Bức tranh kinh doanh năm 2024 được kỳ vọng sẽ tích cực hơn

Năm 2024, dự báo chính sách tiền tệ được nới lỏng, tăng trưởng GDP có thể đạt trên 6%

Ông Nguyễn Thành Trung, Giám đốc Tư vấn Đầu tư Công ty Chứng khoán Thành Công (TCSC) cho biết, hầu hết các định chế tài chính hàng đầu thế giới kỳ vọng kinh tế Mỹ vẫn giữ mức tăng trưởng dương trong năm 2024 và lạm phát quay về quanh mức 3%. Trong khi đó, ở Việt Nam, với nền tăng trưởng thấp năm 2023 cộng với kỳ vọng hồi phục trong năm 2024, đa số các tổ chức kinh tế lớn cho rằng, Việt Nam sẽ trở lại đà tăng trưởng mạnh mẽ và vẫn kiểm soát tốt lạm phát trong năm 2024.

Kết quả khảo sát ý kiến của các giám đốc quỹ đầu tư về triển vọng năm 2024 do TCSC thực hiện ghi nhận sự phân hóa nhất định. Cụ thể, 42% kỳ vọng kinh tế các nước có sự phân hóa, 42% cho rằng kinh tế toàn cầu sẽ tăng trưởng ổn định, 16% còn lại tin rằng sẽ có sự phục hồi kinh tế mạnh mẽ. Trong khi đó, những nhà đầu tư cá nhân được khảo sát có phần bi quan hơn, khi có 4% cho rằng, kinh tế sẽ diễn biến tiêu cực.

Các tổ chức trong và ngoài nước kỳ vọng, tăng trưởng GDP của Việt Nam có sự cải thiện đáng kể năm 2024, dao động từ 5,5 đến 6,7%. Trong đó, đưa ra mức dự báo cao nhất là Standard Bank với 6,7% và thấp nhất là Ngân hàng Thế giới (WB) với 5,5%. Con số kế hoạch của Quốc hội, Bộ Kế hoạch và Đầu tư từ 6,0 đến 6,5%. Còn theo dự báo của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), tăng trưởng GDP khoảng 5,8% - nằm trong top 20 quốc gia có mức tăng trưởng GDP cao nhất toàn cầu năm 2024.

Động lực tăng trưởng đến từ sự kỳ vọng về cải thiện giải ngân đầu tư công, tiêu dùng trong nước, phục hồi xuất nhập khẩu và chính sách tiền tệ thiên về mục tiêu hỗ trợ tăng trưởng kinh tế.

Theo bà Phan Thị Liên, Kinh tế trưởng Trung tâm Phân tích Công ty Chứng khoán Tiên Phong (TPS), TPS dự báo, tăng trưởng GDP của Việt Nam sẽ phục hồi ở mức 6,2 - 6,5%.

Động lực thúc đẩy tăng trưởng GDP đến từ xuất khẩu. Theo đó, Mỹ, EU và một số quốc gia khác có thể sẽ bắt đầu chu kỳ tiền tệ nới lỏng vào cuối năm 2024. Điều này sẽ thúc đẩy tiêu dùng ở các thị trường xuất khẩu của Việt Nam, đặc biệt là Mỹ - nơi đóng góp gần 30% kim ngạch xuất khẩu hàng năm của Việt Nam.

Tiêu dùng trong nước cũng là động lực thúc đẩy tăng trưởng GDP, đến từ cơ sở vốn đầu tư nước ngoài đăng ký và giải ngân năm 2023 tăng mạnh vào ngành chế biến, chế tạo - là ngành tạo ra số lượng việc làm rất lớn. Điều này làm tăng thu nhập của người lao động trong những năm tới, góp phần thúc đẩy tiêu dùng.

Bên cạnh đó, ngành du lịch đã có sự phục hồi đáng kể. Du lịch trong nước gần như phục hồi hoàn toàn, lượt khách du lịch quốc tế phục hồi khoảng 70% so với trước dịch. Chính sách lãi suất có thể tiếp tục duy trì trạng thái nới lỏng trong năm 2024 cũng khuyến khích người tiêu dùng tăng chi tiêu nhiều hơn cho cả mặt hàng thiết yếu và không thiết yếu.

