Yên Bái vùng đất nơi mây ngàn bao phủ và núi non hùng vĩ là một trong những cái nôi của cây chè Shan tuyết, mang trong mình nguồn gen quý hiếm và hương vị chè đặc trưng không nơi nào sánh được. Với diện tích chè Shan tuyết lớn hàng đầu cả nước, nơi đây không chỉ góp phần phát triển kinh tế mà còn là biểu tượng văn hóa và niềm tự hào của cộng đồng dân tộc thiểu số.
Những cây chè Shan tuyết cổ thụ mọc tự nhiên trên độ cao 1.300 - 1.800 m ở xã Suối Giàng. Ảnh nguồn internet
Vùng đất của những cây chè cổ thụ hàng trăm năm tuổi
Không ai biết chính xác từ khi nào, nhưng cây chè Shan tuyết đã bén rễ, bám vào các triền núi cao của Suối Giàng, trở thành những cây cổ thụ to lớn, thân xù xì trắng mốc, với tán cây rộng như ô che cả khoảng trời. Đặc biệt, nơi đây sở hữu những cây chè hơn 300 năm tuổi, được các nhà khoa học đánh giá là một trong những thủy tổ của cây chè trên thế giới.
Những cây chè này sinh trưởng ở độ cao trên 1.300m - 1.800m so với mực nước biển, trong điều kiện khí hậu mát mẻ quanh năm, bồng bềnh mây phủ. Với tổng diện tích hơn 3.500ha trên toàn tỉnh, tập trung ở các huyện Văn Chấn, Mù Căng Chải, và Trạm Tấu, chè Shan tuyết Yên Bái không chỉ có giá trị kinh tế mà còn mang ý nghĩa lịch sử và văn hóa sâu sắc.
Đối với người Mông ở Suối Giàng, cây chè Shan tuyết không chỉ là một nguồn lợi kinh tế mà còn là biểu tượng tâm linh. Ảnh nguồn internet
Bản sắc văn hóa vùng chè Shan tuyết
Đối với người Mông ở Suối Giàng, cây chè Shan tuyết không chỉ là một nguồn lợi kinh tế mà còn là biểu tượng tâm linh. Truyền thuyết kể rằng, tổ tiên của họ, trong hành trình di cư đầy gian nan, đã tìm thấy cây chè ở vùng đất này và nhờ nó mà vượt qua bệnh tật, đói khát. Từ đó, cây chè gắn bó với đời sống cộng đồng, đi vào các nghi lễ thờ cúng thần chè vị thần bảo hộ sức khỏe và cuộc sống.
Dưới tán chè cổ thụ, tiếng khèn, tiếng sáo, và những điệu múa truyền thống đã kết nối biết bao thế hệ người Mông. Suối Giàng trở thành nơi hội tụ văn hóa, gắn kết con người và thiên nhiên, tạo nên một bản sắc không thể trộn lẫn.
Dưới tán chè cổ thụ, tiếng khèn, tiếng sáo, và những điệu múa truyền thống đã kết nối biết bao thế hệ người Mông. Ảnh nguồn internet
Chè Shan tuyết: Đặc sản vang danh thế giới
Với cánh chè to, xoăn chặt, phủ lớp tuyết trắng, chè Shan tuyết Yên Bái mang hương thơm đặc trưng và vị chát nhẹ, ngọt hậu đậm đà. Khi pha, nước chè có màu vàng sáng hoặc xanh trong, hội tụ đủ 18 vị đầu đẳng của chè thế giới. Đây chính là lý do khiến Viện sĩ K.M. Djemmukhatze từng ca ngợi chè Suối Giàng là "độc nhất vô nhị" khi ông đến thăm vùng đất này.
Các sản phẩm như hồng trà, bạch trà, tuyết trà, hay trà phổ nhĩ từ chè Shan tuyết đã được xuất khẩu đến nhiều quốc gia, khẳng định vị thế của Yên Bái trên bản đồ chè thế giới. Với việc được cấp chứng nhận chỉ dẫn địa lý “Suối Giàng Văn Chấn” và “Phình Hồ,” chè Shan tuyết không chỉ là sản phẩm nông nghiệp mà còn là biểu tượng văn hóa đặc sắc của địa phương.
Hướng tới bảo tồn và phát triển bền vững
Trước những thách thức của thị trường và nguy cơ suy giảm nguồn gen quý hiếm, Yên Bái đã triển khai các biện pháp bảo tồn và phát triển chè Shan tuyết một cách bền vững. Hàng năm, các huyện Văn Chấn, Trạm Tấu, và Mù Căng Chải không chỉ phục tráng các cây chè cổ mà còn mở rộng diện tích trồng chè hữu cơ, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.
Bên cạnh đó, người dân được hướng dẫn kỹ thuật canh tác sạch, sử dụng chế phẩm sinh học và hạn chế đốn tỉa để giữ nguyên giá trị dinh dưỡng của búp chè. Chính quyền địa phương cũng đẩy mạnh quảng bá chè Shan tuyết kết hợp với du lịch sinh thái, thu hút du khách đến tham quan và trải nghiệm.
Cây chè Shan tuyết: Tài nguyên quý giá cho tương lai
Chè Shan tuyết không chỉ là tài sản quý giá của Yên Bái mà còn là niềm tự hào của cả nước. Việc bảo tồn và phát triển loại cây này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn gìn giữ những giá trị văn hóa, lịch sử và thiên nhiên đặc sắc.
Đến với Suối Giàng, du khách không chỉ thưởng thức vị chè thơm ngon mà còn cảm nhận được hơi thở của núi rừng, văn hóa và con người nơi đây. Cây chè Shan tuyết mãi mãi là biểu tượng sống động của sự hòa quyện giữa thiên nhiên và con người, mở ra một tương lai bền vững cho vùng cao Yên Bái.