Gà lôi trắng phân bố chủ yếu ở các tỉnh miền núi phía Bắc và Bắc Trung Bộ như Lạng Sơn, Cao Bằng, Quảng Ninh, Yên Bái, Thanh Hóa, Nghệ An… Chúng ưa sinh sống trong những cánh rừng thường xanh hoặc rừng hỗn giao ở độ cao 200 – 1.200m, kiếm ăn trên mặt đất với thực đơn gồm hạt, quả rừng và côn trùng.
Tình trạng bảo tồn nghiêm ngặt
Theo Sách Đỏ Việt Nam (2007), gà lôi trắng thuộc nhóm Sẽ nguy cấp (VU), nằm trong Phụ lục II Công ước CITES và Nhóm IIB Nghị định 06/2019/NĐ-CP. Điều này đồng nghĩa, mọi hành vi săn bắt, bẫy, nuôi nhốt, vận chuyển hay buôn bán trái phép loài chim này đều bị nghiêm cấm.
Chế tài xử lý nghiêm khắc
-
Xử phạt hành chính: Phạt đến 500 triệu đồng với cá nhân, 1 tỷ đồng với tổ chức (Nghị định 35/2019/NĐ-CP).
-
Truy cứu hình sự: Phạt tù đến 7 năm theo Điều 234 Bộ luật Hình sự 2015.
Nguy cơ tuyệt chủng cận kề
Số lượng gà lôi trắng suy giảm mạnh do mất sinh cảnh rừng và nạn săn bắt để lấy thịt, lông hoặc làm cảnh. Mỗi cá thể bị mất đi là một mắt xích của hệ sinh thái bị đứt đoạn.
Chung tay bảo vệ “tiếng gáy rừng xanh”
Để gìn giữ loài chim quý hiếm này, mỗi người dân cần:
-
Tuyệt đối không săn bắt, nuôi nhốt, mua bán gà lôi trắng.
-
Tố giác kịp thời các hành vi vi phạm.
-
Tuyên truyền, giáo dục cộng đồng cùng tham gia bảo tồn.
Giữ lại tiếng gáy vang vọng và bóng dáng gà lôi trắng giữa rừng già không chỉ là thực hiện pháp luật, mà còn là lời cam kết với thế hệ mai sau: Rừng xanh sẽ mãi còn, chim quý sẽ mãi bay.
NGÔ QUẢNG