Việt Nam là một trong những nước hàng đầu thế giới về xuất khẩu cà phê, với hạt cà phê của nước ta được xuất khẩu đến nhiều quốc gia và khu vực trên toàn thế giới. Tuy nhiên, theo thông tin từ chi nhánh Thương vụ Việt Nam tại Houston (Hoa Kỳ), hiện nay hầu hết các siêu thị tại Hoa Kỳ không bán cà phê Việt Nam, trừ khi ở các siêu thị của người Việt. Điều này là do người tiêu dùng Hoa Kỳ thường ưa chuộng loại cà phê arabica, trong khi Việt Nam lại sản xuất chủ yếu loại robusta, khiến cà phê Việt khi xuất khẩu sang Hoa Kỳ thường được sử dụng để pha trộn cà phê hòa tan. Cũng đáng chú ý, trong khi cà phê của Brazil được ghi rõ thương hiệu khiến nó được khách hàng ưa chuộng, cà phê Việt lại không được ghi rõ xuất xứ, khiến nó khó thu hút người tiêu dùng.
Ngoài cà phê, nhiều mặt hàng khác của Việt Nam cũng đang gặp tình trạng tương tự trong quá trình tiêu thụ. Ví dụ, phần lớn gạo Việt Nam khi xuất khẩu sang EU đều được gia công và đóng bao bì, nhãn mác của các doanh nghiệp nhập khẩu, khiến sản phẩm này bị lẫn lộn với các thương hiệu khác. Tương tự, trong khi hồ tiêu Việt Nam đã có mặt tại hơn 150 quốc gia và vùng lãnh thổ, nhưng sản lượng này đều được xuất khẩu dưới dạng sơ chế và thường thông qua các đối tác thương mại Ấn Độ, Trung Quốc và Mỹ, khiến khó khăn trong việc đưa thương hiệu Việt Nam đến với người tiêu dùng.
Chuyên gia thương hiệu của Tổ chức Hỗ trợ Nhập khẩu từ các nước đang phát triển của Hà Lan (CBI) Leon Trujilo cho rằng, để sản phẩm Việt Nam được biết đến trên thị trường quốc tế, các doanh nghiệp cần xây dựng và truyền thông thương hiệu cho các mặt hàng xuất khẩu. Thương hiệu giúp khách hàng nhận biết sản phẩm và phân biệt được giữa sản phẩm Việt Nam và các nước khác, từ đó thu hút khách hàng và tăng cơ hội cho nhà sản xuất. Tuy nhiên, để tạo dựng thương hiệu sản phẩm tại thị trường quốc tế, doanh nghiệp Việt cần tổ chức chiến dịch truyền thông nổi bật, đúng mục tiêu và trong thời điểm phù hợp. Để hỗ trợ doanh nghiệp đưa sản phẩm Việt Nam thâm nhập vào thị trường EU, cần xây dựng thương hiệu cho hàng hoá Việt Nam xuất khẩu thông qua đầu tư vào tư vấn từ chuyên gia và đơn vị tư vấn xuất khẩu để tìm hiểu các bước thâm nhập vào thị trường nước sở tại và tạo ra sản phẩm phù hợp với thị trường.
Theo Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam Nguyễn Ngọc Nam đề xuất cơ quan quản lý cụ thể hóa chính sách hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu gạo có thương hiệu và được gắn nhãn chứng nhận quốc gia "gạo Việt Nam" (Vietnam Rice), cùng với việc hỗ trợ thiết lập các văn phòng giới thiệu, quảng bá sản phẩm gạo Việt Nam ở các thị trường trọng điểm.
Để duy trì và phát triển thương hiệu Việt, các doanh nghiệp cần xác định đối tượng, mục tiêu, xu hướng, nhu cầu và nghiên cứu đối thủ cạnh tranh. Bộ Công Thương đã triển khai Chương trình thương hiệu quốc gia đến năm 2030 nhằm hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam xây dựng thương hiệu và quảng bá sản phẩm ra thế giới thông qua các chiến dịch truyền thông và quảng bá hình ảnh ngành hàng thực phẩm của Việt Nam. Do đó, doanh nghiệp cần đầu tư để tìm hiểu thị trường và xây dựng sản phẩm phù hợp với nhu cầu của khách hàng để tăng giá trị thương hiệu Việt trên thị trường quốc tế.
Bảo An