Trên bản đồ chè Việt Nam, mỗi vùng chè mang một câu chuyện và bản sắc riêng. Nếu Thái Nguyên nổi tiếng với hương cốm dịu ngọt của trà xanh, Lào Cai được biết đến nhờ chè Shan Tuyết cổ thụ trên núi cao, thì Quảng Ninh có một “viên ngọc xanh” đặc biệt – chè Đường Hoa. Nằm ven biển, nơi những luồng gió mát từ Vịnh Bắc Bộ thổi vào, vùng chè này tạo nên sự hòa quyện độc đáo giữa hương núi đồi và vị mặn mòi của biển cả, hình thành một thương hiệu chè tinh tế, khó trộn lẫn và đầy sức hút.
Đường Hoa được biết đến với nhiều giống chè đặc sản, tiêu biểu như Ngọc Thúy, Hương Bắc Sơn, chè trung du cùng các giống lai chọn lọc.
Lợi thế tự nhiên tạo nên hương vị khác biệt
Xã Đường Hoa được hình thành từ sự sáp nhập của ba xã Quảng Long, Quảng Sơn và Đường Hoa cũ, với diện tích trồng chè gần 200 ha. Vùng đất này sở hữu điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu hết sức đặc biệt: đất đồi ven biển tơi xốp, giàu khoáng chất, kết hợp cùng những đợt gió biển mang hơi ẩm tự nhiên thổi vào quanh năm. Chính yếu tố vi khí hậu này đã giúp điều hòa nhiệt độ, giảm bớt sự khắc nghiệt của mùa hè và hạn chế sâu bệnh trên cây chè.
Nhờ đó, búp chè Đường Hoa có màu xanh tươi sáng, cánh nhỏ mảnh, hương thơm thanh dịu, hậu vị ngọt sâu và đặc biệt lưu hương lâu trong vòm miệng. Người thưởng thức thường cảm nhận được sự hài hòa tinh tế, vừa có vị đậm đà của núi đồi, vừa phảng phất sự mát lành từ hơi thở biển cả. Đây chính là lợi thế so sánh mà ít vùng chè nào có được.
Sức sống từ những giống chè đặc sản
Ngoài điều kiện tự nhiên thuận lợi, xã Đường Hoa còn nổi bật với nhiều giống chè đặc sản, trong đó có chè Ngọc Thúy, Hương Bắc Sơn, chè trung du và các giống lai. Đặc biệt, chè Ngọc Thúy có năng suất vượt trội, đạt 15–16 tấn/ha/năm, cao gấp đôi so với năng suất trung bình cả nước. Không chỉ nhiều về sản lượng, chất lượng của các giống chè nơi đây cũng được đánh giá cao nhờ vị đậm, hương bền, thích hợp để chế biến các dòng chè xanh cao cấp và chè hương.
Sản lượng chè búp tươi hằng năm của Đường Hoa đạt từ 1.600 đến 2.000 tấn, cung cấp nguồn nguyên liệu dồi dào cho các cơ sở chế biến trong vùng. Điều này không chỉ giúp duy trì sinh kế ổn định cho hàng trăm hộ nông dân mà còn mở ra cơ hội đưa chè Đường Hoa vươn xa trên thị trường.
Xây dựng thương hiệu từ giá trị OCOP
Trong bối cảnh hội nhập, chỉ có sản phẩm gắn với thương hiệu mới có thể tạo ra chỗ đứng bền vững. Đường Hoa đã sớm tham gia chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) và đạt nhiều kết quả khả quan. Một số cơ sở sản xuất chè đã có sản phẩm đạt 3 sao, 4 sao OCOP, tiêu biểu như Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng và Thương mại Việt Tú với 8 sản phẩm đạt chuẩn 4 sao.
Bên cạnh đó, các hợp tác xã và tổ hợp tác như Hợp tác xã Chè Đường Hoa Cương, Câu lạc bộ chế biến chè Quảng Long đã hình thành, tạo sự liên kết trong sản xuất và tiêu thụ. Đây là nền tảng quan trọng để chè Đường Hoa không chỉ dừng lại ở thị trường địa phương, mà còn tiến tới hệ thống siêu thị, sàn thương mại điện tử, đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng hiện đại.
Khoa học – Chìa khóa nâng cao sức cạnh tranh
Một trong những thách thức lớn của ngành chè là tình trạng chè già cỗi, năng suất thấp và khó cạnh tranh với các vùng sản xuất quy mô công nghiệp. Nhận thấy điều đó, chính quyền và các nhà khoa học đã khuyến nghị xã Đường Hoa cần tập trung cải tạo giống, thay thế diện tích chè già bằng các giống mới có năng suất và chất lượng cao.
Việc áp dụng quy trình sản xuất VietGAP và hữu cơ không chỉ giúp nâng cao chất lượng sản phẩm, mà còn mở đường cho chè Đường Hoa tham gia thị trường xuất khẩu, nơi các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm ngày càng khắt khe. Đồng thời, việc đưa cơ giới hóa và công nghệ số vào quản lý vùng chè sẽ giúp giảm chi phí, tăng hiệu quả và minh bạch hóa quy trình sản xuất, tạo niềm tin vững chắc cho người tiêu dùng.
Chè – Cầu nối văn hóa và du lịch cộng đồng
Điều làm nên sức hấp dẫn lâu dài của một sản phẩm nông nghiệp không chỉ nằm ở chất lượng, mà còn ở giá trị văn hóa đi kèm. Xã Đường Hoa với vị trí ven biển, cảnh quan núi đồi thơ mộng và những đồi chè xanh mướt chính là điều kiện lý tưởng để phát triển mô hình du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm chè.
Du khách không chỉ được thưởng thức những chén chè Đường Hoa hương vị đặc biệt, mà còn có cơ hội tham gia hái chè, chế biến thủ công, tìm hiểu phong tục, tập quán của người dân địa phương. Sự kết hợp giữa sản phẩm nông nghiệp và du lịch sẽ giúp chè Đường Hoa nâng tầm giá trị, đồng thời mang lại nguồn thu mới, bền vững hơn cho cộng đồng.
Hướng tới một thương hiệu chè bền vững
Để chè Đường Hoa thực sự trở thành “hương vị của núi đồi hòa quyện cùng gió biển”, cần có sự chung tay của cả chính quyền, doanh nghiệp và người dân. Cụ thể, địa phương cần tiếp tục quy hoạch vùng chè tập trung, xây dựng nhãn hiệu tập thể “Chè Đường Hoa”, đẩy mạnh xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường trong và ngoài nước. Người dân cần kiên trì sản xuất theo quy trình an toàn, gắn kết trong các hợp tác xã để tăng sức cạnh tranh. Doanh nghiệp cần đầu tư chế biến sâu, đa dạng hóa sản phẩm, từ chè xanh truyền thống đến các dòng trà túi lọc, trà hương, trà cao cấp đóng gói hiện đại.
Với sự hội tụ của thiên nhiên ưu đãi, giống chè đặc sắc, cùng quyết tâm đổi mới trong sản xuất và chế biến, Đường Hoa hoàn toàn có thể trở thành một trong những thương hiệu chè tiêu biểu của Việt Nam. Không chỉ là một thức uống, chè Đường Hoa còn là kết tinh của đất trời, là câu chuyện văn hóa độc đáo, là niềm tự hào của người dân vùng đất ven biển Quảng Ninh.