Khởi nghiệp là thuật ngữ đã rất quen thuộc đối với chúng ta, theo đó khởi nghiệp được hiểu là quá trình tạo ra một hoạt động mới trong lĩnh vực cụ thể, hoạt động kinh doanh của riêng mình. Phần lớn sẽ là thành lập các công ty, tổ chức nhưng vẫn sẽ có những người kinh doanh, buôn bán theo hình thức nhỏ lẻ. Khởi nghiệp đã thực sự trở thành một xu hướng thu hút được sự quan tâm của rất nhiều người, đặc biệt là giới trẻ có trình độ. Nên đây cũng là lý do vì sao nhắc đến khởi nghiệp phần lớn mọi người sẽ nghĩ đến ngay hình ảnh của những bạn trẻ trí tuệ tràn đầy năng động và nhiệt huyết.
Khởi nghiệp bằng nguồn vốn tự có hoặc qua các nguồn vốn huy động khác, những người trẻ bắt đầu hiện thực hóa ý tưởng khởi nghiệp của mình qua các chiến lược, kế hoạch... Đây đều là những người mới tham gia vào hoạt động sản xuất, kinh doanh. Thay vì lựa chọn việc đi làm thuê thì họ mong muốn đưa những ý tưởng của mình vào thực tiễn, tự làm chủ tìm kiếm nguồn doanh thu cho bản thân mình, cũng như tạo việc làm cho cộng đồng.
Thực tế cho chúng ta thấy, số người trẻ thành công khi khởi nghiệp cũng rất nhiều, đây cũng chính là tấm gương được mọi người chú ý đến, nhất là các đoàn viên thanh niên học tập. Nhưng con số thất bại cũng không hề nhỏ chút nào, vì vậy mới nói rằng khởi nghiệp mang đến nhiều cơ hội, triển vọng phát triển nhưng cũng ẩn chứa đầy rẫy khó khăn cho những ai tham gia vào hành trình này.
Tuy nhiên, giới trẻ khởi nghiệp lại có rất nhiều cơ hội, không phải các cơ hội kiếm được thật nhiều tiền ngay mà là cơ hội để được trải nghiệm, học tập, tích lũy kiến thức và kinh nghiệm để có cơ làm lại tốt hơn, bởi khởi nghiệp là một hành trình dài và rất dài, có điểm đầu và không có điểm kết, hành trình khởi nghiệp sẽ có thắng lợi, thất bại và dồi lại làm lại, hiếm người khởi nghiệp thành công ngay và trường tồn. cho nên khi bạn khởi nghiệp hãy xác định rõ.
Theo số liệu Topica Founder Institute là chương trình huấn luyện khởi nghiệp ở Việt Nam với sự hợp tác giữa Tập đoàn Topica EdTech và Founder Institute - Chương trình khởi nghiệp nổi tiếng ở thung lũng Silicon thống kê chỉ trong giai đoạn từ năm 2011 đến hết năm 2017, hệ sinh thái khởi nghiệp tại Việt Nam ghi nhận được 296 thương vụ đầu tư khác nhau.
Trong đó, nếu tính riêng năm 2017, số startup nhận được vốn đầu tư đã lên tới 92 doanh nghiệp với tổng giá trị khoản đầu tư là gần 300 triệu USD. Nếu so sánh sẽ thấy rằng con số này tăng gần gấp 2 lần so với số thương vụ của năm 2016, và tăng hơn gấp 9 lần so với năm 2011. Hơn thế, một đều đặc biệt đó là trong những con số này có rất nhiều những dự án của người trẻ đứng ra.
Còn theo báo cáo nghiên cứu thế hệ trẻ Việt Nam được thực hiện bởi Hội đồng Anh, có đến 37% ứng viên tham gia khảo sát cho biết rằng họ có kế hoạch bắt đầu kinh doanh, trong đó 20% dự định thực hiện kế hoạch trong 5 năm tới. Như vậy, có thể thấy rất rõ rằng khởi nghiệp đang là một xu hướng này càng phát triển trong giới trẻ tại Việt Nam. Vậy vì sao nó lại trở thành một xu hướng và phát triển mạnh mẽ đến vậy?
Điều này hoàn toàn có tính thuyết phục bởi người trẻ cũng là những người dám nghĩ, dám làm cao nhất, không ngại khó khăn, không sợ thất bại vì tuổi trẻ cũng là lúc nhiệt huyết căng tràn nhất, có trí tuệ cộng thêm sức mạnh của công nghệ và internet trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 và thúc đẩy chuyển đổi số mạnh mẽ của Chính phủ.
Nên khởi nghiệp đối với người trẻ chính là những cơ hội rất lớn trong bối cảnh “Thế giới phẳng thông tin” mang đến rất nhiều điều kiện thuận lợi cho các bạn trẻ, doanh nghiệp trẻ khởi nghiệp phát triển bền vững. Với một thị trường năng động, có rất nhiều lĩnh vực tiềm năng để phát triển sẽ là dư địa lớn cho các bạn trẻ vươn mình sải cánh.
