Cao nguyên Mộc Châu, với vẻ đẹp nguyên sơ và khí hậu mát mẻ quanh năm, là quê hương của quần thể chè Shan tuyết cổ thụ quý giá một biểu tượng hòa quyện giữa thiên nhiên kỳ vĩ và văn hóa truyền thống Tây Bắc. Được công nhận là Cây Di sản Việt Nam vào năm 2023, những cây chè này không chỉ lưu giữ giá trị lịch sử lâu đời mà còn mở ra tiềm năng lớn về du lịch bền vững và phát triển kinh tế tại Mộc Châu.
Quần thể 57 cây chè cổ Shan tuyết ở Mộc Châu là Cây Di sản Việt Nam. Ảnh nguồn internet
Quần thể 57 cây chè Shan tuyết cổ thụ tại tiểu khu Bản Ôn, thị trấn Nông Trường Mộc Châu, có tuổi đời từ 100-200 năm. Với chiều cao từ 3-5m, đường kính thân cây từ 25-40cm, mỗi cây chè như một chứng nhân lịch sử, in dấu thời gian qua lớp rêu phong và thân cành gân guốc. Ở độ cao trên 1.000m, các búp chè Shan tuyết hấp thụ tinh hoa đất trời, tạo nên hương vị độc nhất: vị đắng nhẹ, ngọt hậu, và hương thơm thanh khiết, làm say lòng những người yêu trà.
Cây chè cổ thụ Tô Múa được phân bổ tại nhiều bản trên địa bàn xã. Ảnh nguồn internet
Không dừng lại ở đó, vùng đất Tô Múa, cách không xa Bản Ôn, cũng sở hữu hơn 2.100 cây chè cổ thụ tại các bản làng như Pàn Ngùa, Suối Liếm hay Cho Đáy. Những cây chè cao từ 2-3m, búp chè phủ lớp lông tơ trắng mịn, khi chế biến cho ra nước chè vàng óng ánh, được ví như mật ong núi rừng.
Chè Chờ Lồng thường lên thẳng, chứ không xòe nhiều như chè Suối Giàng. Ảnh nguồn internet
Nhận thức rõ giá trị của giống chè Shan tuyết cổ thụ, huyện Mộc Châu đã cam kết bảo vệ nghiêm ngặt quần thể này. Cùng với đó, Công ty Cổ phần Chè Cờ Đỏ Mộc Châu đã đầu tư hệ thống hạ tầng, phát triển các sản phẩm OCOP từ chè Shan tuyết và gắn kết giá trị văn hóa trà vào du lịch sinh thái.
Các sản phẩm từ chè Shan tuyết không chỉ đạt tiêu chuẩn sạch, thân thiện môi trường mà còn mang lại giá trị kinh tế cao, góp phần cải thiện đời sống người dân địa phương. Điển hình là giống chè Chờ Lồng giống chè gần 200 năm tuổi từng được mang sang Nam Á bởi các kỹ sư người Pháp và trở thành cây chủ lực của ngành chè Sri Lanka.
Cây chè Shan tuyết cổ thụ không chỉ đơn thuần là nguồn nguyên liệu quý giá mà còn chứa đựng câu chuyện về văn hóa và thiên nhiên của người Tây Bắc. Một tách trà Shan tuyết không chỉ là thức uống thơm ngon mà còn là sự giao hòa của hương vị thời gian, bản sắc địa phương và sự kỳ công của những người chăm sóc.
Trong bối cảnh toàn cầu hướng đến phát triển bền vững, việc bảo tồn và phát huy giá trị của cây chè cổ thụ Mộc Châu không chỉ là trách nhiệm mà còn là cơ hội để vùng đất này khẳng định vị thế trên bản đồ du lịch và nông sản quốc tế.