Ngành rau quả Việt Nam đang bước vào giai đoạn bứt phá ngoạn mục, ghi dấu ấn mạnh mẽ trên bản đồ thương mại quốc tế. Theo ước tính của Hiệp hội Rau quả Việt Nam, kim ngạch xuất khẩu tháng 9/2025 đạt gần 1,3 tỷ USD, mức cao nhất từ trước đến nay. Con số này mở ra triển vọng toàn ngành cán mốc 8 tỷ USD trong năm 2025, vượt xa thành tích của năm 2024 và đánh dấu một bước tiến mới trong quá trình hội nhập kinh tế toàn cầu.
Xuất khẩu sầu riêng đã trở lại quỹ đạo tăng mạnh.
Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau quả Việt Nam, dẫn dữ liệu từ Tổng cục Hải quan, cho biết nửa đầu tháng 9/2025, xuất khẩu rau quả đạt 650 triệu USD, tăng 36% so với nửa đầu tháng 8 và 41% so với cùng kỳ năm 2024. Dựa trên các đơn hàng đã ký kết, Hiệp hội dự báo tổng kim ngạch xuất khẩu tháng 9 sẽ đạt khoảng 1,3 tỷ USD, một con số kỷ lục theo tháng của ngành. Tính chung 9 tháng, xuất khẩu rau quả ước đạt 6,11 tỷ USD, tăng 8,3% so với cùng kỳ năm 2024. Nếu duy trì nhịp tăng trưởng này, mục tiêu 8 tỷ USD hoàn toàn khả thi.
Điểm nhấn của tăng trưởng năm nay chính là sự phục hồi ngoạn mục của sầu riêng, mặt hàng chủ lực chiếm tỷ trọng lớn nhất trong cơ cấu xuất khẩu rau quả. Sau “cú vấp” hồi đầu năm, khi nhiều lô hàng bị trả về do không đáp ứng tiêu chuẩn kiểm dịch của Trung Quốc, xuất khẩu sầu riêng đã trở lại quỹ đạo tăng mạnh từ tháng 6/2025. Chỉ riêng tháng 9, kim ngạch xuất khẩu sầu riêng ước đạt 800–900 triệu USD, mức cao nhất trong lịch sử, với tổng lũy kế 9 tháng đạt khoảng 2,5–2,6 tỷ USD. Trung Quốc vẫn là thị trường tiêu thụ chủ lực, chiếm gần 90% kim ngạch xuất khẩu mặt hàng này.
Sự phục hồi nhanh chóng không chỉ nhờ nhu cầu thị trường mà còn xuất phát từ những điều chỉnh kịp thời về sản xuất và quản lý chất lượng. Đầu tháng 8/2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành Quyết định 3015, thiết lập “Quy trình kiểm soát an toàn thực phẩm với quả sầu riêng tươi xuất khẩu”. Đây là lần đầu tiên một loại trái cây tại Việt Nam có cơ chế kiểm soát riêng từ khâu trồng trọt đến xuất khẩu, nhằm nâng cao uy tín và giảm thiểu rủi ro khi thâm nhập các thị trường khó tính.
Mức giá sầu riêng RI6 loại đẹp tại Tây Nguyên, Đông Nam Bộ và Tây Nam Bộ dao động 52.000–65.000 đồng/kg; sầu riêng Thái đạt 72.000–90.000 đồng/kg. Nhiều hộ nông dân ghi nhận lợi nhuận hàng tỷ đồng trong vụ mùa năm nay, góp phần cải thiện đời sống và thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn.
Không chỉ sầu riêng, các mặt hàng khác như chuối, dừa, dứa, chanh leo, xoài chế biến cũng ghi nhận tăng trưởng ổn định. Việc đa dạng hóa sản phẩm xuất khẩu giúp ngành rau quả giảm bớt sự phụ thuộc vào Trung Quốc, vốn thường biến động theo mùa vụ và chính sách kiểm dịch. Xuất khẩu sang Hoa Kỳ tăng 60% (363 triệu USD), Nhật Bản tăng 21%, Hà Lan tăng 39%, Malaysia tăng 67%, phản ánh chiến lược mở rộng thị trường hiệu quả.
Ba năm gần đây, ngành rau quả Việt Nam liên tục ghi nhận mức tăng trưởng ấn tượng. Năm 2023, xuất khẩu đạt 5,6 tỷ USD, Trung Quốc chiếm 70% thị phần. Sang năm 2024, kim ngạch tăng lên 7,1 tỷ USD, tăng 26,6% so với năm 2023, đồng thời thị phần Trung Quốc giảm còn 65%, nhường cơ hội cho các thị trường mới nổi. Trong 9 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu đạt 6,11 tỷ USD, thị phần Trung Quốc giảm còn 58%, trong khi nhiều thị trường khác bứt tốc. Sự tăng trưởng liên tục, trên 20% trong hai năm 2023–2024 và duy trì đà tích cực năm 2025, cho thấy tiềm năng mở rộng xuất khẩu rau quả Việt Nam ngày càng lớn.
Xuất siêu rau quả cũng đạt con số kỷ lục. Tháng 9/2025, xuất siêu đạt 1,059 tỷ USD; lũy kế 9 tháng, xuất siêu toàn ngành lên tới 4,2 tỷ USD, khẳng định lợi thế cạnh tranh ngày càng rõ rệt của rau quả Việt Nam trên thị trường quốc tế. Nếu không có “cú vấp” đầu năm với sầu riêng, kim ngạch xuất khẩu rau quả trong năm 2025 có thể đạt 8,5–9 tỷ USD. Tuy nhiên, việc phục hồi nhanh chóng đã minh chứng cho khả năng thích ứng kịp thời của doanh nghiệp Việt trước những biến động của thị trường và yêu cầu kiểm dịch khắt khe.
Các chuyên gia dự báo nhu cầu nhập khẩu rau quả sẽ tăng mạnh vào dịp Giáng sinh và Tết Nguyên đán, đặc biệt tại các thị trường châu Á. Nếu quý 4/2025 duy trì nhịp tăng trưởng khoảng 10% so với năm ngoái, xuất khẩu rau quả Việt Nam có thể đạt mốc 8,15 tỷ USD – mức cao nhất trong lịch sử. Ông Đặng Phúc Nguyên nhận định mục tiêu 10 tỷ USD vào năm 2030 hoàn toàn khả thi, đặc biệt khi ngành xây dựng được vùng nguyên liệu đủ lớn, đảm bảo chất lượng cho các mặt hàng lợi thế như chuối, dừa, dứa, chanh leo, xoài. Xu hướng tiêu thụ nông sản nhiệt đới toàn cầu đang gia tăng sẽ mở ra cơ hội lớn, giúp Việt Nam vươn lên trở thành “cường quốc rau quả” trong khu vực và trên thế giới.
Nhìn chung, năm 2025 đánh dấu một mốc son quan trọng của ngành rau quả Việt Nam. Sự phục hồi ấn tượng của sầu riêng, đa dạng hóa sản phẩm và thị trường, cùng chiến lược kiểm soát chất lượng bài bản, đã tạo tiền đề vững chắc cho xuất khẩu bứt phá. Đây không chỉ là niềm tự hào của nông dân và doanh nghiệp Việt Nam, mà còn là minh chứng cho khả năng hội nhập và cạnh tranh hiệu quả trên thị trường quốc tế, đưa rau quả Việt Nam trở thành một mặt hàng xuất khẩu chiến lược, góp phần thúc đẩy kinh tế nông nghiệp phát triển bền vững.