Việt Nam đang nằm trong thời kỳ dân số trẻ đây là giai đoạn vàng để phát triển đất nước với độ tuổi khởi nghiệp của giới trẻ phổ biến là từ 18 – 35 tuổi đây đều là những người luôn dám nghĩ dám làm, tư duy phát triển, tiếp cận nhanh với các nền tảng công nghệ số.
Chính nhờ đó, ngay chính bản thân người trẻ đã có một lợi thế vượt trội để tăng cơ hội, khả năng phát triển tốt nhất, tạo thành nền tảng cho những doanh nghiệp khởi nghiệp tương lai. Nếu có thất bại, họ hoàn toàn có đủ thời gian để bắt đầu lại, không sợ muộn.
Cùng với đó nền giáo dục trong và ngoài nước đang dần có những thay đổi đầy tích cực, những kiến thức họ tiếp thu trong khoảng thời gian ngắn có thể bằng rất nhiều năm cộng lại của thế hệ trước. Và rất rõ rằng với những sự đột phá của cuộc cách mạng công nghệ 4.0, những ứng dụng phần mềm phát triển mạnh mẽ đã khiến cho người trẻ có được lợi thế của riêng mình.
Việt Nam là đất nước có tiềm năng rất lớn để phát triển nông nghiệp, bởi vị trí địa lý thuận lợi có vùng biển Đông rộng lớn, khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa mang lại sự đa dạng các sản phẩm nông sản đặc sản vùng miền, với 2 vựa lúa gạo lớn là Đồng bằng Sông Cửu Long và Đồng bằng Sông Hồng, các vựa cây ăn trái trải dài khắp Bắc - Trung - Nam, các vùng chuyên canh cây chè như: Thái Nguyên (Phú Đô, Phú Lương), Phú Thọ, Lào Cai, Hà Giang,Tuyên Quang, Yên Bái, Sơn La, Bắc Kạn, ...., chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản nước mặt, nước ngọt, nước lợ, cho nên nước ta có nền nông nghiệp phát triển phong phú.
Theo các chuyên gia trong các lĩnh vực khởi nghiệp, Việt Nam được đánh giá là nước có nguồn nông sản, thực phẩm phong phú, đậm chất tự nhiên… Ðiều này tạo ra nhiều cơ hội khởi nghiệp cho người trẻ trong lĩnh vực này. Xu hướng tiêu dùng thế giới hiện cũng chú trọng vào yếu tố tự nhiên, hữu cơ, sản xuất nông sản không hóa chất cho khởi nghiệp dựa vào nông sản sẽ có thể tạo ra nhiều thương hiệu lớn có giá trị trong tương lai.
Hiện nay, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang đẩy mạnh Chương trình khuyến nông quốc gia. Sự gắn kết giữa khuyến nông nhà nước với doanh nghiệp để khuyến nông và tập huấn, đào tạo kỹ năng nhận biết thị trường, nhận biết những điều kiện canh tác.
Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết một trong 9 giải pháp Đề án của Bộ Chính trị trình ra Trung ương về nông nghiệp, nông dân, nông thôn là đưa giải pháp đầu tiên nói về nông dân, nói về nâng cao năng lực cho người nông dân để người nông dân giữ đúng vai trò là chủ thể, đặt đúng vai trò là trung tâm trong tiến trình cơ cấu lại nông nghiệp và phát triển nông thôn.
Với những thuận lợi nêu trên xu hướng khởi nghiệp nói chung và xu hướng khởi nghiệp nông nghiệp nói riêng có rất nhiều ưu thế phát triển, các bạn trẻ yên tâm phấn đấu phát triển. Bên cạnh đó giới trẻ khởi nghiệp cũng gặp rất nhiều khó khăn, có thể hái trái đắng ngay khi mới bắt đầu khởi nghiệp, bởi yếu và thiếu kinh nghiệm, thiếu vốn đầu tư, kỹ năng lãnh đạo, quản lý còn non trẻ, các mối quan hệ hữu cơ, đối tác, bạn hàng còn ít ỏi....
Khó khăn,thách thức bất khả kháng như: Biến đổi khí hậu, thiên tai và bão lũ ngoài dự kiến ảnh hưởng đến con người, làm phá hoại mùa màng, làm thất thu, thiệt hại đến sản phẩm, từ đó ảnh hưởng đến kinh tế. Sự biến đổi khôn lường của xã hội, gây nên suy thoái kinh tế, làm cho nhu cầu con người giảm xuống, họ có các giải pháp cắt giảm chi tiêu, khiến cho sản phẩm của người khởi nghiệp khó tiêu thụ, dẫn đến khủng hoảng , rồi từ đó dẫn đến thua lỗ và đứng bên bờ vực phá sản.
Hiện nay, các sản phẩm nông sản sản xuất an toàn của những người khởi nghiệp trẻ phải luôn cố gắng tìm cách tiếp thị, truyền thông thương hiệu để người tiêu dùng biết đến và để có được chỗ đứng trong vô số các sản phẩm cùng loại trên thị trường là một bài toán nan giải, nên các bạn trẻ cần kiên trì, và đầu tư bài bản.
