Dưới chân những dãy núi hùng vĩ của huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang, nơi mây vờn quanh những tán chè cổ thụ, một báu vật của đất trời Tây Bắc đã ra đời chè Shan tuyết. Không chỉ là một thức uống, chè Shan tuyết Hoàng Su Phì còn là kết tinh của thiên nhiên, văn hóa và bàn tay khéo léo của đồng bào nơi đây. Từ những búp chè non phủ lớp sương trắng mịn, qua quy trình chế biến kỳ công, mỗi tách trà đều mang trong mình hương vị thanh tao, đậm đà và đầy bản sắc. Giữa dòng chảy hội nhập, chè Shan tuyết Hoàng Su Phì không chỉ vươn xa ra thế giới mà còn trở thành biểu tượng của sự gìn giữ và phát huy truyền thống quý báu. Ngày Xuân uống chén trà thượng phẩm chính là món quà chân quý nhất từ núi rừng Hoàng Su Phì dành cho khách hàng muôn nơi.
Chè Shan tuyết là cây trồng chủ lực của huyện Hoàng Su Phì.
Bên tách trà nóng tỏa ngát hương Xuân, ông Lý Chòi Nhàn, Phó Chủ tịch UBND huyện Hoàng Su Phì cho biết, hiện nay toàn huyện có 10 hợp tác xã (HTX) và doanh nghiệp sản xuất, chế biến chè quy mô vừa, 20 cơ sở chế biến nhỏ và hơn 300 hộ gia đình tham gia sản xuất. Các sản phẩm chè của huyện rất đa dạng về chủng loại như chè xanh, hồng trà, trà Phổ Nhĩ ép bánh, trà Shan tiên, trà Móng rồng... với giá bán từ 150 nghìn đồng đến 12 triệu đồng/kg. Không chỉ tiêu thụ trong nước, chè Shan tuyết Hoàng Su Phì đã xuất khẩu sang nhiều quốc gia như Trung Quốc, Nga, Đức... Đến nay, huyện có 12 sản phẩm chè Shan tuyết đạt OCOP 3 sao trở lên, trong đó có 2 sản phẩm được chứng nhận OCOP 5 sao cấp Quốc gia.
Đặc biệt, HTX Chế biến chè Phìn Hồ là đơn vị duy nhất của tỉnh có sản phẩm chè đạt tiêu chuẩn OCOP 5 sao cấp Quốc gia. Dựa vào lợi thế của cây chè Shan tuyết cùng với việc mở rộng quy mô sản xuất, HTX Chế biến chè Phìn Hồ chú trọng tuyên truyền, liên kết với người dân để sản xuất chè theo hướng hữu cơ, an toàn. Nhờ đó, sản phẩm chè của HTX luôn khẳng định được uy tín và thương hiệu riêng trên thị trường trong và ngoài nước.
Để nâng cao giá trị cây chè, Ban Chấp hành Đảng bộ huyện Hoàng Su Phì đã ban hành Nghị quyết "Nâng cao thương hiệu chè Shan tuyết Hoàng Su Phì giai đoạn 2021 - 2025, tầm nhìn đến 2030". Sau gần 5 năm thực hiện, giá trị sản xuất chè đã tăng trưởng vượt bậc, đạt mức tăng hơn 70% so với trước. Toàn huyện duy trì diện tích chè ổn định ở mức 4.600 ha, trong đó diện tích thu hoạch đạt 4.300 ha. Sản lượng chè búp tươi năm 2024 ước đạt 11.900 tấn, sản lượng sau chế biến đạt 2.380 tấn. Các xã nằm trong vùng trọng điểm chè của huyện gồm 9 xã: Thông Nguyên, Nậm Ty, Túng Sán, Nậm Dịch, Nam Sơn, Nậm Khòa, Hồ Thầu, Tả Sử Choóng, Bản Luốc.
Để tiếp tục phát triển và nâng cao thương hiệu chè, huyện Hoàng Su Phì đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động các doanh nghiệp, HTX và hộ sản xuất tham gia chương trình OCOP. Các cơ quan chức năng cũng tích cực hỗ trợ chủ thể sản xuất trong việc xây dựng ý tưởng, hoàn thiện hồ sơ và đánh giá chất lượng sản phẩm. Bên cạnh đó, huyện cũng phối hợp với nhiều nguồn lực để hỗ trợ các cơ sở sản xuất chè nâng cao chất lượng sản phẩm và nâng hạng sao OCOP.
Phó Chủ tịch UBND huyện Hoàng Su Phì, ông Lý Chòi Nhàn, nhấn mạnh: "Chè Shan tuyết là cây trồng chủ lực của huyện. Trong thời gian qua, huyện đã tập trung đẩy mạnh phát triển chè theo hướng hữu cơ, gắn kết sản xuất, chế biến với vùng nguyên liệu và tiêu thụ sản phẩm nhằm nâng cao thương hiệu và giá trị chè Shan tuyết cổ thụ. Đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường trong nước và quốc tế." Trong thời gian tới, huyện sẽ tiếp tục hướng dẫn người dân trồng dặm trên diện tích chè già cỗi, tổ chức đào tạo, tập huấn kỹ thuật trồng, thu hoạch, bảo quản chè để nâng cao chất lượng. Đồng thời, huyện cũng khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào ngành chè bằng cách tạo điều kiện thuê đất, xây dựng nhà xưởng chế biến, kho bảo quản và đẩy mạnh tiêu thụ sản phẩm. Bên cạnh đó, huyện hỗ trợ các cơ sở chế biến chè trong việc đổi mới thiết bị công nghệ, hướng đến sản xuất theo tiêu chuẩn Việt Nam, hữu cơ châu Âu và GLOBALG.A.P để phục vụ xuất khẩu.
Chè Shan tuyết Hà Giang nói chung, chè Shan tuyết Hoàng Su Phì nói riêng đã khẳng định được vị thế vững chắc trên thị trường trong nước và quốc tế. Tuy nhiên, việc giữ gìn và phát triển thương hiệu chè Shan tuyết bền vững vẫn là một thách thức lớn. Để nâng cao giá trị sản phẩm, không chỉ có sự định hướng của chính quyền địa phương mà còn cần sự đồng lòng của doanh nghiệp, HTX và người trồng chè. Chỉ khi có sự chung tay của tất cả các bên, cây chè Shan tuyết mới tiếp tục phát triển, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, thúc đẩy kinh tế - xã hội huyện Hoàng Su Phì ngày càng phát triển vững mạnh.