Hà Nội: Nguyện vọng chính đáng của người dân làng nghề chè Phú Yên, xã Yên Bài

Ông Thanh nhớ lại, tháng 8/1989, thực hiện chủ trương của Nhà nước cùng sự chỉ đạo của thành phố và huyện Ba Vì, gia đình ông cùng hơn 30 hộ dân từ vùng bãi nổi sạt lở xã Minh Châu, Phú Châu, Tòng Bạt ven sông Đà, sông Hồng (huyện Ba Vì) và một số xã thuộc huyện Phúc Thọ đã lên đường xây dựng khu kinh tế mới tại Phú Yên – vùng đất còn hoang sơ, đìu hiu gió thổi.

Gia đình ông bà được Nông trường Ba Vì giao 12.000 m² đất, một phần để dựng nhà ở, phần lớn còn lại làm tư liệu sản xuất, phát triển kinh tế. Những ngày đầu gian khó, thiếu thốn đủ bề, không ít gia đình phải bỏ dở, quay về quê cũ. Nhưng với ý chí bám đất, vợ chồng ông Thanh quyết tâm trụ lại, khai hoang, gieo trồng, gây dựng cuộc sống nơi vùng đất mới.

Đến năm 2006, khi thực hiện chủ trương cổ phần hóa, Nông trường Ba Vì giải thể, các hộ dân nơi đây chính thức được chuyển về xã Yên Bài, tiếp tục bám đất làm ăn. Kinh tế hộ gia đình chủ yếu dựa vào nông nghiệp, trong đó cây chè trở thành nguồn thu nhập chính, giúp người dân dần ổn định cuộc sống. Nhờ những nương chè xanh tốt, nhiều hộ đã thoát nghèo, từng bước có tích lũy và vươn lên làm giàu chính đáng.

Gia đình ông Nguyễn Công Thanh và bà Nguyễn Thị Thiết là một trong những điển hình. Thành quả từ sản xuất, chế biến và kinh doanh chè đã mang lại cho họ cuộc sống sung túc: năm 2017, gia đình xây dựng căn biệt thự nhà vườn trị giá gần 1 tỷ đồng, sở hữu ô tô, máy móc hiện đại phục vụ sản xuất, cùng nhiều trang thiết bị sinh hoạt đắt tiền. Tất cả đều được gây dựng từ sự cần cù, tâm huyết và gắn bó bền bỉ với cây chè quê hương.

Nói về hành trình vượt khó để gắn bó với cây chè, ông Nguyễn Công Thanh và bà Nguyễn Thị Thiết cho biết: năm 2015, thôn Phú Yên (xã Yên Bài), nơi có gần 300 hộ trồng chè, chính thức được UBND TP Hà Nội công nhận là “Làng nghề truyền thống chế biến chè Phú Yên”. Đây là dấu mốc quan trọng, mở ra hướng phát triển mới khi người dân chuyển từ sản xuất nhỏ lẻ, quảng canh sang trồng và chế biến chè theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ, cho ra đời sản phẩm an toàn, đáp ứng yêu cầu vệ sinh thực phẩm. Đặc biệt, sản phẩm chè Phú Yên của HTX Nông nghiệp Yên Bài đã được công nhận OCOP 3 sao năm 2021, từng bước khẳng định thương hiệu trên thị trường Thủ đô và cả nước.

Tuy nhiên, niềm vui chưa trọn vẹn bởi vấn đề đầu ra cho sản phẩm vẫn là nỗi trăn trở kéo dài. Trong nhiều năm, HTX và chính quyền địa phương chưa tìm được thị trường tiêu thụ ổn định, khiến người dân làng nghề rơi vào thế bị động, thường xuyên bị tư thương ép giá và đối mặt nhiều rủi ro.

Gia đình ông bà Thanh – Thiết, dù là hộ tiên phong trong phát triển sản xuất và nâng cao chất lượng chè Phú Yên, cũng từng chịu cú sốc nặng nề. Khi thu gom, bao tiêu sản phẩm cho bà con trong làng, họ đã bị một đối tượng xấu ở Thái Nguyên lừa chiếm đoạt khối lượng chè trị giá rất lớn rồi bỏ trốn ra nước ngoài. Vụ việc khiến gia đình mất sạch vốn liếng, lâm vào cảnh khó khăn, khốn đốn, phải gầy dựng lại từ đầu bằng sự kiên cường và niềm tin với cây chè quê hương.

