Phó Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Trương Quang Nam cho rằng: “Để duy trì tốc độ phát triển và nâng cao chất lượng sống, Đà Nẵng cần một bước đột phá trong hạ tầng giao thông”.
Đường sắt đô thị: hạ tầng của tầm nhìn dài hạn
Theo Phó Chủ tịch UBND TP Trương Quang Nam, bên cạnh đà tăng trưởng mạnh mẽ, Đà Nẵng đang đối mặt với những thách thức đô thị điển hình như ùn tắc, ô nhiễm, áp lực hạ tầng và nhu cầu di chuyển ngày càng cao. “Để duy trì tốc độ phát triển và nâng cao chất lượng sống, Đà Nẵng cần một bước đột phá trong hạ tầng giao thông”, ông nhấn mạnh.
Với tầm nhìn này, đường sắt đô thị được xác định là xương sống của mô hình đô thị xanh, sạch, thông minh, không chỉ giảm ùn tắc, phát thải carbon mà còn thúc đẩy thương mại, dịch vụ, du lịch và logistics - những trụ cột của một đô thị năng động. “Đây không chỉ là dự án giao thông, mà là công trình thể hiện khát vọng đưa Đà Nẵng vươn tầm khu vực”, ông Nam nói, khẳng định quyết tâm chính trị và tinh thần hành động cụ thể của chính quyền.
Theo Phó Giám đốc Sở Xây dựng Lương Thạch Vỹ, quy hoạch hệ thống đường sắt đô thị gồm 16 tuyến với tổng chiều dài 204,7 km, trong đó có 2 tuyến metro (MRT) và 14 tuyến tàu điện nhẹ (LRT). Các tuyến sẽ kết nối các khu vực trọng điểm như sân bay quốc tế, cảng Tiên Sa, bến xe trung tâm, ga đường sắt, khu công nghệ cao, đô thị vệ tinh và các bãi biển du lịch, bảo đảm tính liên kết toàn diện và phát triển hài hòa kinh tế – xã hội – môi trường.
Đáng chú ý, hai dự án ưu tiên gồm tuyến sân bay Đà Nẵng – Hội An – Tam Kỳ – Chu Lai (giai đoạn 2025-2030) và tuyến ga đường sắt cao tốc quốc gia – ga trung tâm đường sắt đô thị, nhằm kết nối mạng lưới giao thông vùng và quốc gia, mở ra bước ngoặt cho sự phát triển đô thị thông minh và bền vững của Đà Nẵng.
Quang cảnh Hội thảo “Xây dựng hệ thống đường sắt đô thị Đà Nẵng – Tầm nhìn, thách thức và giải pháp bền vững” do UBND TP Đà Nẵng tổ chức ngày 24/10/2025.
Học từ thực tiễn, hướng tới mô hình bền vững
Tại hội thảo, nhiều chuyên gia nhấn mạnh: để triển khai thành công, Đà Nẵng cần học hỏi kinh nghiệm từ các thành phố đi trước, đặc biệt là TP Hồ Chí Minh với tuyến metro số 1 (Bến Thành – Suối Tiên).
TS Nguyễn Quốc Hiển lưu ý, công tác giải phóng mặt bằng và di dời hạ tầng kỹ thuật phải hoàn tất trước khi khởi công, tránh vướng tiến độ như các dự án lớn khác. Đồng thời, thành phố cần nghiên cứu tổng thể từ đầu, xác định loại hình, công nghệ và tiêu chuẩn kỹ thuật phù hợp cho từng tuyến.
Ông Hiển cũng đề xuất xây dựng hành lang pháp lý rõ ràng, đảm bảo nguồn vốn xuyên suốt, đồng thời đánh giá rủi ro tài chính ngay từ giai đoạn đầu tư. Cơ chế ủy quyền cho chủ đầu tư phải đi kèm trách nhiệm giải trình minh bạch, phân chia gói thầu hợp lý và xây dựng ma trận quản lý giao diện từ giai đoạn thiết kế để nâng cao tính chuyên nghiệp, giảm rủi ro chồng chéo.
Đặc thù giao thông Việt Nam với lượng xe máy lớn cũng được lưu ý: bãi đỗ xe tại các nhà ga phải được tính toán kỹ lưỡng, tránh tình trạng xây dựng đường sắt nhưng bỏ qua hành vi thực tế của người dân.
Ngoài ra, mô hình TOD (Transit Oriented Development) phát triển đô thị quanh các nhà ga được xem là hướng đi chiến lược, giúp tái cấu trúc không gian đô thị, tăng giá trị đất và tạo nguồn lực tài chính bền vững cho hệ thống đường sắt.
Thành phố Đà Nẵng xác định đường sắt đô thị không chỉ là phương tiện vận tải mà là cấu phần cốt lõi trong mô hình phát triển xanh, sạch, thông minh.
Quyết tâm chính trị và sự sẵn sàng của Đà Nẵng
Từ hội thảo có thể thấy rõ: Đà Nẵng đang bước vào giai đoạn chuyển mình mạnh mẽ về tư duy phát triển hạ tầng, nơi giao thông công cộng trở thành xương sống của kinh tế xanh. Thành phố không chỉ bàn về dự án mà còn định hình mô hình quản trị đô thị tương lai.
Sự chủ động thể hiện qua việc kêu gọi đầu tư theo mô hình PPP, khuyến khích nguồn vốn tư nhân đầu tư hạ tầng, thiết bị, khai thác thương mại và kết hợp phát triển đô thị bền vững đúng với tinh thần “Đà Nẵng hành động vì tương lai”.
Bên cạnh đó, thành phố chuẩn bị đồng bộ về nhân lực, quy hoạch và công nghệ, đảm bảo hệ thống đường sắt đô thị khi triển khai sẽ hiện đại, hiệu quả, an toàn và gắn kết chặt chẽ với đời sống người dân.
Đường ray của khát vọng….
Từ hội thảo, có thể khẳng định: Đà Nẵng không chỉ có tầm nhìn, mà còn có quyết tâm chính trị và sự chuẩn bị bài bản để hiện thực hóa tầm nhìn đó. Khi những tuyến metro và tàu điện đầu tiên khởi động, chúng sẽ trở thành “đường ray” của khát vọng – khát vọng về một đô thị xanh, đáng sống và mang tầm khu vực.
Như TS Nguyễn Quốc Hiển nhấn mạnh: “Thành công của đường sắt đô thị không chỉ đo bằng chiều dài tuyến, mà bằng chiều sâu tư duy quản trị”.
Hôm nay, Đà Nẵng đang đi theo hướng ấy, đặt từng thanh ray bằng tầm nhìn dài hạn, trí tuệ quy hoạch và quyết tâm của cả hệ thống chính trị. Những tuyến đường sắt đô thị sẽ không chỉ kết nối các khu vực, mà còn kết nối tương lai của thành phố với hình ảnh hiện đại, nhân văn và bền vững. Bởi “đáng sống” không chỉ là hiện tại, mà là tương lai được xây từ hôm nay, trên những đường ray của niềm tin và khát vọng”./.