Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan, xuất khẩu rau quả trong tháng 10/2024 đạt 520 triệu USD, giảm mạnh 43% so với mức kỷ lục 917 triệu USD của tháng 9. Nguyên nhân chính là do sản lượng sầu riêng từ khu vực Tây Nguyên - vùng trồng lớn nhất cả nước, giảm mạnh khi bước vào cuối vụ thuận.
Tuy nhiên, tính chung 10 tháng đầu năm 2024, kim ngạch xuất khẩu rau quả đạt 6,16 tỷ USD, tăng 27,8% so với cùng kỳ năm ngoái. Đặc biệt, xuất khẩu sầu riêng đến hết tháng 10 đã vượt 3 tỷ USD, chiếm gần một nửa tổng kim ngạch toàn ngành. Theo ông Đặng Phúc Nguyên - Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, dự kiến xuất khẩu sầu riêng cả năm 2024 có thể đạt 3,5 tỷ USD - một con số chưa từng có.
Sản lượng sầu riêng trong năm nay tăng hơn 20% so với năm 2023, đạt trên 1,1 triệu tấn. Dù vậy, bước vào cuối năm, nguồn cung sẽ đối mặt nhiều thách thức khi Tây Nguyên hết vụ và các vùng Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Cửu Long bước vào vụ nghịch với sản lượng không ổn định.
Tính đến tháng 11 năm 2024, kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam đạt 6,6 tỷ USD, tăng 27% so với cùng kỳ năm trước, và cao hơn 900 triệu USD so với tổng kim ngạch của cả năm 2023. Hiệp hội Rau quả Việt Nam nhận định rằng, với lợi thế về sản xuất nông sản và sự mở rộng thị trường quốc tế, con số 7,2 tỷ USD hoàn toàn khả thi. Thành tích này vượt xa mục tiêu 6 - 6,5 tỷ USD do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) đề ra.
Đóng góp lớn nhất vào kết quả trên vẫn là Trung Quốc, thị trường chiếm 66,5% tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam. Tính đến cuối tháng 10, kim ngạch xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc đạt hơn 4 tỷ USD, tăng gần 30% so với cùng kỳ năm ngoái. Dự kiến, kim ngạch xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc cả năm 2024 sẽ đạt 4,5 tỷ USD.
Hiện nay, Việt Nam có 5.840 vùng trồng trái cây được cấp mã số xuất khẩu bởi các quốc gia nhập khẩu, trong đó Trung Quốc chiếm 40,2% với 2.350 vùng. Đây là yếu tố then chốt để các loại rau quả Việt Nam tiếp tục được chào đón tại thị trường tỷ dân.
Không chỉ Trung Quốc, nhiều thị trường lớn khác cũng ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ trong xuất khẩu rau quả Việt Nam. Tại thị trường Mỹ, kim ngạch xuất khẩu đến hết tháng 10 đạt gần 287 triệu USD, tăng 35% so với cùng kỳ năm trước. Các loại trái cây như dừa tươi, chanh leo... đã và đang chiếm được cảm tình của người tiêu dùng tại đây.
Ngoài ra, xuất khẩu rau quả sang các quốc gia khác như Hàn Quốc, Nhật Bản, Australia và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất đều đạt kết quả khả quan. Đặc biệt, hơn 1,5 tấn chanh leo đầu tiên được xuất khẩu sang Australia vào tháng 10, mở ra cơ hội cho ngành rau quả Việt Nam thâm nhập vào thị trường khó tính nhất thế giới.
Chanh leo Việt Nam lần đầu tiên xuất khẩu sang Australia với mức giá gần 150.000 đồng/kg
Một trong những yếu tố chính góp phần vào sự bứt phá của ngành rau quả là mặt hàng sầu riêng. Theo ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, xuất khẩu sầu riêng chiếm khoảng 45% tổng kim ngạch xuất khẩu rau quả của cả nước trong năm 2024, với giá trị 3,1 tỷ USD, tăng hơn 45% so với năm trước. Dự kiến, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng sẽ đạt 3,5 tỷ USD trước khi kết thúc năm, khẳng định vị thế của loại trái cây này trên thị trường quốc tế.
Sầu riêng là mặt hàng chủ lực trong xuất khẩu của Việt Nam
Bên cạnh sầu riêng, chuối Việt Nam cũng ghi dấu ấn mạnh mẽ tại Trung Quốc. Với chất lượng cao và giá thành cạnh tranh, chuối Việt Nam gần như độc chiếm thị trường này, trở thành mặt hàng xuất khẩu rau quả lớn thứ ba của Việt Nam. Trong 10 tháng đầu năm, xuất khẩu chuối đạt 305 triệu USD, tăng 27,6% so với cùng kỳ năm trước.
Ngoài sầu riêng và chuối, nhiều mặt hàng rau quả khác cũng ghi nhận mức tăng trưởng vượt bậc trong năm 2024. Xuất khẩu nhãn đạt 55 triệu USD, tăng 375% so với năm trước, trong khi xuất khẩu hạnh nhân đạt 26 triệu USD, tăng 183%, và cau đạt 34 triệu USD, tăng 120%.
Sự tăng trưởng này đến từ việc cải thiện chất lượng sản phẩm và đáp ứng tốt hơn các tiêu chuẩn kỹ thuật của các thị trường nhập khẩu. Các chuyên gia nhận định, đây là minh chứng cho sự tiến bộ của ngành nông sản Việt Nam, đặc biệt trong việc tối ưu hóa giá trị sản phẩm.
Theo ông Đặng Phúc Nguyên, yếu tố quyết định giúp rau quả Việt Nam chiếm lĩnh thị trường quốc tế chính là việc duy trì và nâng cao chất lượng sản phẩm. “Nếu sản phẩm đảm bảo chất lượng, chúng ta không lo không có thị trường tiêu thụ”, ông Nguyên nhấn mạnh. Ông cũng khuyến nghị bà con nông dân, bên cạnh việc nâng cao sản lượng, cần tập trung vào việc đảm bảo chất lượng sản phẩm để giữ vững vị thế trên thị trường quốc tế.
Việc xây dựng các vùng nguyên liệu đạt tiêu chuẩn xuất khẩu bền vững và kiểm soát quy trình thu hoạch cũng là chìa khóa để ngành rau quả tiếp tục mở rộng thị trường. Hiện nay, các yêu cầu kỹ thuật từ các nhà nhập khẩu đang ngày càng khắt khe, đòi hỏi Việt Nam phải liên tục cập nhật và đáp ứng kịp thời.
Kết quả khả quan trong năm 2024 không chỉ phản ánh tiềm năng lớn của ngành rau quả mà còn là minh chứng cho chiến lược phát triển đúng hướng. Việc xuất khẩu rau quả đạt kỷ lục 7,2 tỷ USD là bước tiến lớn, tạo tiền đề vững chắc để Việt Nam tiếp tục khẳng định vị thế trên bản đồ xuất khẩu nông sản toàn cầu.
Trong bối cảnh thị trường quốc tế ngày càng ưa chuộng rau quả Việt Nam, các chuyên gia nhận định, ngành này sẽ tiếp tục là một trong những lĩnh vực xuất khẩu chủ lực của Việt Nam trong tương lai gần. Với sự nỗ lực không ngừng trong việc nâng cao chất lượng và mở rộng thị trường, rau quả Việt Nam đang tiến gần hơn đến mục tiêu trở thành thương hiệu nông sản hàng đầu thế giới.