Hướng tới nền nông nghiệp xanh, tuần hoàn và có trách nhiệm với môi trường toàn cầu

Sự kiện công bố Kế hoạch hành động đánh dấu bước đi cụ thể hóa cam kết của Việt Nam trong Đóng góp do quốc gia tự quyết định (NDC), thể hiện quyết tâm của ngành nông nghiệp trong việc đạt mục tiêu giảm phát thải 30% khí nhà kính vào năm 2030, hướng tới nền nông nghiệp xanh, tuần hoàn và có trách nhiệm với môi trường toàn cầu.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Hoàng Trung chủ trì hội nghị. Cùng dự có lãnh đạo các đơn vị trực thuộc Bộ như Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật, Cục Biến đổi khí hậu, Vụ Hợp tác quốc tế, Vụ Khoa học và Công nghệ, cùng đại diện UBND, Sở Nông nghiệp và Môi trường các tỉnh, thành phố theo cả hình thức trực tiếp lẫn trực tuyến.

Ngoài ra, sự kiện còn có sự góp mặt của các tổ chức quốc tế như FAO, World Bank, GIZ, UNDP, cùng nhiều doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng và viện nghiên cứu, thể hiện sự đồng hành đa bên trong tiến trình chuyển đổi nông nghiệp xanh của Việt Nam.

Tại hội nghị, ông Huỳnh Tấn Đạt - Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, Đề án là cơ sở pháp lý quan trọng để ngành trồng trọt và bảo vệ thực vật triển khai đồng bộ các mục tiêu, nhiệm vụ trong giai đoạn 2025-2030, với tầm nhìn đến năm 2050.

Đề án tập trung vào 6 nhóm chính: chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp vùng sinh thái; áp dụng gói kỹ thuật phát thải thấp; xây dựng mô hình sản xuất theo chuỗi giá trị; nâng cao năng lực, nhận thức và kết nối thị trường cho sản phẩm “phát thải thấp”.Để thực hiện Đề án, ngành sẽ đào tạo tối thiểu 3.000 cán bộ kỹ thuật, khuyến nông, nông dân và doanh nghiệp; xây dựng ít nhất 5 bộ tài liệu truyền thông nhằm nâng nhận thức, thay đổi hành vi sản xuất theo hướng phát thải thấp.

Bà Nguyễn Thị Thu Hương, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cho biết: Kế hoạch đưa ra đề xuất triển khai 59 mô hình tại 34 tỉnh, thành phố, trong đó có các mô hình canh tác lúa phát thải thấp, mô hình lúa - cá/tôm; lúa - ngô/lạc, mô hình trồng ngô, sắn, rau màu, cây lâu năm (chè, cà phê, hồ tiêu, điều, cam, bưởi, sầu riêng, nhãn, vải...) cùng mô hình nông lâm kết hợp, nông nghiệp tuần hoàn, tái sử dụng chất thải, sản xuất than sinh học, chuyển đổi đất 2 lúa sang cây trồng cạn.

Mỗi tỉnh dự kiến xây dựng 1-3 mô hình phù hợp với đặc thù địa phương, có tiềm năng giảm phát thải cao và biện pháp giảm phát thải cụ thể cho từng loại hình sản xuất.

TS Cao Đức Phát, nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (nay là Bộ NN&MT), Chủ tịch HĐQT Quỹ Cộng đồng phòng tránh thiên tai cho rằng, để quá trình chuyển đổi sang trồng trọt giảm phát thải đạt hiệu quả và bền vững, cần bổ sung 2 nhóm giải pháp lớn. Trước hết phải điều chỉnh cơ sở hạ tầng nông nghiệp nhằm đáp ứng yêu cầu mới của sản xuất xanh, đặc biệt là hệ thống thủy lợi cho cây lúa.

“Muốn giảm phát thải, hệ thống thủy lợi phải được đầu tư đồng bộ, vì chỉ khi rút nước kịp thời mới có thể thực hiện được các kỹ thuật canh tác phát thải thấp. Bên cạnh đó là kế hoạch huy động nguồn lực cho chuyển đổi trên phạm vi toàn quốc, bởi nếu chỉ trông chờ vào ngân sách thì khó có thể đi đường dài. Cần thống nhất quan điểm coi nông dân và doanh nghiệp là hai chủ thể trung tâm, vừa là người thực hiện, vừa là người hưởng lợi" nguyên Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nhấn mạnh.

Khi thấy được lợi ích cụ thể và được hỗ trợ tháo gỡ khó khăn, họ sẽ chủ động tham gia, đặc biệt trong việc áp dụng tiến bộ kỹ thuật. Từ góc độ cơ cấu sản xuất, ông Phát cho rằng, hướng chính là chuyển từ cây phát thải cao sang cây phát thải thấp hoặc có khả năng hấp thụ carbon. Tuy nhiên, mọi sự chuyển đổi đều phải hướng đến mục tiêu lớn hơn là nâng cao thu nhập của người dân.

Hoàng Nhung