Thực trạng báo động: Tiêu thụ đồ uống có đường tăng chóng mặt
Thử tưởng tượng, mỗi người Việt Nam, từ trẻ em đến người lớn, đều đang uống gần 70 lít nước ngọt mỗi năm! Con số này đã tăng gấp 4 lần chỉ trong vòng 15 năm qua, một tốc độ đáng báo động. Vị ngọt gây nghiện, giá thành rẻ, tiếp thị rầm rộ… là những yếu tố khiến nước ngọt len lỏi vào mọi ngõ ngách của cuộc sống, từ trường học, công sở đến những bữa ăn gia đình.
Theo báo cáo của WHO, việc tiêu thụ đồ uống có đường một cách thường xuyên là "thủ phạm" gây ra hàng loạt căn bệnh nguy hiểm: sâu răng, tiểu đường type 2, thừa cân, béo phì, bệnh tim mạch, bệnh thận, bệnh gan nhiễm mỡ…
Trước thực trạng đáng lo ngại này, WHO đã lên tiếng kêu gọi các quốc gia hành động để kiểm soát lượng đường tiêu thụ. Giảm lượng đường tự do xuống dưới 10% tổng năng lượng nạp vào mỗi ngày là điều cần thiết để bảo vệ sức khỏe.
Và một trong những giải pháp hiệu quả nhất, được WHO khuyến nghị, chính là áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường. Đây là "chiếc gậy thần" giúp điều chỉnh hành vi tiêu dùng, hướng người dân đến những lựa chọn lành mạnh hơn, đồng thời giảm gánh nặng bệnh tật cho xã hội.
Việt Nam: Đã đến lúc cần hành động quyết liệt
Trên thực tế, hơn 120 quốc gia trên thế giới đã áp thuế đối với đồ uống có đường, trong đó có các nước láng giềng trong khu vực Đông Nam Á như Thái Lan, Malaysia, Philippines, Brunei, Campuchia và Lào. WHO khuyến nghị Việt Nam nên áp dụng mức thuế 40% vào năm 2030, đồng thời kết hợp với các biện pháp khác như dán nhãn cảnh báo, cấm quảng cáo… Mặc dù Bộ Y tế đã nhiều lần đề xuất, nhưng việc áp thuế vẫn gặp phải nhiều trở ngại.
Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) đề xuất mức thuế suất 10% cho đồ uống có đường. Tuy nhiên, Bộ Y tế cho rằng mức thuế này là quá thấp, chưa đủ để thay đổi hành vi tiêu dùng. Theo khuyến cáo của WHO, mức thuế cần đạt 40% giá bán nhà sản xuất để có tác động thực sự.
Cuộc tranh luận nảy lửa giữa các bên liên quan đã nổ ra. Một bên là Bộ Y tế với mong muốn bảo vệ sức khỏe người dân. Một bên là Bộ Tài chính với nhiệm vụ đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Và ở giữa là các doanh nghiệp sản xuất đồ uống với lợi ích kinh tế của mình.
Đồ uống có đường - "bẫy ngọt ngào" đang đe dọa sức khỏe người Việt. Đã đến lúc chúng ta cần hành động quyết liệt hơn để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ. Áp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với đồ uống có đường chính là giải pháp căn cơ, bền vững, góp phần xây dựng một Việt Nam khỏe mạnh và phát triển.
Bảo An