Trong hàng nghìn năm lịch sử, trà không chỉ là một loại thức uống, mà còn là một biểu tượng văn hóa, một nhịp cầu kết nối con người. Việt Nam, một trong những cái nôi chè cổ thụ của thế giới, sở hữu di sản trà Shan Tuyết ngàn năm tuổi, cùng những vùng trà xanh mướt trải dài từ Thái Nguyên, Phú Thọ đến Lâm Đồng, Mộc Châu. Thế nhưng, dù giàu tiềm năng, ngành chè Việt Nam vẫn chưa thực sự trở thành “đại sứ văn hóa” như kỳ vọng. Chính trong bối cảnh này, Nghị quyết 59-NQ/TW của Bộ Chính trị đã mở ra một hướng đi mới: gắn hội nhập kinh tế quốc tế với ngoại giao văn hóa, để chè không chỉ là sản phẩm nông nghiệp mà còn là cầu nối lan tỏa hình ảnh Việt Nam ra thế giới.
Nghị quyết 59 mở ra cơ hội mới cho chè Việt Nam. Ảnh minh họa
Ngoại giao trà – Sức mạnh mềm trong kỷ nguyên hội nhập
Thế giới đã chứng kiến nhiều cường quốc sử dụng trà như công cụ ngoại giao mềm. Trung Quốc từng coi trà là biểu tượng quyền lực trong Con đường Tơ lụa. Nhật Bản biến trà đạo thành nghệ thuật, làm say mê bạn bè quốc tế. Ngay cả Anh quốc, nhờ trà, cũng kiến tạo nên một “văn hóa chiều” lan tỏa khắp thế giới.
Với Việt Nam, Nghị quyết 59 nhấn mạnh việc nâng cao vai trò ngoại giao văn hóa, ngoại giao nhân dân và ngoại giao đa phương. Trong chiến lược ấy, chè hoàn toàn có thể trở thành phương tiện truyền tải thông điệp: Việt Nam thân thiện, sáng tạo, trách nhiệm và giàu bản sắc. Đơn cử như một chén trà Shan Tuyết không chỉ mang hương vị núi rừng Tây Bắc, mà còn gửi gắm câu chuyện về sự bền bỉ, hài hòa giữa con người và thiên nhiên Việt Nam.
Khi kinh tế và văn hóa song hành
Nghị quyết 59 không chỉ định hướng về thương mại, mà còn đặt ra yêu cầu kết hợp ngoại giao kinh tế với ngoại giao văn hóa. Điều này đặc biệt quan trọng với chè Việt. Bởi nếu chỉ xuất khẩu thô, chè chỉ là hàng nông sản. Nhưng khi được định vị như sản phẩm văn hóa, nó trở thành câu chuyện có chiều sâu, tạo giá trị gia tăng vượt trội.
Thực tế cho thấy, từ những lễ hội trà ở Thái Nguyên, Lào Cai, đến các không gian trà đạo tại Hà Nội hay việc đưa trà vào các sự kiện ngoại giao, tất cả đều tạo nên hiệu ứng lan tỏa tích cực. Với bạn bè quốc tế, trà không chỉ là một thức uống, mà còn là cơ hội để cảm nhận tinh thần hiếu khách, sự tinh tế và óc sáng tạo của người Việt. Đó chính là biểu hiện sinh động của “sức mạnh mềm” mà Nghị quyết 59 nhấn mạnh: hội nhập nhưng không hòa tan, giữ trọn bản sắc đồng thời chủ động định hình những chuẩn mực mới.
Trà hữu cơ – Tấm hộ chiếu xanh để bước ra thế giới
Một trong những điểm nhấn của Nghị quyết 59 là phát triển kinh tế xanh, bền vững. Với chè, điều này mở ra hướng đi then chốt: trà hữu cơ. Các vùng trà hữu cơ ở Tuyên Quang, Phú Thọ, Thái Nguyên, Lào Cai hay Lâm Đồng đang cho thấy giá trị vượt trội: giá bán cao gấp nhiều lần so với trà đại trà, được người tiêu dùng quốc tế ưa chuộng vì yếu tố sức khỏe và môi trường.