Với động lực đầu tư công, trong bối cảnh toàn cầu chưa quá thuận lợi, để đạt được mục tiêu tăng trưởng 6,0 - 6,5% trong năm 2024, ngoài chính sách tiền tệ nới lỏng, thì Chính phủ cần điều hành chính sách tài khóa hỗ trợ cho tăng trưởng, bao gồm thúc đẩy đầu tư công.

Nền kinh tế từng bước phục hồi

Thạc sỹ Nguyễn Trần Minh Trí, Viện Kinh tế và Chính trị Thế giới, Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, cho biết năm 2024, tăng trưởng kinh tế, thương mại, đầu tư toàn cầu vẫn giữ xu hướng chậm lại; trong đó kinh tế châu Âu tiếp tục có dấu hiệu suy thoái đồng thời kinh tế Trung Quốc còn đối mặt với nhiều rủi ro lan truyền từ thị trường bất động sản sang thị trường tài chính. Trái lại, các nền kinh tế châu Á và châu Phi sẽ có mức tăng trưởng cao nhất thế giới năm 2024.

Trên cơ sở đó, tăng trưởng tiềm năng toàn cầu dự kiến sẽ giảm xuống mức thấp nhất trong ba thập kỷ và đạt 2,2% trong thời gian còn lại của thập niên 2020 gắn với lực lượng lao động toàn cầu đang già đi và tốc độ tăng trưởng đầu tư và năng suất các nhân tố tổng hợp ngày càng giảm. Hơn nữa, kinh tế toàn cầu ngày càng dễ bị tổn thương trước những cú sốc do biến đổi khí hậu.

Thế nhưng, nhiều tổ chức quốc tế và giới chuyên gia vẫn đưa ra những dự báo lạc quan về triển vọng kinh tế toàn cầu trong năm nay.

Cụ thể, Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) trong báo cáo mới đây giữ nguyên dự báo tăng trưởng kinh tế thế giới năm 2024 ở mức 2,7% (Mỹ tăng trưởng 1,5% GDP) và đạt 3% vào năm 2025. Bên cạnh đó, Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) dự báo kinh tế toàn cầu năm 2024 sẽ tăng trưởng khoảng 2,9% GDP và Việt Nam tăng trưởng khoảng 5,8%, tức cao gấp đôi mức trung bình thế giới và thuộc nhóm 20 nền kinh tế có mức tăng trưởng cao nhất thế giới năm 2024.

Còn tại Việt Nam, các chuyên gia cũng có những nhận địch tích cực dựa trên các dấu hiệu từ các chỉ số vĩ mô. “Hầu hết các chỉ số tăng trưởng kinh tế năm 2024 sẽ tích cực hơn năm 2023,” chuyên gia Nguyễn Minh Trí nhận định.

Bên cạnh đó, ông Trí chỉ ra Việt Nam có những thuận lợi cơ bản từ sự ổn định vĩ mô. Đây là điểm sáng trong bức tranh kinh tế toàn cầu hậu COVID-19. Nền kinh tế từng bước được phục hồi, tăng trưởng GDP năm 2023 quý sau cao hơn quý trước. Thị trường trong nước tiếp tục mở rộng, tăng thu hút khách quốc tế. Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài gia tăng mạnh mẽ cả đăng ký mới và giải ngân với nhiều bứt phá dự án lớn vào lĩnh vực công nghệ cao và không ngừng nâng tầm vị thế quốc tế.

Ngành công nghiệp phục hồi tích cực

Khu vực dịch vụ dự báo vẫn là điểm sáng trong năm 2024.

Bà Nguyễn Thị Hương, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê cho biết, năm 2023 kinh tế thế giới tiếp tục đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, hầu hết các nền kinh tế trên thế giới đều có mức tăng trưởng thấp hơn kỳ vọng do tổng cầu suy giảm, do chính sách tiền tệ thắt chặt, nợ công thế giới đã tăng lên mức kỷ lục, xung đột quân sự giữa Nga và Ukraina phức tạp hơn, bất ổn địa chính trị, an ninh lương thực, thiên tai, biến đổi khí hậu…

Trong bối cảnh đó, mặc dù vẫn còn nhiều khó khăn nhưng kinh tế Việt Nam năm 2023 đã đạt được kết quả khả quan cho thấy nền kinh tế tiếp tục có xu hướng phục hồi mới, mức tăng trưởng quý sau cao hơn quý trước.

