hương vị chè cổ thụ Nàn Sín rất đặc biệt, thơm nhẹ, ngọt dịu, không quá chát". Màu nước chè vàng nhạt chính là nét đặc trưng mà xã mong muốn phát triển thành thương hiệu. Hiện tại, xã đang tiếp tục tuyên truyền để người dân nhận thức rõ lợi ích kinh tế từ cây chè cổ thụ và hỗ trợ thu mua sản phẩm, tạo niềm tin và động lực cho người dân chăm sóc và mở rộng diện tích chè Shan tuyết. Theo kinh nghiệm, giống chè này chỉ sau 3 năm trồng là bắt đầu cho thu hoạch. Xã đã phối hợp với Phòng Nông nghiệp huyện và doanh nghiệp để hỗ trợ kỹ thuật trồng và chăm sóc chè. Các lớp tập huấn về kỹ thuật chăm sóc cây chè, chế biến và marketing sản phẩm đã được tổ chức giúp người dân hiểu rõ hơn về thị trường và nâng cao chất lượng sản phẩm.
Ngoài việc phát triển cây chè cổ thụ, xã Nàn Sín còn có tiềm năng du lịch lớn nhờ vẻ đẹp tự nhiên, văn hóa đặc trưng của người Mông. Tận dụng cảnh đẹp thiên nhiên địa phương, việc kết hợp giữa phát triển chè cùng du lịch sinh thái qua các tour trải nghiệm cho phép du khách tham gia vào quá trình thu hoạch chè và thưởng thức sản phẩm. Điều này không chỉ tăng thu nhập cho người dân mà còn giúp bảo tồn văn hóa truyền thống.
Nàn Sín có 479 hộ với hơn 2.600 nhân khẩu, 99% là người dân tộc Mông. Dù xã đã đạt 12/19 tiêu chí nông thôn mới, nhưng thu nhập bình quân đầu người vẫn còn thấp (25,22 triệu đồng/năm). Việc thay đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, và phát triển vùng chè cổ thụ là một hướng đi quan trọng để nâng cao thu nhập và xây dựng nông thôn mới, góp phần giảm nghèo bền vững.