Khi những làn sương sớm còn đọng trên đỉnh B’Lao, vùng đất cao nguyên trù phú của Lâm Đồng, cũng là lúc những búp trà ô long đầu mùa bắt đầu hấp thu tinh khí đất trời. Không ồn ào như Đà Lạt, không náo nhiệt như các vùng nông nghiệp công nghệ cao, Bảo Lộc lặng lẽ khẳng định vị thế riêng trong bản đồ trà Việt bằng một sản phẩm mang hương vị tinh tế, giàu giá trị và được mệnh danh là “King of Tea” – Trà ô long.
Ở Việt Nam, tỉnh Lâm Đồng là vùng trồng chè ô long nhiều nhất.
Câu chuyện của trà ô long tại Bảo Lộc không chỉ là hành trình của một loại cây nông nghiệp, mà là biểu tượng của sự hội tụ giữa thiên nhiên, con người và công nghệ chế biến truyền thống. Với độ cao hơn 1.200m so với mực nước biển, khí hậu ôn đới quanh năm mát mẻ, đất đai tơi xốp, Bảo Lộc trở thành một trong những vùng đất hiếm hoi tại Việt Nam đáp ứng đầy đủ các điều kiện khắt khe để cây trà ô long phát triển. Nguồn gốc của trà ô long được xác định từ vùng núi Long Tĩnh (Phúc Kiến, Trung Quốc), sau đó phát triển rực rỡ ở Đài Loan nơi đặt nền móng cho các kỹ thuật chế biến trà tiên tiến. Thế nhưng, khi di thực vào Lâm Đồng, trà ô long không chỉ sống sót mà còn “lột xác” thành một biểu tượng hương vị riêng biệt thanh, ngọt hậu, thoảng hương lan, đầy chiều sâu. Giới trà sành điệu gọi đó là “ ô long Việt hóa”.
Không giống các loại trà sấy rời thông thường, trà ô long Bảo Lộc sau quá trình sao, sấy, và viên lại thành hình dạng viên tròn nhỏ vừa bảo quản tốt, vừa giữ trọn vẹn hương vị, vừa là biểu trưng cho sự viên mãn, tỉ mỉ của người làm trà. Nhưng để tạo nên một viên trà đạt chuẩn, đó là chuỗi công đoạn kéo dài hơn 30 tiếng đồng hồ cho một quy trình, một nghệ thuật đúng nghĩa. Từ những búp trà tươi non chủ yếu được hái vào khoảng 12h trưa đến 4h chiều (khi lá trà đạt mức dinh dưỡng cao nhất), các nghệ nhân bắt đầu quy trình chế biến. Sau phơi nắng tự nhiên, lá trà được làm héo, quay thơm, ủ men, sao, sấy dẻo, vê tròn, sấy khô… Mỗi công đoạn đều đòi hỏi độ chính xác cao về nhiệt độ, thời gian và kỹ thuật thủ công. Trà ô long thuộc nhóm “bán lên men” với mức độ oxi hóa từ 40–60%. Quá trình này giúp lá trà giữ được phần thanh nhẹ của trà xanh, nhưng vẫn có hậu vị đậm đà như trà đen. Nước trà có màu vàng nhạt hoặc cam sáng tùy mức độ lên men, thơm như hương hoa lan, vị ngọt dịu kéo dài nhiều nước pha.
Điểm đặc biệt nhất của trà ô long Bảo Lộc là không sử dụng bất kỳ hương liệu hay phụ gia nào trong suốt quá trình chế biến. Hương thơm hoa lan, vị ngọt hậu hoàn toàn đến từ nội tại của lá trà và quá trình lên men được kiểm soát khéo léo. Chính vì vậy, trà ô long Việt rất “thật” không gắt, không nồng, không ngọt nhân tạo mà đằm thắm, nhẫn nhẹ, dư vị kéo dài đến lần pha thứ ba, thứ tư. Với những người chưa quen vị chát của trà Thái Nguyên hay vị nồng của trà Phổ Nhĩ, trà ô long là “cầu nối hoàn hảo” để bước vào thế giới trà. Vị ngọt mát nhẹ nhàng, màu nước ấm áp, cùng sự linh hoạt trong pha chế (uống nóng hay lạnh đều ngon) khiến ô long ngày càng phổ biến với cả người trẻ và người lớn tuổi. Không chỉ là đồ uống, trà ô long còn chứa nhiều hợp chất chống oxy hóa như polyphenol, theaflavin, EGCG… giúp giảm căng thẳng, hỗ trợ tiêu hóa, kiểm soát cân nặng và làm chậm lão hóa. Một tách trà mỗi sáng không chỉ là thói quen, mà là bí quyết sống khoẻ theo cách phương Đông.
Sau năm 1990, khi một số doanh nhân Đài Loan đến Lâm Đồng và chuyển giao công nghệ sản xuất trà ô long, một chương mới bắt đầu. Các doanh nghiệp nội địa như Tâm Châu không chỉ kế thừa kỹ thuật ấy mà còn nâng tầm bằng cách kết hợp với điều kiện thổ nhưỡng và tiêu chuẩn sạch theo công nghệ Nhật Bản, Mỹ, Đài Loan. Với hơn 400ha nông trường và hệ thống chế biến hiện đại, Tâm Châu là một trong những thương hiệu tiên phong gắn bó với trà ô long Bảo Lộc từ những ngày đầu. Ngày nay, sản phẩm trà ô long của Bảo Lộc đã có mặt tại nhiều thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ... Trên sàn thương mại điện tử hay các showroom đặc sản, trà ô long Bảo Lộc được giới thiệu như “trà cao sơn”, đại diện cho hương vị cao nguyên và sự tiến bộ trong công nghệ sản xuất nông sản Việt.
Hơn cả một sản phẩm tiêu dùng, trà ô long Bảo Lộc là biểu tượng kết tinh giữa đất trời Tây Nguyên và đôi tay khéo léo của người Việt. Từng viên trà tròn không chỉ gói trọn hương vị, mà còn mang trong đó lịch sử, văn hóa, khoa học và cả tâm hồn của người làm trà. Trong thời đại mà mọi thứ đều gấp gáp, một chén trà ô long thơm nhẹ, ấm áp giữa buổi chiều có lẽ là cách nhắc nhở ta chậm lại để cảm, để nhớ và để tự hào về một dòng trà Việt đang vươn mình ra thế giới. Và trong từng viên trà nhỏ bé ấy, là cả tinh hoa của vùng đất Bảo Lộc nơi mà lá trà không chỉ là cây nông nghiệp, mà là linh hồn của cao nguyên.