Chính sách hỗ trợ chuyển đổi đất đai, xây dựng tiêu chuẩn quốc gia về trà hữu cơ và quảng bá thương hiệu trên các diễn đàn quốc tế, như tinh thần Nghị quyết 59, sẽ giúp trà Việt sở hữu “tấm hộ chiếu xanh” để bước vào chuỗi giá trị toàn cầu. Khi ấy, mỗi sản phẩm trà không chỉ mang giá trị kinh tế, mà còn là thông điệp về cam kết của Việt Nam với một thế giới bền vững.
Trà và câu chuyện thương hiệu quốc gia
Một quốc gia trỗi dậy không chỉ nhờ kinh tế, mà còn nhờ bản sắc văn hóa được nhận diện toàn cầu. Với trà, Việt Nam có cơ hội xây dựng thương hiệu quốc gia tương tự như Nhật Bản với trà đạo hay Sri Lanka với trà Ceylon.
Nghị quyết 59 mở đường để Nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng cùng tham gia xây dựng thương hiệu trà Việt gắn với yếu tố “sạch, xanh, nguyên bản”. Thay vì chỉ xuất khẩu nguyên liệu thô, nhiều doanh nghiệp đang đầu tư bao bì sang trọng, thiết kế hiện đại, biến hộp trà thành món quà văn hóa. Một hộp trà Tân Cương không chỉ là thức uống, mà là “thông điệp Việt Nam” gửi đến bạn bè thế giới.
Cầu nối văn hóa trong kỷ nguyên số
Ngoại giao số, một khía cạnh quan trọng trong Nghị quyết 59, cũng mở ra hướng mới cho ngoại giao trà. Các nền tảng trực tuyến, thương mại điện tử và mạng xã hội giúp câu chuyện trà Việt lan tỏa nhanh chóng. Những video giới thiệu về cây trà Shan Tuyết nghìn năm tuổi, những buổi livestream pha trà truyền thống hay chiến dịch quảng bá trên nền tảng quốc tế đều góp phần đưa chè Việt đến gần hơn với giới trẻ toàn cầu.
Khi kết hợp ngoại giao số và ngoại giao trà, Việt Nam không chỉ quảng bá một sản phẩm, mà còn lan tỏa phong cách sống, một lối sống coi trọng thiên nhiên, sức khỏe và sự giao hòa.
Kết nối kinh tế, văn hóa và chính trị
Điểm đặc biệt của Nghị quyết 59 là tính toàn diện: hội nhập không chỉ là chuyện thương mại, mà còn là cách một quốc gia thể hiện vai trò và trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế. Đặt trong bối cảnh này, chè Việt không chỉ góp phần nâng cao kim ngạch xuất khẩu, mà còn đóng vai trò “đại sứ” trong ngoại giao nhân dân, làm cầu nối giữa Việt Nam với bạn bè quốc tế.
Một buổi thưởng trà tại hội nghị ASEAN, một hộp trà hữu cơ làm quà tặng trong chuyến công du, hay một không gian trà Việt tại hội chợ quốc tế, tất cả đều góp phần khẳng định vị thế một Việt Nam tự tin, sáng tạo và có trách nhiệm.
Ngoại giao trà, dưới ánh sáng Nghị quyết 59, không chỉ giúp ngành chè tìm được lối đi mới, mà còn biến chè thành biểu tượng văn hóa lan tỏa toàn cầu. Đây là con đường để chè Việt không chỉ hiện diện trong hơn 70 quốc gia, mà còn được thế giới nhận diện như một phần bản sắc Việt Nam.
Với Nghị quyết 59 làm kim chỉ nam, chè Việt có cơ hội bước ra thế giới không chỉ bằng hương vị, mà còn bằng tinh thần và câu chuyện văn hóa. Một chén trà, từ đó, trở thành “cầu nối” gắn kết Việt Nam với bạn bè quốc tế, khẳng định vị thế quốc gia đang vươn lên mạnh mẽ trong thời kỳ hội nhập.