Từ thực tiễn nhiều năm tham gia các hội chợ, triển lãm giới thiệu sản phẩm do huyện, thành phố và khu vực tổ chức, ông bà Thanh – Thiết nhận thấy hiệu quả mới chỉ dừng ở mức quảng bá, bán lẻ cho khách tham quan, trong khi số lượng tiêu thụ chưa đáng kể, chưa ký kết được hợp đồng với các đối tác lớn, cũng chưa giải quyết được bài toán đầu ra ổn định cho chè Phú Yên.

Trăn trở trước thực tế đó, trong giai đoạn 2021 – 2024, gia đình ông bà đã dồn tâm huyết xây dựng thương hiệu “Chè xanh Tri Kỷ”, hướng tới sản xuất sạch, bền vững, gắn chất lượng với uy tín. Nỗ lực này đã được ghi nhận khi năm 2024, sản phẩm chính thức được UBND huyện Ba Vì công nhận đạt OCOP 3 sao, trở thành điểm nhấn tiên phong trong hành trình quảng bá, giới thiệu và mở rộng thị trường cho chè Phú Yên, không chỉ trong Thủ đô mà còn ở nhiều địa phương trên cả nước.

Đến thăm gia đình ông bà Thanh – Thiết và người dân làng nghề chế biến chè Phú Yên, được trực tiếp thưởng thức hương vị đậm đà, riêng có của sản phẩm “Trà xanh Tri Kỷ”, mới cảm nhận hết hồn đất, hương trời cùng tình người thấm đẫm trong từng búp chè. Với gia đình ông bà Thanh – Thiết nói riêng và bà con Phú Yên nói chung, cây chè không chỉ là kế sinh nhai mà còn là sự gắn bó máu thịt, là niềm tự hào, thiêng liêng như chính quê hương này.

Điều ông bà Thanh – Thiết mong mỏi lớn nhất là giá trị của chè xanh sạch, an toàn Phú Yên được lan tỏa đến khắp mọi miền đất nước, trở thành nhịp cầu gắn kết tình cảm, tình bạn tri kỷ muôn phương trong đời sống sản xuất và xã hội. Chính từ tâm niệm đó, thương hiệu OCOP 3 sao “Trà xanh Tri Kỷ” đã ra đời, mang theo thông điệp về sự thủy chung, tình nghĩa và khát vọng vươn xa của người dân làng nghề Phú Yên.

Gia đình ông bà Thanh – Thiết chia sẻ, để sản phẩm chè có được thị trường ổn định, ngoài việc quảng bá và tìm kiếm đối tác lớn ký kết hợp đồng tiêu thụ, những năm gần đây gia đình còn chủ động liên kết với bà Lê Thị Thoa – một giáo viên nhiều năm công tác trong ngành giáo dục – xây dựng mô hình “Homestay Edu Home – Phú Yên”. Tại đây, du khách, đặc biệt là học sinh, thanh thiếu niên có thể tham quan, trải nghiệm toàn bộ quy trình sản xuất chè: từ hái búp, sao chè, chế biến đến thưởng thức thành phẩm ngay tại vườn chè. Hoạt động này không chỉ mang tính giáo dục – giúp các em hiểu giá trị của lao động, tránh xa tệ nạn xã hội, đồng cảm với sự nhọc nhằn của người làm chè – mà còn mở ra nguồn khách hàng tiềm năng, góp phần tiêu thụ sản phẩm của làng nghề.

Qua thực tế tìm hiểu tại Phú Yên, có thể thấy mong muốn lớn nhất của người dân hiện nay là:

Thứ nhất, được Đảng ủy, HĐND, UBND xã Yên Bài và Thành phố Hà Nội quan tâm, chỉ đạo sát thực hơn, tạo điều kiện để làng nghề truyền thống chế biến chè Phú Yên gắn với phát triển du lịch. Người dân kỳ vọng nơi đây sẽ trở thành một điểm đến du lịch trải nghiệm làng nghề, kết nối cùng các danh thắng nổi tiếng lân cận như Khu di tích K9 – Đá Chông, Vườn Quốc gia Ba Vì, Ao Vua, Khoang Xanh – Suối Tiên…, qua đó hình thành thị trường tiêu thụ sản phẩm bền vững.

Thứ hai, để hàng trăm hộ dân – những người đã gắn bó hàng chục năm với vùng đất này – được “an cư, lạc nghiệp”, bà con tha thiết đề nghị chính quyền xã Yên Bài và TP Hà Nội sớm xem xét, hoàn thiện thủ tục cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ) cho hơn 300 gia đình. Đây không chỉ là sự bảo đảm quyền lợi chính đáng, mà còn là động lực quan trọng giúp người dân yên tâm sản xuất, phấn khởi đóng góp vào sự phát triển, đổi mới của quê hương, đất nước.

TRƯỜNG SƠN