Lấy ví dụ về cá nhân, hay chủ thể làm sản phẩm trà hữu cơ, sẽ mang lại hương vị tự nhiên thuần chất vốn có của trà đến với người thưởng thức. Song cùng vùng đất đó, các sản phẩm mà người nông dân làm lại không tử tế, họ lạm dụng quá nhiều thuốc trừ sâu, phân bón hóa học, thậm chí họ dùng cả tạo hương, tạo màu công nghiệp vào chế biến trà, hoặc có hoá chất bảo quản khi đóng gói, làm cho khách hàng có sự e dè, có cảnh giác và quan ngại, đánh đồng và khó phân biệt trà sạch với trà hóa chất. Dẫn đến khó khăn trong việc xây dựng thương hiệu và phát triển các hoạt động thương mại sản phẩm, cạnh tranh giá...
Thương hiệu trà Tuấn Nhung Phú Đô - Phú Lương (Thái Nguyên).
Một số giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn cho giới trẻ khởi nghiệp, nhất là khởi nghiệp nông nghiệp:
Giáo dục, đào tạo về tinh thần Khởi nghiệp: Cần làm thông tư tưởng cho người khởi nghiệp là dám đương đầu với khó khăn, dám chấp nhận thất bại, quen với sự thay đổi từ môi trường bên ngoài. Họ cần hiểu được không nên khởi nghiệp theo phong trào, thấy người ta làm rồi mình cũng làm,khởi nghiệp nên là 1 sứ mệnh nào đó mà mình nguyện cống hiến cho cuộc đời này.
Nâng cao năng lực quản trị: Các cụ thời xưa có câu “Không thầy đố mày làm nên” quả thực không sai, ai muốn làm tốt việc của mình, cần phải có những người Thầy chuyên môn để họ được truyền đạt kiến thức, khoa học kỹ thuật ,hướng dẫn để khởi nghiệp tránh được sự lạc lỗi trên con đường đi.
Người trẻ khởi nghiệp không thể nằm ngoài cuộc cách mạng công nghệ lần thứ 4. Bởi khoa học sẽ giúp chúng ta hiểu thêm về các vấn đề khoa học cơ bản, để từ đó mở mang thêm , dẫn đến hiểu đúng và làm việc đúng trên cơ sở khoa học. Phải coi khoa học là bản lề của sự phát triển trong kỷ nguyên số.
Khoa học chuyên sâu để họ hiểu rõ thêm về các thành tựu khoa học, để từ đó phát triển sản phẩm kinh doanh mang tính thẩm mĩ hơn, hoàn thiện đạt đến mức cao hơn, để từ đó nâng cao giá trị sản phẩm, nâng cao giá trị trong chuỗi cung ứng.
Cần liên kết, hợp tác phát triển nhiều kênh phân phối để các sản phẩm có điều kiện được quảng bá rộng rãi tới nhiều khách hàng: Làm ra sản phẩm đã khó, tiêu thụ được sản phẩm lại càng là vấn đề trăn trở hơn nữa, để có thể bán được hàng,trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt như hiện nay, cần phải đổi mới, sáng tạo trong cách tiếp thị.
Có các điều luật khắt khe hơn nữa để khuyến khích việc làm tử tế và trừng trị những hành động vi phạm: Chạy theo lợi nhuận và sự xử lý vi phạm không nghiêm chính là nguồn gốc của những cơ sở sản xuất sản phẩm ngày đêm len lỏi vào bữa ăn hàng ngày, vào cuộc sống của người dân hiện nay. Và đó cũng là những rào cản cho các cá nhân muốn khởi nghiệp một cách đàng hoàng và chân chính.
Do vậy cần có nhiều biện pháp xử lý nghiêm, các chế tài chặt chẽ để nghiêm trị những hành vi như vậy, để từ đó có được một môi trường cạnh tranh minh bạch và chuyên nghiệp. Tạo điều kiện cho các Doanh nghiệp khởi nghiệp có thêm động lực để phát triển toàn diện và có chiều sâu.
Từ những cơ hội và thách thức của khởi nghiệp mà tác giả nêu trên, cũng là những khó khăn thách thức chung mà bức tranh khởi nghiệp ở Việt Nam hiện nay đang gặp phải.
Kinh nghiệm từ Quốc gia Khởi nghiệp trên thế giới cho thấy, một quốc gia khởi nghiệp thành công bắt nguồn từ tinh thần khởi nghiệp cần được hun đúc của quốc gia đó. Tinh thần đó bắt nguồn từ vấn đề về giáo dục cá nhân, giáo dục tập thể : khi cá nhân có được tinh thần khởi nghiệp, họ sẽ có được tinh thần chiến binh, tinh thần chuztpat.. để đương đầu với khó khăn, để trăn trở với những vấn đề thực tại hiện nay.
Khi tập thể có được tinh thần khởi nghiệp, họ sẽ có được tinh thần hỗ trợ, đồng hành, cao thượng… để cùng giúp cho dân tộc, quốc gia mình được tự lực tự cường, sánh với với cường quốc, năm châu./.
HOÀNG TUẤN