Trên bản đồ nông nghiệp tỉnh Thái Nguyên, thủ phủ chè của cả nước, xã Đại Phúc (huyện Đại Từ) ghi dấu ấn không chỉ nhờ diện tích chè lớn mà còn bởi tầm nhìn phát triển dài hạn, định hướng chiến lược rõ ràng và sự chung tay đồng bộ của cả hệ thống chính trị. Với hơn 1.260ha chè, chiếm tỷ lệ đáng kể trong tổng diện tích chè toàn tỉnh, Đại Phúc đang dần khẳng định vị thế là “vùng chè chiến lược”, nuôi dưỡng khát vọng đưa cây chè trở thành mũi nhọn kinh tế, phấn đấu đạt doanh thu 1.000 đến 1.500 tỷ đồng mỗi năm vào năm 2030.
Nhiều hộ ở Đại Phúc chuyển từ canh tác đơn lẻ sang hợp tác, ưu tiên chất lượng và truy xuất nguồn gốc sản phẩm.
Tư duy phát triển từ thực tiễn sản xuất
Tại xóm Cây Thị, hộ chị Lương Thị Thảo là một trong những ví dụ điển hình về cách làm nông nghiệp bền vững, hiệu quả. Duy trì 1.000m² chè và thường xuyên nuôi từ 10-15 con trâu, chị Thảo tận dụng triệt để phân chuồng ủ hoai mục để bón cho chè thay vì phụ thuộc vào phân bón hóa học. Kết quả mang lại là những luống chè xanh rờn, khỏe mạnh quanh năm, năng suất cao và hương vị đậm đà điều mà nhiều hộ trồng chè theo kiểu truyền thống khó đạt được.
Câu chuyện của chị Thảo không còn là cá biệt. Nhiều hộ dân ở Đại Phúc đang dần thay đổi tư duy sản xuất, chuyển từ canh tác đơn lẻ sang liên kết hợp tác, từ bón phân vô cơ sang sử dụng chế phẩm sinh học, từ chú trọng năng suất sang coi trọng chất lượng và truy xuất nguồn gốc sản phẩm.
Sức bật từ các hợp tác xã kiểu mới
Nếu trước đây, người trồng chè bán nguyên liệu một cách rời rạc, dễ bị ép giá, thì hiện nay, các hợp tác xã (HTX) đóng vai trò trung tâm trong việc tổ chức sản xuất và tạo chuỗi giá trị bền vững. Tiêu biểu như HTX chè Kim Thoa được thành lập từ năm 2022 với vốn điều lệ 600 triệu đồng, 7 thành viên đã nhanh chóng khẳng định vị thế nhờ hướng đi bài bản: sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, kiểm soát quy trình từ đất, cây, phân bón, nước đến chế biến và đóng gói.
Hiện nay, HTX Kim Thoa duy trì 5ha vùng nguyên liệu đạt chuẩn, mỗi năm cung cấp trên 88 tấn chè búp tươi, trong đó khoảng 75% được chính HTX thu mua, chế biến và đưa ra thị trường. Trung bình mỗi năm, HTX xuất bán khoảng 6 tấn chè khô, doanh thu đạt khoảng 1 tỷ đồng. Sản phẩm chè của HTX đã được chứng nhận OCOP 4 sao, mở ra cánh cửa đến với các thị trường cao cấp hơn.
Điểm đáng chú ý là toàn bộ thành viên HTX cũng như hộ liên kết đều cam kết sử dụng phân hữu cơ, vi sinh, thực hiện quy trình chăm sóc thủ công, phòng trừ sâu bệnh bằng chế phẩm sinh học hướng tới mục tiêu sản xuất chè an toàn, sạch và có thể truy xuất nguồn gốc rõ ràng.
Cây chè – Trung tâm của chuyển đổi số và du lịch nông nghiệp
Không chỉ dừng lại ở sản xuất và chế biến, xã Đại Phúc đang từng bước hiện thực hóa giấc mơ nâng cao giá trị cây chè thông qua chuyển đổi số và tích hợp chè vào chuỗi phát triển du lịch. Địa phương xác định cây chè không chỉ là sản phẩm nông nghiệp mà còn là "đại sứ văn hóa", là trải nghiệm bản địa đặc sắc có thể thu hút khách du lịch trong và ngoài nước.
Ông Nguyễn Nam Tiến, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Đại Phúc cho biết, chính quyền địa phương đang tập trung đầu tư vào chế biến sâu, xây dựng thương hiệu mạnh cho sản phẩm chè, đồng thời đẩy mạnh quảng bá văn hóa trà như một phần trong chiến lược phát triển du lịch sinh thái, du lịch trải nghiệm gắn với nông nghiệp. Các ứng dụng công nghệ số sẽ được đưa vào để truy xuất nguồn gốc, minh bạch quy trình và tăng sức cạnh tranh trên sàn thương mại điện tử.
Mục tiêu lớn – Tầm nhìn dài hạn
Đến năm 2030, xã Đại Phúc đặt mục tiêu sản lượng chè búp tươi đạt hơn 31.500 tấn/năm, giá trị trung bình đạt từ 900 triệu đến 1 tỷ đồng/ha/năm. Tổng doanh thu từ cây chè dự kiến chạm mốc 1.268 đến 1.500 tỷ đồng/năm.
Để hiện thực hóa mục tiêu này, xã Đại Phúc sẽ tiếp tục mở rộng vùng chè theo chuẩn VietGAP, hướng hữu cơ; đẩy mạnh hình thành các tổ hợp tác, HTX kiểu mới; đào tạo nguồn nhân lực có trình độ kỹ thuật cao; ứng dụng công nghệ vào từng khâu từ trồng, chăm sóc, chế biến đến phân phối. Đặc biệt, các doanh nghiệp, nhà đầu tư sẽ được khuyến khích tham gia vào chuỗi giá trị chè, từ sản xuất đến du lịch, tạo động lực lan tỏa kinh tế địa phương.
Từ nông sản đến sản phẩm có thương hiệu
Có thể nói, xã Đại Phúc không đơn thuần phát triển cây chè để “bán nguyên liệu”, mà đang từng bước nâng cấp cây chè thành một “sản phẩm có thương hiệu”. Đây là bước chuyển tư duy quan trọng, đưa nông nghiệp địa phương ra khỏi tư duy sản xuất nhỏ lẻ, manh mún. Cây chè vốn là biểu tượng nông nghiệp lâu đời của xã Đại Phúc nay đang được làm mới bằng khoa học, công nghệ và cách nghĩ đột phá.
Với khát vọng, sự đồng lòng và những bước đi đúng hướng, xã Đại Phúc không chỉ kỳ vọng vào một con số doanh thu 1.500 tỷ đồng, mà còn hướng tới một hình mẫu phát triển nông nghiệp bền vững, văn minh và đáng học hỏi trong cả nước.