Trong thế giới của những lá trà – nơi tinh túy được cân đong đến từng hương thơm, vị chát dịu và dư vị hậu ngọt – giải thưởng Golden Leaf Awards của Úc được ví như "Oscar" danh giá của ngành trà toàn cầu. Năm 2024, giữa 683 mẫu trà đến từ nhiều quốc gia, một cái tên Việt Nam đã được xướng lên đầy tự hào: Bạch trà Phìn Hồ – sản phẩm của Hợp tác xã chế biến chè Phìn Hồ (xã Thông Nguyên, huyện Hoàng Su Phì, tỉnh Hà Giang), giành giải vàng cao quý. Đây không chỉ là vinh quang của một dòng trà, mà còn là minh chứng hùng hồn cho vị thế ngày càng vươn xa của trà Shan tuyết Việt Nam trên bản đồ trà thế giới.
Hợp tác xã chế biến chè Phìn Hồ là đơn vị duy nhất đại diện cho người dân thôn Phìn Hồ, đồng thời là cơ sở sản xuất chính thức mang nhãn hiệu Fìn Hò Trà, cung cấp sản phẩm chè hữu cơ đạt chuẩn châu Âu ra thị trường.
Từ đỉnh Hoàng Su Phì đến đỉnh vinh quang
Phìn Hồ – một vùng đất cao nguyên phủ mây trắng quanh năm – nơi những cây chè cổ thụ hàng trăm năm tuổi bám rễ vào đá núi, hấp thụ tinh khí của đất trời Tây Bắc. Mỗi búp chè Shan tuyết ở đây đều được hái bằng tay, vào sáng sớm khi sương còn đọng lại, rồi chế biến theo quy trình nghiêm ngặt để giữ lại sự nguyên bản nhất của hương vị tự nhiên.
Chính phẩm chất đặc biệt đó đã giúp Bạch trà Phìn Hồ vượt qua hàng trăm đối thủ quốc tế tại Golden Leaf Awards 2024, nơi các chuyên gia trà hàng đầu thế giới chấm điểm trực tiếp theo những tiêu chí khắt khe về hương, sắc, vị và hậu vị. Trong số 683 mẫu trà dự thi, có tới 122 mẫu đến từ Việt Nam, và kết quả chung cuộc, Việt Nam giành được 50 giải thưởng gồm 20 vàng, 17 bạc, 11 đồng và 2 giải khuyến khích – một thành tích đáng nể, nhưng điều khiến cả ngành trà tự hào hơn cả là danh hiệu vàng cao nhất được trao cho Phìn Hồ.
Trà Shan tuyết: Báu vật của núi rừng Việt Nam
Không chỉ là một sản phẩm nông nghiệp, chè Shan tuyết Hà Giang là biểu tượng văn hóa, là linh hồn của vùng cao. Cây chè Shan mọc tự nhiên trên những triền núi từ 1.200 đến 1.800 mét, nơi khí hậu khắc nghiệt lại là điều kiện lý tưởng để tạo nên một giống chè quý hiếm: búp to, phủ lớp lông trắng mịn, hương thơm thanh tao, vị ngọt hậu sâu lắng.
Theo số liệu thống kê, toàn huyện Hoàng Su Phì có hơn 4.600 ha chè Shan tuyết, với 3.599 ha đang cho thu hoạch, sản lượng búp tươi đạt 14.000 tấn/năm. Đây là một trong năm cây trồng chủ lực của tỉnh Hà Giang, đóng góp khoảng 690 tỷ đồng mỗi năm, chiếm 10% giá trị ngành trồng trọt của địa phương.
Tỉnh Hà Giang hiện có gần 40 sản phẩm chè được công nhận OCOP – sản phẩm tiêu biểu cấp quốc gia và địa phương, trong đó có chè xanh và hồng trà nhãn hiệu “Bà cụ” của chính Hợp tác xã Phìn Hồ đạt chuẩn OCOP 5 sao. Giải thưởng quốc tế năm nay là một bước tiếp theo, mở ra cánh cửa lớn cho việc đưa thương hiệu trà Shan tuyết cổ thụ Việt Nam ra thế giới.
Hồng trà nhãn hiệu “Bà cụ” do Hợp tác xã Phìn Hồ sản xuất đã được công nhận đạt chuẩn OCOP 5 sao.
Vươn xa bằng nội lực và chiến lược bài bản
Theo bà Lý Mùi Mương – Giám đốc Hợp tác xã chế biến chè Phìn Hồ, yếu tố cốt lõi giúp chè Phìn Hồ đạt chất lượng vượt trội là sự kết hợp giữa truyền thống bản địa và công nghệ hiện đại. "Chúng tôi không chỉ giữ gìn cách hái trà thủ công của người Dao mà còn đầu tư đổi mới dây chuyền sản xuất, kiểm soát chất lượng đầu vào – đầu ra một cách nghiêm ngặt. Năm 2018, Phìn Hồ xuất khẩu lô chè đầu tiên sang Đài Loan, đến nay, sản phẩm đã có mặt tại nhiều thị trường như Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức", bà chia sẻ.
Đằng sau sự thành công của Phìn Hồ còn là sự đồng hành tích cực của Sở Công Thương và chính quyền tỉnh Hà Giang, với các chương trình xúc tiến thương mại, kết nối giao thương và tổ chức hội thảo chuyên đề. Những nỗ lực này giúp trà Shan tuyết không chỉ là sản phẩm nông sản, mà dần trở thành sản phẩm văn hóa, du lịch và đặc sản địa phương có giá trị kinh tế cao.
Từ giải thưởng đến giấc mơ lớn hơn
Giải thưởng Golden Leaf Awards 2024 không chỉ là vinh danh một sản phẩm xuất sắc, mà còn là cơ hội để ngành trà Việt Nam nhìn thấy tiềm năng cạnh tranh toàn cầu. Bởi trong bối cảnh thế giới ngày càng ưa chuộng trà hữu cơ, truy xuất nguồn gốc rõ ràng và trải nghiệm nguyên bản, trà Shan tuyết với bản sắc vùng cao, quy trình sản xuất bền vững và hương vị độc đáo có tất cả những yếu tố cần thiết để chinh phục thị trường khó tính.
Tỉnh Hà Giang đã đặt mục tiêu xây dựng vùng trà hữu cơ chuẩn quốc tế, kết hợp giữa phát triển sản phẩm OCOP, xây dựng thương hiệu mạnh và khai thác tiềm năng du lịch sinh thái gắn với văn hóa trà. Đó sẽ là hướng đi dài hạn để không chỉ một Phìn Hồ mà nhiều vùng trà khác của Việt Nam có thể vươn tầm.
Chiến thắng của Bạch trà Phìn Hồ tại Golden Leaf Awards là niềm tự hào không chỉ của Hà Giang, mà của cả Việt Nam. Trong mỗi tách trà, có vị ngọt hậu của thiên nhiên, có công sức của người trồng chè vùng cao, và có khát vọng chinh phục thế giới bằng những giá trị thuần khiết nhất. Từ mảnh đất đầy sương mù, một thương hiệu trà Việt đã bước ra ánh sáng toàn cầu và hành trình ấy mới chỉ bắt đầu.