Hương vị phức hợp và một hậu vị kéo dài
Yếu tố đầu tiên và cũng là quan trọng nhất để có thể thu hút sự quan tâm của chúng ta chính là hương thơm của trà, bởi đó là điều đầu tiên mà các giác quan của chúng ta có thể cảm nhận được. Một loại trà ngon sẽ không bao giờ làm chúng ta phải thất vọng, nó sẽ sở hữu một hương thơm của hoa lá hay trái cây tươi mát, một mùi hương hoàn toàn tự nhiên, thanh tao và dễ chịu. Tuy nhiên, giá trị thực sự của một phẩm trà thượng hạng lại nằm ở sự phức hợp trong hương vị và một dư vị kéo dài.
Những loại trà ngon nhất thường là những loại trà có hương vị phức hợp nhất. Điều này có nghĩa là, hương vị không hề đơn điệu, mà sẽ có sự biến chuyển, hé lộ những sắc thái tự nhiên khác nhau dâng trào trong vòm miệng qua nhiều lần pha. Quan trọng hơn cả, một loại trà ngon sẽ để lại một hậu vị ngọt ngào, sâu lắng, đọng lại trong cổ họng một thời gian rất lâu sau khi chúng ta đã uống trà. Đây chính là dấu hiệu rõ ràng nhất của một loại trà giàu nội chất, được làm từ những búp trà chất lượng cao. Ngược lại, những loại trà kém chất lượng thường có vị nhạt nhẽo, hoặc vị ngon sẽ biến mất ngay lập tức sau khi uống, không để lại bất kỳ một dư âm nào.
Phẩm chất đặc biệt của những lá trà giàu nội chất
Cho dù lần pha trà đầu tiên có ngon đến đâu, thì việc "lặp lại lần sử dụng", hay nói cách khác là sự bền bỉ của hương vị qua nhiều lần pha, mới chính là một dấu hiệu thực sự của chất lượng. Các loại trà tốt nhất thường chứa đựng nhiều hương vị hơn là vị đắng chát. Một trong những đặc điểm nổi bật của chúng là sự "khoan dung" trong quá trình pha chế. Điều này có nghĩa là, ngay cả khi bạn có vô tình hãm trà lâu hơn một chút so với thời gian tiêu chuẩn, nước trà cũng sẽ không trở nên quá đắng gắt và khó uống như các loại trà kém chất lượng.
Những loại trà thượng hạng, giàu nội chất, sẽ cho phép người pha có một khoảng sai số nhất định mà vẫn đảm bảo được rằng hương vị của trà vẫn thơm ngon và dễ chịu, đặc biệt là ở những tuần nước về sau. Đây là một phẩm chất vô cùng quý giá, giúp cho trải nghiệm thưởng trà, đặc biệt là đối với những người mới bắt đầu, trở nên thoải mái và ít áp lực hơn.
Sự đậm đà và mịn màng không thể nào nhầm lẫn
Bên cạnh hương và vị, một yếu tố quan trọng khác mà những người sành trà thường dùng để đánh giá chất lượng chính là "cảm giác trong miệng" (mouthfeel). Mặc dù các loại trà khác nhau sẽ có đủ loại hương vị riêng biệt, từ vị tươi mát của trà xanh, vị nồng ấm của trà đen đến hương hoa quyến rũ của trà ô long, nhưng chúng thường sẽ có một cảm giác trong miệng tương tự nhau nếu đều là trà chất lượng cao. Các loại trà có chất lượng tốt, cho dù đó là loại trà nào, cũng phải luôn mang lại một cảm giác đậm đà và mịn màng trong miệng.
"Đậm đà" ở đây không có nghĩa là vị trà phải đậm, mà là cảm giác về "độ dày", về "sức nặng" của nước trà khi nó ở trong khoang miệng. "Mịn màng" là cảm giác mềm mại, trơn tru, không có sự thô ráp hay gợn cặn. Sự kết hợp của hai yếu tố này tạo nên một cảm giác tổng thể vô cùng dễ chịu và sang trọng, là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy lá trà chứa đựng một hàm lượng cao các hợp chất hòa tan quý giá.
Vẻ đẹp của bã trà sau khi pha
Một trong những cách thú vị và chính xác nhất để có thể đánh giá được chất lượng của một loại trà chính là quan sát phần bã trà sau khi đã pha. Sau một vài lần pha, những lá trà khô sẽ dần dần ngấm đủ nước và tự nở ra hoàn toàn. Việc quan sát những lá trà đã nở rộng này có thể cho chúng ta biết thêm rất nhiều điều về chất lượng của lá trà. Một loại trà có chất lượng tốt thường sẽ có phần bã trà với những lá trà còn tương đối nguyên vẹn, mềm mại và đặc biệt là có một màu sắc tươi sáng, sống động, như thể tất cả các lá trà ấy vẫn đang phát triển một cách mạnh mẽ trên cây chè.
Những lá trà có màu sắc tươi sáng này có thể cho chúng ta biết ít nhất hai điều quan trọng: thứ nhất, đó là những lá trà tươi, có chất lượng tốt đã được lựa chọn để làm nguyên liệu; và thứ hai, đó là người nghệ nhân đã áp dụng một quy trình chế biến vô cùng cẩn thận và khéo léo để có thể giữ lại được những phẩm chất tốt nhất của lá trà. Ngược lại, những loại trà kém chất lượng thường sẽ có phần bã trà trông có vẻ xỉn màu, thiếu sức sống và nhàu nát, giống như những mớ rau đã bị luộc quá chín.
Sự canh tác bền vững và sự tôn trọng đối với tự nhiên
Cuối cùng, một yếu tố nền tảng, quyết định đến tất cả những phẩm chất kể trên, chính là phương pháp canh tác. Việc sử dụng các loại phân bón hóa học, thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ có thể được xem là một con đường tắt để có thể đạt được một năng suất cao. Tuy nhiên, con đường tắt này thường phải trả một cái giá rất đắt, đó là sự hy sinh về mặt hương vị. Việc thúc đẩy cây chè tăng trưởng một cách quá nhanh sẽ làm giảm đi sự đa dạng sinh học trong đất và khiến cho lá trà không có đủ thời gian để có thể tích lũy được những hợp chất phức hợp, vốn là yếu tố tạo nên hương vị sâu sắc và tinh tế.
Những loại trà tốt nhất trên thế giới thường là những loại trà được trồng bằng các phương pháp tự nhiên, bền vững. Cây chè được để cho phát triển một cách chậm rãi, tự mình hút lấy những tinh túy của đất trời, của nắng, của gió và của sương mai, mà không phải chịu quá nhiều sự can thiệp hóa học của con người. Chính quá trình sinh trưởng tự nhiên này đã giúp tạo nên những lá trà có nội chất phong phú và một hương vị không thể nào sao chép được.
Tóm lại, để có thể nhận diện được một loại trà ngon, chúng ta không nên chỉ dựa vào tên gọi hay bao bì của nó. Thay vào đó, hãy thử sử dụng các giác quan của mình để có thể tìm kiếm năm "mật mã" quan trọng: một hương vị phức hợp với một hậu vị kéo dài, một sự "khoan dung" khi pha chế, một cảm giác đậm đà và mịn màng trong miệng, một vẻ ngoài tươi sáng, sống động của bã trà sau khi pha, và một nền tảng canh tác bền vững. Việc hiểu và nhận biết được những yếu tố này sẽ giúp cho hành trình khám phá thế giới trà của bạn trở nên sâu sắc và thú vị hơn rất nhiều.
Bảo An