Theo TCTK, năm 2023, tăng trưởng kinh tế ước đạt 5,05%; trong đó, khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng 3,83% đóng góp 0,46 điểm phần trăm; công nghiệp, xây dựng tăng 3,74% đóng góp 1,51 điểm phần trăm (riêng công nghiệp tăng 3,02%) và dịch vụ tăng cao nhất với 6,82% đóng góp 3,25 điểm phần trăm và thuế sản phẩm trừ trợ cấp sản phẩm tăng 3,33%.

Bà Hương cho biết, nhìn từ phía cung, ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản tiếp tục là “bệ đỡ” của nền kinh tế. Ngành công nghiệp có xu hướng phục hồi tích cực trong những tháng cuối năm làm cho tăng trưởng của ngành này đạt 6,86% trong quý IV và cả năm 2023 đạt 3,02%.

Ngành xây dựng có tốc độ tăng trưởng vượt bậc do thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công, giá một số nguyên vật liệu chủ yếu phục vụ cho xây dựng (sắt, thép, xi măng…) hạ nhiệt sau thời gian dài tăng giá.

Một số ngành dịch vụ thị trường trong quý IV tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng ổn định kể từ đầu năm như: Bán buôn và bán lẻ; sửa chữa ô tô, mô tô, xe máy và xe có động cơ khác tăng 9,88%; vận tải kho bãi tăng 9,97%; dịch vụ lưu trú và ăn uống tăng 8,85%.

Còn nhìn từ phía cầu, trong năm 2023, tiêu dùng cuối cùng tuy chưa thể sôi động trở lại như trước khi đại dịch nhưng cơ bản vẫn ổn định, cả năm đạt 3,52%, đóng góp 2,07 điểm phần trăm vào tăng trưởng chung. Tích lũy tài sản năm 2023 ước tăng 4,09%, đóng góp 1,34% vào tăng trưởng chung.

Cán cân thương mại hàng hóa sơ bộ xuất siêu khoảng 28 tỷ USD đã đóng góp tích cực cho tăng trưởng kinh tế của Việt Nam, đóng góp 1,6 điểm phần trăm vào tăng trưởng chung của nền kinh tế.

Theo bà Hương, tăng trưởng kinh tế năm 2023 được hỗ trợ bởi một số yếu tố như kinh tế vĩ mô giữ ổn định, chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ kết hợp hiệu quả đã giúp kiểm soát lạm phát ở vùng an toàn, lãi suất điều hành giảm dần là cơ sở để giảm lãi suất cho vay hỗ trợ sản xuất.

Năm 2024, Tổng cục Thống kê dự báo các rủi ro tiềm ẩn từ môi trường kinh tế thế giới vẫn còn hiện hữu và tiếp tục tác động tiêu cực lên triển vọng phục hồi tăng trưởng kinh tế của Việt Nam ít nhất trong nửa đầu năm 2024.

Khu vực nông, lâm nghiệp và thủy sản tiếp đà tăng trưởng tích cực trong năm 2023, hiệu quả của chiến lược phát triển nông nghiệp.

Khu vực công nghiệp và xây dựng dự báo tiếp tục gặp nhiều thách thức trước bối cảnh kinh tế toàn cầu dự báo phục hồi chậm, nhu cầu thế giới yếu, thị trường thế giới thu hẹp, lưu thông và luân chuyển hàng hóa thương mại thế giới còn khó khăn do giá cả tăng, khan hiếm nguyên vật liệu.

