Báo cáo về ung thư toàn cầu của Tổ chức Y tế Thế giới cho rằng, ngoài ung thư vú và ung thư phổi gây ra rủi ro lớn đến sức khỏe và tính mạng con người, chúng ta cũng có thể chứng kiến sự gia tăng số ca ung thư dạ dày, đại tràng và tiền liệt tuyến. Dự đoán đến năm 2040, gánh nặng ung thư trên toàn cầu sẽ tăng 50%, với hơn 30 triệu ca mỗi năm. Các loại thuốc hóa trị như cisplatin, doxorubicin và xạ trị thường dùng để điều trị đa số các trường hợp ung thư, nhưng thường gây ra những tác dụng phụ tiêu cực và độc tính nghiêm trọng. Để ứng phó với điều này, các hợp chất có nguồn gốc từ thực vật như ankaloid, terpenoid, phenol, flavonoid,…đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc ngăn ngừa và điều trị một số loại ung thư, chẳng hạn như ung thư vú, ung thư phổi và ung thư buồng trứng. Trong đó không thể không nhắc đến một hợp chất khá quen thuộc chính là EGCG thuộc nhóm polyphenol, tồn tại trong trà xanh.
Ảnh minh họa (nguồn Internet)
Epigallocatechin gallate (EGCG) - một dạng polyphenol trong trà xanh, là một hợp chất tự nhiên có nhiều trong lá trà. Đây là hoạt chất chịu trách nhiệm chính cho nhiều lợi ích sức khỏe của trà xanh, bao gồm khả năng chống oxy hóa, chống viêm và phòng ngừa một số bệnh mãn tính như ung thư, bệnh tim mạch và thoái hóa thần kinh. EGCG hoạt động bằng cách trung hòa các gốc tự do, điều chỉnh các con đường truyền tín hiệu tế bào và ngăn chặn quá trình viêm cũng như sự tăng sinh bất thường của tế bào.
Cơ chế phòng ngừa ung thư của EGCG
Nhiều nghiên cứu đã khẳng định rằng EGCG có thể can thiệp vào các giai đoạn khác nhau của quá trình phát triển ung thư: từ khởi phát, thúc đẩy, cho đến di căn. Theo những nghiên cứu được công bố trên tạp chí Molecules và Frontiers in Pharmacology, tác giả nhấn mạnh tầm quan trọng của EGCG như một phương pháp hỗ trợ trong điều trị ung thư nhờ các cơ chế chống phân bào, kích thích apoptosis và ức chế sinh mạch.
EGCG ức chế sự tăng sinh của tế bào ung thư bằng cách điều chỉnh các con đường truyền tín hiệu quan trọng như PI3K-AKT-mTOR, NF-κB, và MAPK - con đường đóng vai trò chủ chốt trong sự nhân lên và tồn tại của tế bào ác tính. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng EGCG thúc đẩy quá trình apoptosis (chết tế bào tự nhiên) thông qua việc kích hoạt caspase - một loại enzyme điều khiển cái chết tế bào, đồng thời ức chế các yếu tố kháng apoptosis, giúp tiêu diệt tế bào ung thư hiệu quả hơn. Đặc biệt, EGCG còn ngăn chặn hình thành mạch máu nuôi khối u bằng cách ức chế biểu hiện của yếu tố tăng trưởng VEGF - yếu tố cần thiết để tạo mạch máu mới nuôi dưỡng khối u, từ đó hạn chế sự phát triển và di căn của khối u.
Cách sử dụng trà xanh để phòng ngừa ung thư
Ung thư miệng: nghiên cứu về việc tiêu thụ trà xanh và tỷ lệ mắc bệnh ung thư miệng ở Nhật Bản cho thấy những phụ nữ uống 3-4 tách trà xanh mỗi ngày ít có nguy cơ mắc bệnh ung thư miệng nhất.
Ung thư tuyến tiền liệt: một nghiên cứu tiền cứu về tiêu thụ trà xanh và nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt ở nam giới Nhật Bản cho thấy những người đàn ông uống từ 5 tách trà xanh trở lên mỗi ngày có nguy cơ phát triển ung thư tuyến tiền liệt thấp hơn so với những người uống ít hơn một cốc mỗi ngày.
Ung thư dạ dày: nghiên cứu JPHC về tiêu thụ trà xanh và nguy cơ ung thư dạ dày cho thấy giảm nguy cơ ung thư dạ dày ở những phụ nữ uống từ 5 tách trà xanh trở lên mỗi ngày.
Ung thư vú: nghiên cứu dịch tễ học tại bệnh viện tại trung tâm ung thư Aichi, Nhật Bản và nghiên cứu ảnh hưởng của việc uống trà xanh đối với bệnh ung thư vú ác tính ở bệnh nhân Nhật Bản cho thấy giảm tái phát ung thư vú ở những phụ nữ uống nhiều hơn 3 tách trà xanh mỗi ngày.
Ung thư tuyến tụy: một nghiên cứu bệnh chứng đa viện về các yếu tố nguy cơ phát triển ung thư tuyến tụy cho thấy uống 5 tách trà xanh trở lên mỗi ngày có liên quan đến việc giảm nguy cơ ung thư tuyến tụy.
EGCG là một hoạt chất tiềm năng trong phòng ngừa và điều trị nhiều loại ung thư nhờ khả năng tác động vào các cơ chế phân bào và sinh mạch của tế bào ung thư. Mặc dù vẫn còn cần thêm nhiều nghiên cứu lâm sàng để xác nhận hiệu quả và độ an toàn trong dài hạn, nhưng các bằng chứng hiện có cho thấy triển vọng rất tích cực. Ngoài ra, việc kết hợp EGCG với các liệu pháp điều trị truyền thống hoặc sử dụng công nghệ mới để cải thiện khả năng hấp thụ sẽ mở ra hướng đi mới trong lĩnh vực điều trị ung thư.