Khi những cơn gió lạnh của mùa đông ùa về, Hà Nội chìm trong không khí se sắt, tĩnh lặng của mùa giá rét. Trong khung cảnh ấy, hình ảnh những chén trà nóng vỉa hè bỗng trở thành biểu tượng ấm áp, thân thuộc, gợi lên nét văn hóa đặc trưng của người Hà Nội. "Chè chén" - cách gọi bình dị của người dân địa phương khi nói về những quán trà nhỏ ven đường - không chỉ là một thức uống giải khát, mà còn là một phần của hồn phố, của nhịp sống thủ đô.
"Chè chén" là cách gọi bình dị của người dân địa phương khi nói về những quán trà nhỏ ven đường. Ảnh minh họa
Chè chén đã tồn tại từ rất lâu đời. Không ai biết rõ chính xác thời điểm nó xuất hiện, nhưng hình ảnh những quán trà nhỏ bên vệ đường đã trở nên quen thuộc với bất kỳ ai từng sống hay ghé thăm Hà Nội. Từ các cô chú lao động, các cụ già nghỉ hưu, đến những người trẻ bận rộn, ai nấy đều có thể ngồi lại bên những hàng chè chén, nhấm nháp chén trà nóng và tận hưởng khoảnh khắc thư thái giữa nhịp sống hối hả.
Không cầu kỳ như các nghi thức trà đạo, chè chén mang đến sự giản đơn nhưng tinh tế. Trà mạn, loại trà khô đặc trưng của miền Bắc, khi pha lên có vị đắng, chát đặc trưng, nhưng để lại dư vị ngọt ngào nơi đầu lưỡi. Nước sôi già được rót vào ấm tích, một loại ấm sành sứ giúp giữ nhiệt lâu, và trà được ủ trong ấm để mỗi khi rót ra chén, vị trà vẫn ấm nóng, đậm đà. Chén trà nhỏ, nhấp từng ngụm chậm rãi, giúp người uống có thể cảm nhận trọn vẹn sự tinh tế của trà, vừa thưởng thức vừa đối diện với những cảm xúc, suy nghĩ của mình.
Đặc biệt, vào những ngày đông lạnh giá, thú vui ngồi bên hàng chè chén càng thêm thi vị. Trong cái lạnh cắt da cắt thịt, chén trà nóng trở thành nguồn hơi ấm, lan tỏa khắp cơ thể. Cảnh người dân ngồi chụm đầu bên nhau, tay ôm chặt chén trà nóng, tận hưởng cái hơi ấm len lỏi từ đôi bàn tay đến tận tâm hồn, tạo nên một nét đẹp không thể nhầm lẫn của Hà Nội. Với nhiều người, uống trà trong nhà dù có ấm áp đến đâu cũng không thể bằng cái thú ngồi ngoài trời lạnh, nhâm nhi chén trà nóng và ngắm nhìn phố phường chìm trong ánh đèn mờ ảo.
Dù Hà Nội đã thay đổi rất nhiều theo năm tháng, với những con phố sang trọng hơn, những cửa hàng sáng đèn lung linh, nhưng giữa lòng phố thị đông đúc, những hàng chè chén vẫn giữ được sự giản đơn và khiêm nhường. Hình ảnh những người bán chè chén, thường là các cụ già hay những người lao động nghèo, ngồi co ro dưới mái hiên trong những đêm đông giá lạnh, chờ đợi người khách qua đường để bán một vài chén trà, là một phần không thể thiếu trong ký ức của bao người.
Trên những chiếc bàn nhựa nhỏ, vài phong kẹo, vài lon nước ngọt, và đôi khi là một cái điếu cày, bức tranh hàng chè chén vẫn giữ nguyên nét mộc mạc, gần gũi. Họa chăng, thay đổi chỉ nằm ở việc giờ đây, thay vì uống trà bằng chén nhỏ, người ta có thể uống bằng cốc nhựa hoặc thủy tinh. Nhưng dù cho vật dụng có thay đổi, tinh thần của chè chén vẫn còn đó – vẫn là sự kết nối con người với con người, là nơi sẻ chia những câu chuyện đời thường trong không gian giản dị.
Trải qua bao thăng trầm của thời gian, chè chén vẫn giữ được nét đẹp dung dị của mình. Đó là một phần văn hóa không thể thiếu của Hà Nội, đặc biệt là vào những ngày đông giá lạnh. Không chỉ là thức uống ấm nóng, chè chén còn là biểu tượng của sự kết nối, của tình người và lòng sẻ chia. Nó mang lại cảm giác ấm áp và gần gũi giữa lòng phố thị đông đúc và xa hoa.
Chè chén không chỉ là một thức uống bình dân, mà còn là linh hồn của mùa đông Hà Nội, của những ngày gió rét mà người ta vẫn tìm thấy sự ấm áp trong từng chén trà nhỏ. Trong sự giản dị và tinh tế ấy, chè chén đã góp phần làm nên nét đặc sắc của văn hóa Hà Nội, khiến mỗi người khi nghĩ về thành phố này, luôn nhớ đến chén trà nóng giữa gió đông lãng đãng.