Mùa hè với nắng gắt và nhiệt độ cao dễ khiến cơ thể mất nước, mệt mỏi, thậm chí sinh ra các triệu chứng “nội nhiệt” như nổi mụn, nóng rát, khó chịu. Trà thanh nhiệt, những loại trà từ thảo mộc thiên nhiên như atiso, rễ cam thảo, hoa cúc, lá sen, bông mã đề… được nhiều người lựa chọn để làm mát cơ thể và phòng ngừa tác động của thời tiết oi bức. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ cách sử dụng trà thanh nhiệt sao cho khoa học, an toàn và phát huy tối đa hiệu quả. Dưới đây là 7 lưu ý quan trọng mà bạn nên nắm để biến trà thanh nhiệt thành người bạn đồng hành lý tưởng trong mùa hè.
Không nên dùng trà thanh nhiệt quá nhiều, trong thời gian quá dài.
1. Hiểu rõ cơ chế “thanh nhiệt” của trà thảo mộc
Các loại trà thanh nhiệt không chỉ đơn thuần giải khát mà còn giúp cơ thể đào thải bớt nhiệt dư thừa, hỗ trợ gan, thận và hệ bài tiết hoạt động hiệu quả hơn. Nhiều loại thảo mộc chứa flavonoid, polysaccharide, vitamin và khoáng chất có khả năng chống oxy hóa, kháng viêm và giảm tình trạng nóng trong. Chẳng hạn, atiso giàu cynarin giúp mát gan, lợi mật; râu ngô lợi tiểu tự nhiên; bông mã đề hỗ trợ thanh lọc độc tố qua đường tiết niệu.
Tuy nhiên, hiệu quả này không đến tức thì và cũng không thể thay thế nước lọc. Trà thanh nhiệt nên được xem là một phần hỗ trợ, đi kèm với chế độ ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý.
2. Tránh lạm dụng và uống quá nhiều trong ngày
Một sai lầm phổ biến là cho rằng trà thanh nhiệt càng uống nhiều càng tốt. Thực tế, một số loại thảo mộc có tác dụng lợi tiểu mạnh, nếu dùng quá mức dễ dẫn đến mất cân bằng điện giải, hạ huyết áp hoặc gây “lạnh bụng”.
Chuyên gia khuyến nghị, người trưởng thành chỉ nên uống 1–2 cốc (khoảng 500–700 ml) trà thảo mộc mỗi ngày. Với trẻ em, phụ nữ mang thai hoặc người cao tuổi, liều lượng nên giảm một nửa và có sự tư vấn của bác sĩ trước khi sử dụng thường xuyên.
3. Chú ý đến cơ địa và tình trạng sức khỏe
Không phải ai cũng phù hợp với mọi loại trà thanh nhiệt. Người có cơ địa “hàn” (thường xuyên lạnh bụng, tiêu chảy, tay chân lạnh) nên hạn chế các loại trà có tính mát mạnh như lá sen, rễ cam thảo, để tránh làm trầm trọng thêm tình trạng. Thay vào đó, có thể chọn những loại trung tính hơn như trà hoa cúc hoặc trà gừng loãng (uống ấm).
Người có bệnh nền về gan, thận hoặc đang điều trị bằng thuốc cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi dùng trà thảo mộc, vì một số thành phần có thể tương tác với thuốc hoặc gây áp lực lên chức năng gan, thận.
4. Ưu tiên trà nguyên chất, rõ nguồn gốc
Hiện nay, nhiều sản phẩm trà thanh nhiệt đóng gói sẵn được bày bán trên thị trường. Tuy tiện lợi nhưng chúng không phải lúc nào cũng đảm bảo chất lượng, một số còn chứa phụ gia, hương liệu hoặc chất bảo quản gây hại nếu dùng lâu dài.
Người tiêu dùng nên chọn mua trà từ những thương hiệu uy tín, đảm bảo nguyên liệu sạch, không tồn dư thuốc bảo vệ thực vật. Hoặc tốt hơn, có thể tự nấu trà thảo mộc tươi tại nhà từ các nguyên liệu như râu ngô, lá dứa, atiso, cam thảo, vừa an toàn vừa giữ được hương vị tự nhiên.
5. Không uống trà thanh nhiệt thay nước lọc
Dù có công dụng thanh mát, các loại trà thảo mộc không thể thay thế hoàn toàn nước lọc. Nước lọc vẫn là nguồn bổ sung tốt nhất để duy trì chức năng sinh lý của cơ thể. Uống quá nhiều trà, đặc biệt là trà đặc, có thể gây mất nước, do một số thành phần có tác dụng lợi tiểu.
Nguyên tắc là chỉ sử dụng trà thanh nhiệt như một phần bổ sung: mỗi ngày uống khoảng 30–40% lượng chất lỏng từ trà, phần còn lại vẫn nên là nước lọc.
6. Thời điểm uống cũng quan trọng
Thời điểm tốt nhất để thưởng thức trà thanh nhiệt là vào buổi sáng hoặc sau bữa ăn khoảng 1 tiếng. Uống vào lúc này giúp cơ thể hấp thu dưỡng chất tốt hơn, hỗ trợ tiêu hóa và làm mát hiệu quả.
Tránh uống trà ngay trước khi đi ngủ, đặc biệt với các loại trà có tác dụng lợi tiểu, vì dễ gây tiểu đêm và ảnh hưởng đến giấc ngủ. Ngoài ra, không uống trà khi đói bụng để tránh kích thích dạ dày, gây khó chịu hoặc buồn nôn.
7. Kết hợp với chế độ dinh dưỡng và lối sống lành mạnh
Trà thanh nhiệt chỉ phát huy tốt khi đi kèm với chế độ ăn uống hợp lý và lối sống khoa học. Hạn chế đồ ăn nhiều dầu mỡ, cay nóng, bổ sung rau xanh và trái cây tươi để giảm gánh nặng cho gan, hỗ trợ quá trình đào thải độc tố.
Tập luyện nhẹ nhàng, ngủ đủ giấc và uống đủ nước cũng là cách giúp cơ thể “giải nhiệt” tự nhiên từ bên trong. Tránh phụ thuộc hoàn toàn vào trà thảo mộc như một “phương thuốc” duy nhất để chống lại nóng bức mùa hè.
Trà thanh nhiệt là món quà từ thiên nhiên, mang đến sự tươi mát và nhiều lợi ích sức khỏe trong những ngày hè oi ả. Tuy nhiên, để khai thác trọn vẹn những giá trị đó, điều quan trọng là sử dụng một cách khoa học, phù hợp với cơ địa và nhu cầu của bản thân. Nhớ rằng, không có loại trà nào là “thần dược” nếu chúng ta không duy trì một lối sống cân bằng và chủ động bảo vệ sức khỏe mỗi ngày.