Đặc biệt ngành công nghiệp chế biến, chế tạo trong nước vẫn phải đối diện với tình trạng đơn hàng giảm, chi phí đầu vào cao. Thị trường bất động sản suy giảm tiếp tục ảnh hưởng đến nhiều ngành sản xuất có liên quan. Bên cạnh đó, nhiều dự án đầu tư công sẽ được đẩy mạnh trong năm 2024 cũng sẽ góp phần cho tăng trưởng của nước ta trong năm tới.

Khu vực dịch vụ dự báo vẫn là điểm sáng trong năm 2024. Các ngành dịch vụ phi thị trường dự báo vẫn ổn định.

“Năm 2024 cũng là năm bứt phá của chặng đường kinh tế 5 năm 2021-2025. Do đó, Chính phủ, các Bộ ngành, địa phương cũng sẽ dốc toàn lực cho chặng đường về đích này”, bà Nguyễn Thị Hương nhấn mạnh.

Nền kinh tế Việt Nam đã qua giai đoạn đáy

Ông Nghiêm Bảo Nam, Trưởng bộ phận Phân tích FinPeace cho rằng, nền kinh tế Việt Nam đã qua giai đoạn đáy, “phục hồi nhẹ” sẽ là từ khóa của năm 2024. Dự kiến xu hướng lãi suất chủ đạo sẽ đi ngang ở mức thấp. Khi môi trường kinh doanh thuận lợi, các doanh nghiệp đều được hưởng lợi. Điều đó được phản ánh vào thị trường chứng khoán, tính từ năm 2001 trở lại đây. Tăng trưởng kép hàng năm của VN-Index đạt 11,6%/năm, nhanh gấp hai lần so với Chỉ số DowJones đại diện cho thị trường chứng khoán Mỹ.

Bức tranh kinh doanh toàn thị trường năm 2024 được dự báo tiếp tục phục hồi từ nền thấp năm 2023, đặc biệt ở nhóm doanh nghiệp niêm yết trừ ngân hàng và bất động sản, khi mặt bằng lãi suất cho vay đã giảm mạnh trong năm 2023 và tiếp tục duy trì thấp trong năm 2024, sẽ hỗ trợ nền kinh tế và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.

Tiêu dùng trong nước phục hồi nhờ chính sách hỗ trợ của Chính phủ, đặc biệt liên quan đến giảm thuế VAT (tiếp tục giảm 2% thuế VAT đến hết tháng 6/2024). Xuất khẩu tiếp tục phục hồi trong năm 2024 khi nhu cầu của Mỹ và EU quay trở lại. Đầu tư công và vốn đầu tư nước ngoài tiếp tục đạt mức cao. Tăng trưởng tín dụng sẽ phục hồi từ năm 2024 khi nền lãi suất duy trì ở mức thấp kích thích sức cầu trong dân. Từ đó, hoạt động sản xuất - kinh doanh cũng phục hồi theo, doanh nghiệp sẽ có nhu cầu mở rộng hoạt động.

Theo đánh giá của ông Nam, với riêng ngành bất động sản và ngân hàng, năm 2024, mặc dù tăng trưởng tín dụng và biên lãi ròng (NIM) được dự báo phục hồi từ nền thấp năm 2023, nhưng tỷ lệ bao phủ nợ xấu xuống thấp buộc các ngân hàng phải đẩy mạnh trích lập dự phòng nợ xấu từ quý IV/2023 và năm 2024, khiến lợi nhuận ngành khó bứt phá.

Còn với bất động sản, giai đoạn khó khăn nhất đã qua, Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) dự kiến được thông qua vào đầu năm 2024 sẽ giúp khơi thông các vướng mắc về pháp lý tại các dự án. Lãi suất duy trì nền thấp giúp giảm áp lực chi phí lãi vay cũng như kích thích nhu cầu mua nhà ở thực.

Theo đó, thị trường sẽ thấy sự phục hồi ở những doanh nghiệp cơ bản tốt, nhưng cần cẩn trọng doanh nghiệp có nợ vay cao. Xu hướng của toàn ngành sẽ phục hồi trong năm 2024, nhưng cũng sẽ có sự phân hóa lớn giữa các doanh nghiệp khi quý IV là cao điểm đáo hạn trái phiếu của năm 2023, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn năm 2024 cao kỷ lục trong 3 năm.

Tiến Hoàng