Cà phê Việt Nam: Cuộc "sang trang" giữa dòng chảy thị trường

Năm 2024 sắp khép lại, không khí nhộn nhịp của mùa lễ hội cuối năm dường như không đủ sức xua tan những gam màu trầm lắng bao trùm lên ngành F&B, đặc biệt là thị trường cà phê. Giữa thời điểm lẽ ra phải là mùa bội thu, nhiều thương hiệu cà phê quen thuộc tại TP.HCM lại lặng lẽ "sang trang", thu hẹp quy mô, thậm chí đóng cửa vĩnh viễn.

Không chỉ The Coffee House, nhiều cái tên quen thuộc khác cũng lần lượt "rút lui" khỏi thị trường. "Tiệm trà tháng 4" - điểm check-in nổi tiếng với giới trẻ Sài thành - đóng cửa chi nhánh cuối cùng sau 5 năm hoạt động. Monkey in Black của chuyên gia khởi nghiệp Tùng BT, Laha Coffee... cũng nói lời chia tay.

Theo ông Đỗ Duy Thanh, Giám đốc Công ty Tư vấn Fnb Director và Horeca Business School, ngành F&B nói chung và cà phê nói riêng đang trải qua giai đoạn "đại thanh lọc". Áp lực chi phí, sức mua giảm sút, hành vi tiêu dùng thay đổi... như những cơn sóng ngầm dữ dội, cuốn trôi những mô hình kinh doanh kém hiệu quả.

Cà phê Việt Nam: Cuộc "sang trang" giữa dòng chảy thị trường - Ảnh 1

Vậy đâu là nguyên nhân khiến thị trường cà phê "chao đảo"?

- Thứ nhất, thiếu kế hoạch kinh doanh bài bản. Nhiều quán cà phê mở ra một cách tự phát, thiếu tầm nhìn chiến lược dài hạn, không xác định rõ đối tượng khách hàng, dẫn đến bối rối trong việc định vị thương hiệu và thích ứng với thị trường.

- Thứ hai, kiểm soát chi phí kém. Chi phí mặt bằng, nguyên liệu, nhân sự... đều tăng cao trong khi doanh thu sụt giảm, khiến nhiều quán cà phê rơi vào tình trạng "thu không đủ bù chi".

- Thứ ba, mô hình kinh doanh lỗi thời. Sự lên ngôi của các mô hình cà phê take-away, cà phê vỉa hè với giá thành rẻ, không gian linh hoạt đã tạo nên sức ép cạnh tranh lớn đối với các quán cà phê truyền thống. 

Giữa bối cảnh cạnh tranh khốc liệt, nhiều thương hiệu cà phê đã lựa chọn chiến lược "đẹp đấu ngon", đầu tư vào không gian, thiết kế, tạo điểm nhấn thu hút khách hàng. Katinat, Phê La... là những ví dụ điển hình với những không gian sang trọng, đẹp mắt, thường xuyên cập nhật xu hướng trang trí mới. 

Tuy nhiên, "đẹp" thôi chưa đủ. Theo ông Văn Phú Viễn Phương, Nhà sáng lập chuỗi Tis Coffee, mô hình "tinh gọn" mới là chìa khóa để sinh tồn trong giai đoạn hiện nay. "Tinh gọn" không chỉ ở không gian mà còn ở menu, dịch vụ, tập trung vào những giá trị cốt lõi để tối ưu chi phí và nâng cao hiệu quả kinh doanh. 

Cà phê Việt Nam: Cuộc "sang trang" giữa dòng chảy thị trường - Ảnh 2

Dù nhiều khó khăn, ông Đỗ Duy Thanh vẫn lạc quan về sự hồi phục của thị trường F&B trong năm 2025. Tuy nhiên, các doanh nghiệp sẽ phải đối mặt với những thách thức mới như chi phí hoạt động tăng cao, chính sách thuế thay đổi, sự cạnh tranh gay gắt từ các nền tảng giao đồ ăn...

"Thị trường F&B Việt Nam vẫn rất tiềm năng. Cơ hội vẫn rộng mở cho những ai có chiến lược đúng đắn và tư duy đổi mới", ông Thanh khẳng định.

Ông Viễn Phương cũng dự đoán sự tăng trưởng của thị trường cà phê sẽ chậm lại do những khó khăn chung của nền kinh tế. Bên cạnh đó, mô hình trà sữa có thể sẽ tiếp tục lên ngôi, thu hút sự gia nhập của nhiều thương hiệu quốc tế. 

Cuộc "sang trang" của ngành cà phê Việt Nam là một tất yếu trong bối cảnh thị trường biến động không ngừng. Những thương hiệu biết lắng nghe, thích ứng và đổi mới sẽ là những người chiến thắng. Bằng sự sáng tạo, đam mê và bản lĩnh, hy vọng cà phê Việt sẽ tiếp tục khẳng định vị thế trên bản đồ cà phê thế giới, mang đến những ly cà phê thơm ngon, đậm đà bản sắc dân tộc.

Bảo An